Bałkańskie cechy języka Goran w zakresie słowotwórstwa (na przykładzie wybranych formacji słowotwórczych)
Abstrakt
This article focuses on selected Balkan features in the word formation subsystem of the Gorani language. The analysis was performed using the linguistic material taken from two sources: 1. the Goranian (Nashinski) – Albanian Dictionary (Reçnik goranski (nashinski) – allbanski) (Sofia 2007) by Nazif Dokle; 2. the collection of Goranian Folk Songs (Горанске народне песме) compiled by Harun Hasani (Pristina 1987). The study is for reference only. I have limited it to four affixes which are common for all Balkan languages and selected groups of word forms in the Gorani language derived from these: ica, -ar, -xhija/çija, -llëk/llak. To a significant extent, the functions of these affixes overlap within the languages of the Balkan language area. The -ica suffix is used in the quantity or a singulative meaning. The Gorani language is characterized by a clear similarity to other Balkan languages in terms of the functioning and role of the -ar affix, which introduces names of agents. Functional coverage in individual lan- guages can also be seen with regard to formations introduced using genetically Turkish suffixes such as -xhija/çija or llëk/-llak. It seems, however, that a relatively high productivity of models, and thus the alleged common use of such words, brings the Gorani language closer to the Albanian language.Gorani language primarily to create emphatic diminutives, and it may convey the meaning of a small quantity or a singulative meaning. The Gorani language is characterized by a clear similarity to other Balkan languages in terms of the functioning and role of the -ar affix, which introduces names of agents. Functional coverage in individual languages can also be seen with regard to formations introduced using genetically Turkish suffixes such as -xhija/çija or llëk/-llak. It seems, however, that a relatively high productivity of models, and thus the alleged common use of such words, brings the Gorani language closer to the Albanian language.
Słowa kluczowe
język gorański; bałkańskie cechy języka gorańskiego; słowotwórstwo
Bibliografia
Długosz, N. (2009a). Uwagi o deminutywach gorańskich (na podstawie materiału słownikowego). Slavia Meridionalis 9, 128–138.
Długosz, N. (2009b). Słowotwórstwo polskich i bułgarskich deminutywów rzeczownikowych. Poznań: Wydawn. Naukowe UAM.
Długosz, N. (2013). Uwagi o języku gorańskim (tożsamość języka w aspekcie typologicznym). Poznańskie Spotkania Językoznawcze 1, 61–79.
Mindak-Zawadzka, J. (2009). Po jakiemu mówią Goranie? Samoświadomość i zewnętrzna identyfikacja językowa i narodowa grupy etnicznej jako przestrzeń ścierania się konkurencyjnych koncepcji tożsamościowych. W: Mindak-Zawadzka, J.; Doliński, I.M. (red.), Językowy świat Słowian. Zjawiska, interpretacje, znaki zapytania. Warszawa: Wydział Polonistyki UW, 129–143.
Nomachi, M. (2018). The Gorani people in search of identity: The current sociolinguistic situation among the Gorani community of the former Yugoslavia. Slavica Tartuensia XI / Slavic Eurasian Studies No. 34, 375–412.
Reczek, N. (2005). Rodzaj gramatyczny wyrazu bazy a rodzaj gramatyczny derywatu w polskich i bułgarskich rzeczownikowych formacjach deminutywnych; http://www.sknj.ifp.uni.wroc.pl/publikacje/a14.pdf [10 I 2018].
Sawicka, I., Karasiński A. (2018). Bałkańskie adaptacje tureckiego sufiksu -çi/-ci.
Slavia Meridionalis 18; https://doi.org/10.11649/sm.1596 [29 I 2020].
Sawicka, I.; Sujecka, J. (2015). Wprowadzenie do bałkanologii. Etosy – języki – areały – konceptualizacje. Warszawa: Instytut Slawistyki PAN, Fundacja Slawistyczna.
Антониjевиħ, Д. (2000). Етнички идентитет Горанаца. В: Бурсаћ, М. (ред.), Горанци, муслимани и Турци у Шарпланиниским жупама Србиjе: Проблеми садашњих услова живота и опстанка. Београд: САНУ, 23–28.
Асенова, П. (2002). Балканско езикознание. Основни проблеми на балканския езиков съюз. Велико Търново: Издат. „Фабер“.
Źródła ekscerpcji materiału:
Dokle, N. (2007). Reçnik goranski (nashinski) – allbanski. Fjalor gorançe (nashke) – shqip. Sofia: Peçatnica naukini akademiji „Prof. Marin Drinov“.
Хасани, Х. (1987). Горанске народне песме. Приштина: Jединство.
Transliteration
Długosz, N. (2009a). Uwagi o deminutywach gorańskich (na podstawie materiału słownikowego). Slavia Meridionalis 9, 128–138.
Długosz, N. (2009b). Słowotwórstwo polskich i bułgarskich deminutywów rzeczownikowych. Poznań: Wydawn. Naukowe UAM.
Długosz, N. (2013). Uwagi o języku gorańskim (tożsamość języka w aspekcie typologicznym). Poznańskie Spotkania Językoznawcze 1, 61–79.
Mindak-Zawadzka, J. (2009). Po jakiemu mówią Goranie? Samoświadomość i zewnętrzna identyfikacja językowa i narodowa grupy etnicznej jako przestrzeń ścierania się konkurencyjnych koncepcji tożsamościowych. W: Mindak-Zawadzka, J.; Doliński, I.M. (red.), Językowy świat Słowian. Zjawiska, interpretacje, znaki zapytania. Warszawa: Wydział Polonistyki UW, 129–143.
Nomachi, M. (2018). The Gorani people in search of identity: The current sociolinguistic situation among the Gorani community of the former Yugoslavia. Slavica Tartuensia XI / Slavic Eurasian Studies No. 34, 375–412.
Reczek, N. (2005). Rodzaj gramatyczny wyrazu bazy a rodzaj gramatyczny derywatu w polskich i bułgarskich rzeczownikowych formacjach deminutywnych; http://www.sknj.ifp.uni.wroc.pl/publikacje/a14.pdf [10 I 2018].
Sawicka, I., Karasiński A. (2018). Bałkańskie adaptacje tureckiego sufiksu -çi/-ci.
Slavia Meridionalis 18; https://doi.org/10.11649/sm.1596 [29 I 2020].
Sawicka, I.; Sujecka, J. (2015). Wprowadzenie do bałkanologii. Etosy – języki – areały – konceptualizacje. Warszawa: Instytut Slawistyki PAN, Fundacja Slawistyczna.
Antonijević, D. (2000). Etnički identitet Goranaca. In: Bursać, M. (Ed.), Goranci, muslimani i Turci u Šarplaniniskim župama Srbije: Problemi sadašnjih uslova života i opstanka. Beograd: SANU, 23–28.
Asenova, P. (2002). Balkansko ezikoznanie. Osnovni problemi na balkanskii͡a ezikov sŭi͡uz. Veliko Tŭrnovo: Izdat. „Faber”.
Źródła ekscerpcji materiału:
Dokle, N. (2007). Reçnik goranski (nashinski) – allbanski. Fjalor gorançe (nashke) – shqip. Sofia: Peçatnica naukini akademiji „Prof. Marin Drinov“.
Hasani, H. (1987). Goranske narodne pesme. Priština: Jedinstvo.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Polska
https://orcid.org/0000-0001-5654-2018
Natalia Długosz, dr hab., profesor UAM, pracuje w Instytucie Filologii Słowiań- skiej UAM w Poznaniu. Zainteresowania naukowe oscylują wokół zagadnień: ję- zykoznawstwa konfrontatywnego (zwłaszcza bułgarsko-polskiego słowotwórstwa porównawczego), etnolingwistyki (badania nad wybranymi elementami słowiań- skiego JOS), języków mniejszościowych (zwłaszcza języka Goran) oraz kognityw- no-komunikacyjnego opisu znaczenia nowych jednostek leksykalnych. Autorka monografii Słowotwórstwo polskich i bułgarskich deminutywów rzeczownikowych (2009) i O znakach ubezwłasnowolnionych, czyli o nowych polskich i bułgarskich compositach bezafiksalnych w medialnym dyskursie publicystycznym (2017) oraz kilkudziesięciu artykułów
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
PRAWA AUTORSKIE
Rocznik „Zeszyty Łużyckie” jest wydawany na licencji niewyłącznej: Creative Commons - Uznanie autorstwa 3.0 PL (CC-BY)
(https://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/legalcode). Przesłanie artykułu oznacza zgodę na jego udostępnienie na tej licencji. Licencja zostaje udzielona Wydawnictwom Uniwersytetu Warszawskiego na 5 lat (po upływie tego terminu przekształca się w zgodę udzieloną na czas nieoznaczony) na następujące pola eksploatacji:
• utrwalanie i zwielokrotnianie w dowolnej liczbie egzemplarzy (w tym w tłumaczeniu na inne języki) w znanych w dniu zawarcia niniejszego porozumienia technikach: drukiem w dowolnej formie, techniką cyfrową, techniką reprograficzną, za pomocą zapisu magnetycznego, zapisu na kliszy fotograficznej, oraz wprowadzania egzemplarzy do obrotu;
• wprowadzanie do sieci komputerowej Wydawcy;
• publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, a w szczególności rozpowszechnianie w sieciach informatycznych, w tym komputerowych (Internet, sieci lokalne), telefonicznych oraz innych znanych w chwili zawarcia niniejszej umowy;
• najem, użyczanie;
• nadawanie za pomocą wizji i/lub fonii przewodowej albo bezprzewodowej przez stacje naziemne bądź satelitarne;
• kopiowanie i powielanie w technologiach fotomechanicznych lub innych znanych w dniu zawarcia porozumienia;
• publiczne odtwarzanie;
• wykorzystywanie do celów reklamowych i promocyjnych, w tym w sieciach informatycznych.
