Irzykowski prekursor Witkacego, broń Boże – poprzednik
Abstrakt
Analizuję retorykę sporu między Karolem Irzykowskim i Witkacym, traktując polemiczne wypowiedzi jako wyraz skrywanych resentymentalnych uprzedzeń. Spór ten interpretuję jako pojedynek dwóch nieuznanych intelektualistów, oskarżających się o anachronizm i przyznających sobie miano prekursora. W psychomachii Irzykowskiego i Witkacego podkreślam nieustanne wykraczanie obu pisarzy poza normy etyczne artystycznego sporu, przez nich samych postulowane.
Słowa kluczowe
polemika; metatekst; rozmowy istotne; Witkacy
Bibliografia
Błoński, Jan, Od Stasia do Witkacego, Kraków 1997.
Głowala, Wojciech, O wierszach Karola Irzykowskiego, w: Karol Irzykowski – człowiek sporu, postać sporna, red. M. Chmurski et al., Warszawa 2020.
Głowala, Wojciech, Sentymentalizm i pedanteria. O systemie estetycznym Karola Irzykowskiego, Wrocław 1972.
Irzykowski, Karol, Dziennik, t. 2: 1916–1944, oprac. B. Górska, Kraków 1998.
Irzykowski, Karol, Inter augures. Słaba odpowiedź osaczonego zrozumialca, „Wiadomości Literackie” 1924, nr 50, s. 1.
Irzykowski, Karol, Listy 1897–1944, zebr. i oprac. B. Winklowa, Kraków 1998.
Irzykowski, Karol, Niezrozumialstwo, „Wiadomości Literackie” 1924, nr 38, s. 1.
Irzykowski, Karol, Pisma, t. 1: 1896–1926. Recenzje i felietony, artykuły, listy otwarte, oprac. J. Bahr, Kraków 1995.
Irzykowski, Karol, Walka o treść. Beniaminek, oprac. A. Lam, Kraków 1976.
Panek, Sylwia, Spór o „niezrozumialstwo” w dwudziestoleciu międzywojennym, Poznań 2018.
Sadkowska, Katarzyna, Irzykowski i inni. Twórczość Fryderyka Hebbla w Polsce 1890–1939, Kraków 2007.
Szulik, Weronika, Śmierć teatru? Problem kina niemego, w: Karol Irzykowski – człowiek sporu, postać sporna, red. M. Chmurski et al., Warszawa 2020.
Winklowa, Barbara, Karol Irzykowski. Życie i twórczość, t. 1, Kraków 1987.
Witkiewicz, Stanisław Ignacy, Dzieła zebrane, t. 2: Pożegnanie jesieni, oprac. A. Micińska, Warszawa 1992.
Witkiewicz, Stanisław Ignacy, Dzieła zebrane, t. 3: Nienasycenie, oprac. J. Degler, L. Sokół, Warszawa 1992.
Witkiewicz, Stanisław Ignacy, Dzieła zebrane, t. 9: „Teatr” i inne pisma o teatrze, oprac. J. Degler, Warszawa 1995.
Witkiewicz, Stanisław Ignacy, Dzieła zebrane, t. 11: Pisma krytyczne i publicystyczne, oprac. J. Degler, Warszawa 2015.
Witkiewicz, Stanisław Ignacy, Dzieła zebrane, t. 22: Listy do żony 1936–1939, przyg. do druku A. Micińska, oprac. J. Degler, Warszawa 2012.
Uniwersytet Łódzki Polska
https://orcid.org/0000-0003-1704-3456
literaturoznawca, eseista, krytyk literacki i teatralny. Profesor Uniwersytetu Łódzkiego, kierownik Zakładu Literatury Polskiej XX i XXI w. tej uczelni. Pisze głównie o polskich dysydentach modernizmu: Witkacym, Brunonie Schulzu, Witoldzie Gombrowiczu, Bolesławie Leśmianie, Sławomirze Mrożku, Wiesławie Myśliwskim. Interesuje się improwizacją w literaturze, humorem jako formą poznania, pisarstwem wolnym od natręctw myślowych i ćwiczeniami duchowymi współczesnych pisarzy. Opublikował m.in. książki: Czarny humor w twórczości Witkacego, Gombrowicza, Schulza. Lata trzydzieste (2005); Witkacy i reszta świata (2010); Tango bez Edka. Eseje o literaturze współczesnej (2018); Myśliwski – Bocheński. Rozmowy istotne (2021); Improwizacja w literaturze polskiej XX wieku (2022).
Wszystkie artykuły prezentowane na łamach „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” są publikowane w otwartym dostępie na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa wersja 3.0 (CC-BY) 
