Irzykowski w kręgu Skamandra
Abstrakt
Tekst stanowi próbę opisu związków między Karolem Irzykowskim a kręgiem Skamandra, które trwały od założenia pisma aż do ostatnich dni krytyka. Zawiera zarys historii ich współpracy i dzielących ich konfliktów oraz próbę interpretacji, skupioną na punktach węzłowych: „programofobii”, „talentyzmie”, odwadze cywilnej, antysemityzmie i klerkizmie.
Słowa kluczowe
dwudziestolecie międzywojenne; modernizm; pacyfizm; antysemityzm; klerkizm
Bibliografia
Głowiński, Michał, Grupa literacka a model poezji. Przykład „Skamandra”, w: Z problemów literatury polskiej XX wieku, t. 2: Literatura międzywojenna, red. A. Brodzka, Z. Żabicki, Warszawa 1965.
Głowiński, Michał, Grupa literacka a model poezji. Przykład „Skamandra”, w: idem, Style odbioru. Szkice o komunikacji literackiej, Kraków 1977.
Hamvas, Béla, Złote dni, w: idem, Księga gaju laurowego i inne eseje, tłum. i oprac. T. Worowska, Warszawa 2022.
Irzykowski, Karol, Trzy sprostowania, „Europa” 1930, nr 6, s. 188–189.
Irzykowski, Karol, Dziennik, t. 2: 1916–1944, oprac. B. Górska, Kraków 2001.
Irzykowski, Karol, Likwidacja futuryzmu, „Wiadomości Literackie” 1924, nr 5, s. 1.
Irzykowski, Karol, Listy 1897–1944, zebr. i oprac. B. Winklowa, Kraków 1998.
Irzykowski, Karol, Lizanie szabli ułańskiej, „Skamander” 1922, z. 25/26, s. 510–514.
Irzykowski, Karol, Na premierze „Turonia” w teatrze Reduta, „Skamander” 1923, z. 29/30, s. 114–117.
Irzykowski, Karol, O perfidii, „Skamander” 1923, z. 31/33, s. 153–159; z. 34/36, s. 214–223.
Irzykowski, Karol, Oświadczenie, „Wiadomości Literackie” 1932, nr 44, s. 6.
Irzykowski, Karol, Piła Marxistyczna, „Wiadomości Literackie” 1930, nr 5, s. 2.
Irzykowski, Karol, Po gościnie u „Skamandra”, „Skamander” 1921, z. 4, s. 91–93.
Irzykowski, Karol, Po meczu Miller – Wiadomości Literackie (uwagi sportowe), „Robotnik” 1932, nr 372, s. 3.
Irzykowski, Karol, [recenzja Romansu Teresy Hennert Zofii Nałkowskiej], „Wiadomości Literackie” 1924, nr 3, s. 3.
Irzykowski, Karol, Udział Żydów w literaturze polskiej, „Kurier Poranny” 1937, nr 224, s. 8.
Irzykowski, Karol, Udział Żydów w literaturze polskiej; Żyd jest to Polak z rezerwą, w: idem, Pisma rozproszone, t. 4: 1936–1939. Ze spuścizny rękopiśmiennej, oprac. J. Bahr, Kraków 1999.
Irzykowski, Karol, Walka o treść, Warszawa 1929.
Irzykowski, Karol, Walka o treść. Autoreferat, „Wiadomości Literackie” 1930, nr 26, s. 1.
Irzykowski, Karol,Wśród antynomii pacyfizmu, „Wiadomości Literackie” 1932, nr 41, s. 2.
Irzykowski, Karol, Z powodu „Kochanków”, „Pro Arte” 1919, z. 6, s. 26–28.
Irzykowski, Karol, Zaoczny pojedynek, „Antena” 1933, nr 11, s. 1, 3.
Irzykowski, Karol, Żyd jest to Polak z rezerwą, „Kurier Poranny” 1937, nr 222, s. 8.
Irzykowski, Karol, Żyd jest to Polak z rezerwą, w: idem, Pisma rozproszone, t. 4: 1936–1939.
Ze spuścizny rękopiśmiennej, oprac. J. Bahr, Kraków 1999.
Iwaszkiewicz, Jarosław, Dzienniki 1911–1955, oprac. A. i R. Papiescy, Warszawa 2007.
Iwaszkiewicz, Jarosław, Irzykowski, „Życie Warszawy” 1957, nr 202, s. 4.
Iwaszkiewicz, Jarosław, Jeszcze o Irzykowskim, „Życie Warszawy” 1973, nr 24, s. 7.
Jakóbczyk, Jan, Szachy literackie? Rzecz o twórczości Karola Irzykowskiego, Katowice 2005.
Makowiecki, Andrzej Z., Warszawskie kawiarnie literackie, Warszawa 2013.
Niciński, Konrad, Irzykowski a faszyzm, w: Karol Irzykowski – człowiek sporu, postać sporna, red. M. Chmurski et al., Warszawa 2020
Słonimski, Antoni, Alfabet wspomnień, Warszawa 1975.
Stawar, Andrzej, O Karolu Irzykowskim, „Twórczość” 1956, nr 8, s. 100–121.
Stawar, Andrzej, Spór Irzykowskiego z Boyem-Żeleńskim, „Twórczość” 1955, nr 7, s. 112–132.
Stradecki, Janusz, W kręgu Skamandra, Warszawa 1977.
Wierzyński, Kazimierz, Pamiętnik poety, oprac. P. Kądziela, Warszawa 2018.
Winklowa, Barbara, Karol Irzykowski. Życie i twórczość, t. 1–2, Kraków 1987–1992.
Winklowa, Barbara, Wstęp, w: Klerk heroiczny. Wspomnienia o Karolu Irzykowskim, oprac. eadem, Kraków 1976.
Woronowicz, Szczepan, Powrót Hamvasa, „Literatura na Świecie” 1989, nr 1, s. 94–105.
Worowska, Teresa, Zwyczajny jak gruda ziemi, w: B. Hamvas, Księga gaju laurowego i inne eseje, tłum. i oprac. T. Worowska, Warszawa 2022.
Polska Akademia Nauk Polska
https://orcid.org/0000-0003-0465-8806
ukończył historię sztuki i polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie w 2012 r. obronił pracę doktorską w Instytucie Literatury Polskiej. Od 2017 r. pracuje w Instytucie Badań Literackich PAN, gdzie uczestniczy w pracach zespołu Nowej Panoramy Literatury Polskiej (nplp.pl). Współpracuje także z Pracownią Studiów Miejskich IKP UW oraz z Pracownią Literatury Modernizmu Europy Środkowej i Wschodniej przy ILP UW. Jego zainteresowania badawcze dotyczą przede wszystkim literatury i kultury polskiej w latach 1905–1930, szczególnie ówczesnych projektów antropologicznych i korespondencji sztuk. W ostatnich latach zajmuje się także pracą badawczą z zakresu humanistyki cyfrowej, zwłaszcza rozwojem cyfrowych metod edycji naukowej tekstu literackiego. W latach 2013–2022 kierownik organizacyjny Olimpiady Literatury i Języka Polskiego.
Wszystkie artykuły prezentowane na łamach „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” są publikowane w otwartym dostępie na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa wersja 3.0 (CC-BY) 
