Romantyzm jenajski, Cyprian Norwid, Walter Benjamin i Friedrich Creuzer: symbol i alegoria
Abstrakt
Comparative studies have established that Cyprian Norwid knew about Friedrich Creuzer’s famous work on the symbol and mythology. He must at least have read its first volume, particularly the theoretical part (albeit in a French translation). Reading Creuzer aided him in reinterpreting his own concept of the symbol, presented in his early theoretical writings. His point of departure were Creuzer’s remarks about “mystical” and “divine” symbols. Norwid’s reinterpretation did not remain without consequences for his poetry. Recently several Norwid scholars have drawn attention to a fresh interpretative context: the concept of allegory elaborated by Walter Benjamin. They considered the context to be related to Benjamin’s and Norwid’s perception of the modern city (Paris from the “Passagenwerk”) and also to the motive of ruins. Benjamin presented his concept of the allegory in his famous book Origin of German Tragic Drama. He developed it on the basis of the same considerations about the symbol (focusing in a “totalizing” and “necessary” way on the “mystical now”) and allegory as Norwid once did. Here their paths converge. A precondition, however, for understanding Benjamin’s remarks about the symbol is his PhD thesis The Concept of Art Criticism in German Romanticism that devotes much attention to reflexivity in the oeuvre of Novalis and Fr. Schlegel.This “Romanticism of Jena” and its philosophy of consciousness had also impact on Norwid (though mediated by Mickiewicz’s “Parisian Lectures”). Comparing Norwid and Benjamin in these contexts contributes to defining their (differing) attitude towards the temporality of Being and the Holy.
Słowa kluczowe
miasto; ruiny; symbol; alegoria; romantyzm
Bibliografia
Friedrich Creuzer Symbolik und Mythologie der alten Völker,
Leipzig, Darmstadt, 1819, t. 1
Walter Benjamin, Ursprung des deutschen Trauerspiels, polski przekład: Źródło dramatu żałobnego w Niemczech, tłum. Andrzej Kopacki, Warszawa, 2013
Walter Benjamin, Gesammelte Schriften [GS] opr. R. Tiedemann, H. Schweppenhäuser, t. I.2, Frankfurt am Main, 1974.
M. Junkiert, Grecja i jej historia w twórczości Cypriana Norwida, Poznań, 2012.
Grażyna Królikiewicz,. „Symbol i mit w dziele Creuzera”, w: Inspiracje Grecji antycznej w dramacie doby romantyzmu. Rekonesans, red. M. Kalinowska, Toruń, 2002.
Michał Kuziak, Poetyka wielokulturowości w „Quidamie”, w: „Quidam”. Studia o poemacie, red. P. Chlebowski, Lublin, 2011
A. van Nieukerken, „Cyprian Norwid, Friedrich Creuzer et les débuts du modernisme: symbole et allégorie”, w: Norwid: notre contemporain , ed. M. Delaperrière, Paris, 2015
Novalis, Schriften, Berlin, 1983,
Andreas Pangritz, „Theologie”, w: Benjamins Begriffe, ed. M. Opitz, E. Wizisla, Frankfurt a.M., t. 2 rok wydania Frankfurt am Main, 2000
J. Puzynina, „Prawda” Norwida jako hieroglif, w: Hieroglifem zapisane. Cyprian Norwid, red. T. Korpysz et. al., Warszawa, 2012
August Wilhelm Schlegel, Vorlesungen über die schöne Literatur und Kunst, t. 1 rok wydania Heilbronn, 1884
F. Schlegel, Kritische und theoretische Schriften, Stuttgart, 2002,
Zofia Stefanowska, Strona romantyków. Studia o Norwidzie, Lublin 1993 (zwłaszcza rozdział „Pisarz wieku kupieckiego i przemysłowego”).
Krzysztof Trybuś, Stary poeta. Studia o Norwidzie, Poznań, 2000.
Uniwersytet w Amsterdamie Holandia
Wszystkie artykuły prezentowane na łamach „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” są publikowane w otwartym dostępie na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa wersja 3.0 (CC-BY) 
