Antologizowanie jako forma polityki miejsca. Przypadek Bieszczadów – „Wiersze z Rzeszowskiego”
Abstrakt
Antologizowanie może stanowić jedną z form realizowania polityki miejsca, projektując przez odpowiedni dobór wierszy i komentarzy do nich wyobrażenie przestrzeni, odpowiadające przyjętej polityczno-ideologicznej narracji. W niniejszym artykule autor proponuje spojrzeć na antologię pod kątem wpisanej w nią topografii, wykorzystując do tego perspektywę kartograficzną (antologia jako mapa), a także uwzględniając przypisy jako część dopełniającą lekturę antologii. Na podstawie wierszy zawartych w antologii Wiersze z Rzeszowskiego z 1974 r. autor dokonał analizy topografii wyobrażonej Bieszczadów po drugiej wojnie światowej, zwracając uwagę na zbieżność polityki miejsca (i polityki narodowej) uprawianej przez władzę centralną PRL-u wobec Bieszczadów z polityką miejsca realizowaną w tej antologii: centralność Baligrodu i okolicy jako miejsc symbolicznie związanych z postacią Karola Świerczewskiego, dominację perspektywy (po)wojennej, nieobecność miejsc wysiedlonej ludności i konsekwentnie przemilczaną pamięć o nich (zarówno w wierszach, jak i w komentarzach do nich).
Słowa kluczowe
antologizowanie; polityka miejsca; poezja; Bieszczady
Bibliografia
Antologia literacka. Przemiany, ekspansja i perspektywy gatunku, red. M. Kokoszka, B. Szałasta-Rogowska, Katowice 2017.
Bajda, Łukasz, Baligród. Historia bieszczadzkiego miasteczka, Krosno 2018.
Burghardt, Andrzej, Pada generał ranny śmiertelnie (personalistyczny mit heroiczny), „Litteraria” 2001, nr 32.
Burghardt, Andrzej, Łuny w Bieszczadach (negatywny stereotyp Ukraińca), „Litteraria” 2000, nr 31.
Drozd, Roman, Ukraińcy w Polsce wobec swojej przeszłości (1947−2005), Słupsk−Warszawa 2013.
Dutka, Elżbieta, Pytania o miejsce. Sondowanie topografii literackich XX i XXI wieku, Kraków 2019.
Geografia wyobrażona regionu. Literackie figury przestrzeni, red. D. Kalinowski, A. Kuik-Kalinowska, M. Mikołajczak, Kraków 2014.
Gerhard, Jan, Bieszczady − tryptyk moich marzeń, „Profile. Kwartalnik Rzeszowski” 1968, nr 2.
Jabłonki: Pomnik generała Karola Świerczewskiego, https://bieszczady.land/przewodnik/jablonki-pomnik-generala-karola-swierczewskiego/ (d.d. 15.03.2021).
Kmita, Małgorzata, Propaganda antyukraińska i kształtowanie negatywnego stereotypu Ukraińca w czasach PRL, w: Problemy Ukraińców w Polsce po wysiedleńczej akcji „Wisła” w 1947 roku, red. W. Mokry, Kraków 1997.
Nijakowski, Lech, Domeny symboliczne. Konflikty narodowe i etniczne w wymiarze symbolicznym, Warszawa 2006.
Potaczała, Krzysztof, Świerczewski. Śmierć i kult bożyszcza komunizmu, Warszawa 2021.
Rybicka, Elżbieta, Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach literackich, Kraków 2014.
Skała, Magdalena, Wolski, Jacek, Osadnictwo i ludność, w: Bojkowszczyzna Zachodnia − wczoraj, dziś i jutro, t. 2, red. J. Wolski, Warszawa 2016.
Syrnyk, Jarosław, Trójkąt bieszczadzki. Tysiąc dni i tysiąc nocy anarchii w powiecie leskim (1944−1947), Rzeszów 2018.
Szałaśna, Anna, Z badań folkloru muzycznego we wsiach powiatu leskiego, „Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku” 1972, nr 15.
Time in maps. From the Age of Discovery to Our Digital Era, red. K. Wigen, C. Winterer, Chicago−London 2020.
Trzeszczyńska, Patrycja, Pamięć o nie-swojej przeszłości. Przypadek Bieszczadów, Kraków 2016.
Ulicka, Danuta, Siła antologii, w: Wiek teorii. Antologia 1, red. D. Ulicka, Warszawa 2020. Wiersze z Rzeszowskiego, oprac. J. Pleśniarowicz, Lublin 1974.
Zyga, Aleksander, Bieszczady i Podkarpacie w rymotwórstwie, „Wierchy” 1968, r. 37.
Uniwersytet Warszawski Polska
https://orcid.org/0000-0003-0976-9150
doktorant literaturoznawstwa w Szkole Doktorskiej Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Absolwent studiów I stopnia filozofii i studiów II stopnia filologii polskiej na Uniwersytecie Warszawskim. W pracy magisterskiej zajmował się łemkowską poezją Władysława Grabana, a rozprawę doktorską przygotowuje na temat polskiej powojennej poezji bieszczadzkiej, ze specjalnym uwzględnieniem pamięci/niepamięci o grupach wysiedlonych.
Wszystkie artykuły prezentowane na łamach „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” są publikowane w otwartym dostępie na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa wersja 3.0 (CC-BY) 
