Juliusz Słowacki − konstruktor przełomów we własnej twórczości. Znaki cezurowania w wierszu „Ostatnie wspomnienie. Do Laury”


Abstrakt

Artykuł jest interpretacją wiersza Ostatnie wspomnienie. Do Laury Juliusza Słowackiego jako utworu o kryzysie twórczym. Punkt wyjścia do rozważań stanowi obserwacja, że poeta przez całe życie przejawiał silną potrzebę periodyzacji swojej biografii. W świetle tych tendencji interpretowany utwór można uznać za świadectwo jednego z takich zaprojektowanych punktów zwrotnych w jego twórczości. Jest ono subtelniejsze niż bezpośrednie deklaracje innych przełomów zapisywane w dziennikach czy korespondencji, niemniej wymowa wiersza pozwala na wyznaczenie w biografii poety kolejnej cezury. Byłaby to cezura odmienna od tych obecnych w „oficjalnych” biogramach i skłaniająca do poszukiwań początków przemiany mistycznej Słowackiego znacznie wcześniej niż w latach 1842−1843.

Słowa kluczowe

Juliusz Słowacki; Ostatnie wspomnienie. Do Laury; kryzys; przemiana mistyczna; cezura; przełom

Adamkowicz-Iglińska, Bożena, Duch, co „kwiatem rozkwitnął”. Flora w genezyjskiej twórczości Juliusza Słowackiego, Olsztyn 2015.

Alighieri, Dante, Boska komedia, tłum. E. Porębowicz, Warszawa 1975.

Antologia, w: S. B. Linde, Słownik języka polskiego, t. 1, cz. 1 (A−F), Warszawa 1807.

Brzozowski, Jacek, Przychodniak, Zbigniew, Wstęp, w: J. Słowacki, Wiersze, wstęp i oprac. J. Brzozowski, Z. Przychodniak, Wrocław 2017.

Górski, Konrad, Trzy notatki o Słowackim, „Pamiętnik Literacki” 1964, z. 1.

Kalinowska, Maria, Mowa i milczenie. Romantyczne antynomie samotności, Warszawa 1989.

Kleiner, Juliusz, Juliusz Słowacki. Dzieje twórczości, t. 2: Od „Balladyny” do „Lilli Wenedy”, wstęp i oprac. J. Starnawski, Kraków 2003.

Kleiner, Juliusz, Sztuka poetycka Słowackiego, „Pamiętnik Literacki” 1950, t. 39.

Korespondencja Juliusza Słowackiego, t. 1−2, oprac. E. Sawrymowicz, Wrocław 1962−1963.

Korotkich, Krzysztof, Rozum − wiara − objawienie. O „Stokrótkach” i „Chmurach” Juliusza Słowackiego, w: Chrześcijańskie dziedzictwo duchowe narodów słowiańskich. Literatura, język, kultura, historia, seria 4: Kultury słowiańskie wobec dziedzictwa Oświecenia, red. Z. Abramowicz, J. Ławski, K. Rutkowski, Białystok 2019.

Kowalczykowa, Alina, Wiek XIX: przełomy, cezury, płynność, w: Wiedza o literaturze i edukacja. Księga referatów Zjazdu Polonistów. Warszawa 1995, red. T. Michałowska, Z. Goliński, Z. Jarosiński, Warszawa 1996.

Mickiewicz, Adam, Oda do Młodości, w: idem, Dzieła, t.1: Wiersze, oprac. C. Zgorzelski, Warszawa 1998.

Piwińska, Marta, Słowacki ekspresjonistyczny, w: Słowacki współczesny, red. M. Troszyński, Warszawa 1999.

Przychodniak, Zbigniew, Liryczne przestrzenie Juliusza Słowackiego, w: Przygody romantycznego „Ja”. Idee − strategie twórcze − rezonanse, red. M. Berkan-Jabłońska, B. Stelmaszczyk, Poznań 2012.

Shakespeare, William, Hamlet, tłum. S. Barańczak, Kraków 1997.

Showalter, Elaine, Przedstawiając Ofelię: kobiety, szaleństwo i zadania krytyki feministycznej, tłum. K. Kujawska-Courtney, W. Ostrowski, „Teksty Drugie” 1997, nr 4.

Skwarczyńska, Stefania, Z literackiej historii Mickiewiczowskiego obrazu „kościół bez Boga”, „Pamiętnik Literacki” 1960, z. 1.

Słowacki, Juliusz, Beniowski. Poema. Pięć pierwszych pieśni, oprac. J. Kleiner, w: idem, Dzieła wszystkie, t. 5, red. J. Kleiner, wyd. 2, Wrocław 1954.

Słowacki, Juliusz, Dziennik niektórych dni mego życia. Antologia zapisów diariuszowych, pomysł i oprac. M. Troszyński, Warszawa 2019.

Słowacki, Juliusz, Godzina myśli, oprac. J. Ujejski, w: idem, Dzieła wszystkie, t. 2, red. J. Kleiner, wyd. 2, Wrocław 1952.

Słowacki, Juliusz, Ostatnie wspomnienie. Do Laury; Zachwycenie, w: idem, Wiersze, wstęp i oprac. J. Brzozowski, Z. Przychodniak, Wrocław 2017.

Słowacki, Juliusz, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu, oprac. M. Kridl, w: idem, Dzieła wszystkie, t. 9, red. J. Kleiner, wyd. 2, Wrocław 1956.

Zgorzelski, Czesław, Liryka w pełni romantyczna. Studia i szkice o wierszach Słowackiego, Warszawa 1981.

Pobierz

Opublikowane : 2021-06-20


Rzepniewska, A. (2021). Juliusz Słowacki − konstruktor przełomów we własnej twórczości. Znaki cezurowania w wierszu „Ostatnie wspomnienie. Do Laury”. Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo, (11 (14), 125-139. https://doi.org/10.32798/pflit.599

Anna Rzepniewska  anna.rzepniewska@student.uw.edu.pl
Uniwersytet Warszawski  Polska
https://orcid.org/0000-0002-5520-9413

doktorantka w Zakładzie Literatury Romantyzmu Instytutu Literatury Polskiej na Uniwersytecie Warszawskim; absolwentka filologii polskiej, historii sztuki i dwuetapowych studiów podyplomowych z zakresu redakcji językowej tekstu. Przygotowuje rozprawę doktorską na temat statusu materii w tzw. późnej twórczości Juliusza Słowackiego. Pod jej redakcją ukazała się monografia wieloautorska Młody wiek XIX? (Warszawa 2019).






Copyright (c) 2021 Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo, Anna Rzepniewska

Wszystkie artykuły prezentowane na łamach „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” są publikowane w otwartym dostępie na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa wersja 3.0  (CC-BY)