„Dzieci” Bolesława Prusa, czyli „robota nad wolnością”



Abstrakt

The article aims to present the complexity of Bolesław Prus’s reflection on collective and individual freedom in the context of the 1905 events. In Children the authordepicts the paradox of the situation, political enslavement generates the obligation to fight for freedom on terms and conditions which are independent of those who must take up the struggle. A kind of distance towards the fate of Poland and the possibility of choosing one’s own attitude to life are hard to find in the world of Prus’s protagonists. The writer’s diagnoses correspond to the greatest questions concerning the identity of Central Europe.

Słowa kluczowe

wolność; zniewolenie; rewolucja; walka; dystans

Ehrenberg Kazimierz. 1909. "Dzieci Prusa". Świat 45 : 3.

Fita Stanisław. 1966. Publicystyka Bolesława Prusa w roku 1905. W Prace o literaturze i teatrze ofiarowane Zygmuntowi Szweykowskiemu, red. Maciejewski Jarosław. Wrocław − Warszawa − Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Flach Józef. 1909/1910. "Z literatury powieściowej. Bolesław Prus. Dzieci. Powieść". Przegląd Polski 157 : 131.

Galle Henryk. 1910. "Prus Bolesław, Dzieci, Warszawa 1909". Książka 5 : 201.

Galle Henryk. 1910. "Rewolucja w powieści". Tygodnik Ilustrowany 39 : 780.

Galmiche Xavier. 2013. "Europa pachnąca partykularzem? Nowe Abdery w Europie Środkowej albo przyzwolenie na pospolitość". Przegląd Filozoficzno-Literacki (1-2) - Modernizm(y) Europy Środkowo-Wschodniej.

Grajewska Anna. 1971. Od "piękności walki" do "odnowy duszy wspólnej". (Literatura w poszukiwaniu sensu rewolucji). W Literatura polska wobec rewolucji, red. Maria Janion, 228. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Irzykowski Karol. 1975. Dwie rewolucje. W Wybór pism krytycznoliterackich, red. Głowala Wojciech, s.46. Wrocław − Warszawa − Kraków − Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Janaszek-Ivaničkova Halina. 1971. Świat jako zadanie inteligencji. Studium o Stefanie Żeromskim. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Kolabiński Stanisław, Feliks Tych. 1969. Czwarte powstanie czy pierwsza rewolucja. Lata 1905−1907 na ziemiach polskich. Warszawa: Wiedza Powszechna.

Kowalczuk Urszula. 2005. O różnicach w świecie Lalki. W Świat "Lalki", red. Malik Jakub A. Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Kundera Milan. 1984. "Zachód porwany albo tragedia Europy Środkowej". Zeszyty Literackie 5 : 25.

Masłowski Michał. 2013. "«Inna Europa», «Europa porwana», Europa Środkowo-Wschodnia... Tożsamość kulturowa i paradygmat romantyczny". Przegląd Filozoficzno-Literacki 1-2 - Modernizm( y) Europy Środkowo-Wschodniej.

Paczoska Ewa. 2013. "Wspólnota pytań. Europa Środkowo-Wschodnia i modernizm". Przegląd Filozoficzno-Literacki 1-2 - Modernizm(y) Europy Środkowo-Wschodniej.

Paczoska Ewa. 1995. "Lalka" czyli rozpad świata. Białystok: "Trans Humana".

Paczoska Ewa. 2012. Prusa i Brzozowskiego ludzie czasu wielkiej zmiany. W Konstelacje Stanisława Brzozowskiego, red. Kowalczuk Urszula, Andrzej Mencwel, Ewa Paczoska, Paweł Rodak, 155-167. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.

Passi Izaak. 1980. Powaga śmieszności. Warszawa: PWN.

Pieścikowski Edward. 1980. „Dzieci” Bolesława Prusa. Wrocław − Warszawa − Kraków − Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Płachecki Marian. 1971. Retoryka rewolucji. Techniki literackiej perswazji w prozie o roku 1905. W Literatura polska wobec rewolucji, red. Janion Maria, 281. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Prus Bolesław. 1907. "Czego potrzebujemy?". Epoka 1, 5, 7, 11, 19.

Prus Bolesław. 1909-1910. "Nasze obecne położenie". Tygodnik Ilustrowany 42 (1909) − 4 (1910).

Prus Bolesław. 1985. Słówko o krytyce pozytywnej. W Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu, red. Kulczycka-Saloni Janina, 348. Wrocław − Warszawa − Kraków − Gdańsk − Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Prus Bolesław. 1909. "Spiski polskie". Tygodnik Ilustrowany 10.

Bolesław Prus. 1999. Dzieci. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.

Rettinger Mieczysław. 1910. "«Poskramiacze» (Wiry H. Sienkiewicza i Dzieci Prusa)". Promień 6 : 20.

Rumińska Magdalena. 2003. "Dzieci Bolesława Prusa − krwawy karnawał rewolucji". Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi 2 (40) : 14.

Rumińska Magdalena. 2005. Wiekuista maskarada przed 1905 rokiem i krwawy karnawał po 1905 roku. Wybrane Kroniki i Dzieci Bolesława Prusa. W Rewolucja lat 1905−1907. Literatura − Publicystyka − Ikonografia, red. Stępnik Krzysztof, Monika Gabryś, 175-185. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Stępnik Krzysztof. 1992. "Metafory rewolucji w literaturze polskiej lat 1905−1914". Pamiętnik Literacki 2.

Stępnik Krzysztof. 1998. Rewolucja i konstytucja. Bolesława Prusa figury myśli o polityce. W Bolesław Prus. Twórczość i recepcja, red. Łoch Eugenia, Stanisław Fita, 161-183. Lubelskie Towarzystwo Naukowe.

Straszewicz Ludwik. 1912. "Dzieci a rewolucja". Tygodnik Ilustrowany 22 : 462.

Strzelecki Adolf. 1910. "Powieść polska 1908/9". Sfinks 2 : 286-287.

Strzelecki Adolf. 1909. "Rewolucyjne powieści". Świat 28 : 9.

Szczerski Andrzej. 2010. Modernizacje. Sztuka i architektura w nowych państwach Europy Środkowo-Wschodniej. 1918−1939. Łódź: Muzeum Sztuki.

Szczerski Andrzej. 2002. Wzorce tożsamości. Recepcja sztuki brytyjskiej w Europie Środkowej około roku 1900. Warszawa: Universitas.

Szweykowski Zygmunt. 1949. Twórczość Bolesława Prusa, t. 2. Poznań: Wielkopolska Księgarnia Wydawnicza.

Tomczyk-Zgierska Stanisława. 1969. Dzieci − powieściowym rozrachunkiem Bolesława Prusa z rewolucją 1905−1907. W Literatura polska wobec idei rewolucyjnych XX wieku, red. Olędzki Jerzy, 116. Warszawa: Universitas.

Tomkowski Jan. 1993. Mój pozytywizm. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN.

Zalewski Cezary. 2012. Czas wyszedł z zawiasów. Przemoc i jej reprezentacje w Dzieciach Bolesława Prusa. W "Czas wyszedł z zawiasów". Studia o Bolesławie Prusie i Elizie Orzeszkowej, 182-183. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Pobierz

Opublikowane : 2014-06-02


Kowalczuk, U. (2014). „Dzieci” Bolesława Prusa, czyli „robota nad wolnością”. Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo, (4(7), 69-83. Pobrano z https://www.journals.polon.uw.edu.pl/index.php/pfl/article/view/204

Urszula Kowalczuk 
Uniwersytet Warszawski  Polska



Copyright (c) 2019 Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

Wszystkie artykuły prezentowane na łamach „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” są publikowane w otwartym dostępie na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa wersja 3.0  (CC-BY)