Kształcenie wymowy a rozwijanie produkcji, interakcji i mediacji ustnej, czyli redefinicja celów nauczania jpjo
Abstrakt
Celem artykułu jest przedstawienie założeń metodycznych pozwalających na wdrożenie w proces nauczania wymowy języka polskiego jako obcego technik typowych dla kształcenia produkcji, interakcji i mediacji ustnej, które w treningu percepcyjno-artykulacyjnym mogą okazać się zarówno atrakcyjnym elementem wieńczącym wysiłki uczniów i umożliwiającym transfer, jak i skutecznym motywatorem. Doświadczenia pokazują, że dostrzeżenie wartości preskryptywno-deskryptywnego podejścia badawczego z jednoczesnym uwzględnieniem m.in. neurodydaktycznych wskazówek co do skutecznych sposobów nauczania języków obcych, a także zrozumienie zastrzeżeń, które uczniowie najczęściej formułują wobec lekcji poprawnej wymowy, okazać się może ważnym bodźcem do próby współczesnego zredefiniowania celów nauczania. Umiejętności związane z właściwą artykulacją dźwięków mowy w opanowywanym języku rozumiane mogą być bowiem jako baza umożliwiająca niezaburzoną komunikację, a nie cel sam w sobie.
Słowa kluczowe
fonodydaktyka; sprawność mówienia; techniki nauczania
Bibliografia
Baker, A. (2002). Ship or sheep. Student’s Book. Cambridge: Cambridge University Press.
Bednarska-Adamowicz, K., Dembińska, K., Małyska, A. (2019). Łatwo ci mówić! Ćwiczenia fonetyczne dla obcokrajowców uczących się języka polskiego. Warszawa: Start Polish.
Biernacka, M. (2016a). Znajdź z polskim wspólny język. Fonetyka w nauczaniu języka polskiego jako obcego. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Biernacka, M. (2016b). Zżółknięty żelaźniak przy Alei Trzech Wieszczów – czyli o jednej z przyczyn rezygnacji cudzoziemców z ćwiczenia poprawnej wymowy. W: I. Czwenar, D. Gonigroszek, A. Stanecka (red.), Foreign Languages and Cultures: Contemporary Contexts. Języki obce i kultura: współczesne konteksty (177–192). Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie.
Biernacka, M. (2020). Wykorzystanie gestów w nauczaniu wymowy języka polskiego jako obcego. W: E.G. Rubio, D. Kruk, I. Pálosi, T. Speed, Z. Týrová, D. Vashchenko, A. Wysocka (eds.). Contributions to the 22nd Annual Scientific Conference of the Association of Slavists (Polyslav) (28–35). Wiesbaden: Harrassowitz Verlag. DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctv15vwk16
Czwartos, B. (2013). Rola leksykogramatyki w rozwijaniu sprawności mówienia podczas lekcji języka obcego. W: M. Pawlak (red.), Mówienie w języku obcym – skuteczne uczenie się, nauczanie i ocenianie (67–82). Poznań–Kalisz–Konin: Wydawnictwo UAM, Wydawnictwo PWSZ.
Dembińska, K., Małyska, A. (2010). Start 1. Survival Polish. Podręcznik do nauki języka polskiego na poziomie A0. Warszawa: Klub Dialogu.
ESOKJ – Coste, D., North, B., Sheils, J., Trim, J. (2003). Europejski system opisu kształcenia językowego: uczenie się, nauczanie, ocenianie (W. Martyniuk, tłum.). Warszawa: Wydawnictwo CODN.
Fiszbak, J. (red.). (2019). Polonistyczna dydaktyka ogólna. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Gębal, E. P., Miodunka, W. (red.). (2020). Dydaktyka i metodyka nauczania języka polskiego jako obcego i drugiego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Janowska, I. (2019). Wypowiedź ustna w dydaktyce językowej na przykładzie języka polskiego jako obcego. T. 17. Kraków: Biblioteka LingVariów. Glottodydaktyka.
Janowska, I., Lipińska, E., Rabiej, A., Seretny, A., Turek, P. (red.). (2011). Programy nauczania języka polskiego jako obcego. Poziomy A1–C2. Kraków: Księgarnia Akademicka.
Karczmarczuk, B. (2012). Wymowa polska z ćwiczeniami. Lublin: Wydawnictwo „Polonia”.
Kołaczek, E. (2017). Testuj swój polski. Fonetyka. Kraków: Prolog.
Lewandowski, J. (red.). (1980). Metodyka nauczania języka polskiego jako obcego. Wybór artykułów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Maciołek, M., Tambor, J. (2014). Głoski polskie. Przewodnik fonetyczny dla cudzoziemców i nauczycieli uczących się języka polskiego jako obcego. Katowice: Wydawnictwo Gnome.
Majewska-Tworek, A. (2010). Szura, szumi i szeleści. Ćwiczenia fonetyczne nie tylko dla cudzoziemców. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut.
Malec-Łaksa, J., Rychlik, J. (2020). Rozmawiamy po polsku. Lublin: Wydawnictwo Episteme.
Młynarska, M., Smereka, T. (2000). Psychostymulacyjna metoda kształtowania i rozwoju mowy oraz myślenia. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Piotrowska-Rola, E., Porębska, M. (2013). Polski jest cool. Lublin: Wydawnictwo Episteme.
Ponsonby, M. (1998). How now, brown cow?. B.m.w.: Prentrice-Hall International.
Seretny, A. (2015). Słownictwo w dydaktyce języka. Świat słów na przykładzie języka polskiego jako obcego. Kraków: Księgarnia Akademicka.
Stanek, J. (2020). Fonetyka. Polski w praktyce. Kraków: Szkoła Języka Polskiego Glossa.
Tambor, J. (2001). Nauczanie wymowy języka polskiego jako obcego. Warsztaty. W: R. Cudak, J. Tambor (red.), Inne optyki. Nowe programy, nowe metody, nowe technologie w nauczaniu kultury polskiej i języka polskiego jako obcego (80–85). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Tambor, J. (2010). Nauczanie wymowy polskiej. Trudności różnych grup cudzoziemców. W: A. Achtelik, M. Kita, J. Tambor (red.), Sztuka i rzemiosło. Nauczyć Polski i polskiego. T. 2. (30–51). Katowice: Wydawnictwo Gnome.
Tambor, J. (2016). Polskie dźwięki w cudzoziemskich ustach (perspektywa rodzimego użytkownika). W: E. Kołodziejek, A. Choduń (red.), Mówi się, czyli o wymowie i wymowności Polaków. Materiały IX Forum Kultury Słowa (263–273). Szczecin: Wydawnictwo Volumina.pl.
Waniek-Klimczak, E. (2011). Paradygmaty badawcze w nauczaniu wymowy/języka mówionego w kontekście komunikacji międzynarodowej, Lingwistyka Stosowana, 4, 41–51.
Żylińska, M. (2013). Neurodydaktyka. Nauczania i uczenie się przyjazne mózgowi. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Uniwersytet Łódzki, Polska
https://orcid.org/0000-0002-2414-9745
