Literaturoznawca w roli rodzica, rodzic w roli literaturoznawcy. Omówienia klasyki (i nie tylko)
Gralewicz-Wolny, I., Mytych-Forajter, B. (2019). Po pierwsze. O literaturze dla dzieci (i nie tylko). Wydawnictwo UJ.
Abstrakt
W artykule recenzyjnym omówiono tom Po pierwsze. O literaturze dla dzieci (i nie tylko), którego współautorkami są literaturoznawczynie z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach: Iwona Gralewicz-Wolny i Beata Mytych-Forajter (2019). Książka jest kontynuacją publikacji tych samych badaczek zatytułowanej Uwolnić Pippi! Twórczość dla dzieci wobec przemian kultury (2013). W obu akcent jest wyraźnie położony na literaturę nordycką, czyli skandynawską i fińską, czego dowodzi zarówno dobór analizowanego materiału, jak i np. ilustracje okładkowe. Dlatego właśnie ona jest w recenzji omówiona jako pierwsza – i to w aspekcie porównawczym, ponieważ autorki powracają do tych samych książek, które już poddawały analizom w 2013 roku, głównie twórczości Astrid Lindgren i Tove Jansson. Pozostałe rozdziały tomu zostają zaprezentowane w podziale na klasykę, która zdecydowanie dominuje, oraz utwory nowsze. Artykuł kończy uwaga na temat tytułu recenzowanego tomu oraz jego ogólna ocena.
Słowa kluczowe
animal studies; Beata Mytych-Forajter; Iwona Gralewicz-Wolny; klasyka literacka; literatura dziecięca; literatura nordycka; reinterpretacje
Bibliografia
Bachelard, G. (1998). Poetyka marzenia (L. Brogowski, tłum., oprac. i posłowie). Słowo/Obraz Terytoria. (wyd. oryg. 1960).
Bańko, M. (2009). Słownik onomatopei, czyli wyrazów dźwięko- i ruchonaśladowczych. WN PWN.
Bosco, H. (2008). Chłopiec i rzeka (B. Grzegorzewska, tłum.). Nasza Księgarnia. (wyd. oryg. 1945).
Cieślikowski, J. (1985). Wielka zabawa. Folklor dziecięcy. Wyobraźnia dziecka. Wiersze dla dzieci (wyd. 2). Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Dymel-Trzebiatowska, H. (2007). Muminki – na zawsze!. Guliwer, 3, 28–35.
Dymel-Trzebiatowska, H. (2009). O ryzyku deptania cukru. Przekład komizmu w Pippi Pończoszance. Ryms, 6, 7–8.
Dymel-Trzebiatowska, H. (2018). Wielowymiarowość postaci Tatusia Muminka. Perspektywa biograficzna. W: M. Sibińska, H. Dymel-Trzebiatowska (red.), Dialogi o kulturze. Kultury dialogu (s. 287–297). Wydawnictwo UG.
Dymel-Trzebiatowska, H. (2019). Filozoficzne i translatologiczne wędrówki po Dolinie Muminków. Wydawnictwo UG.
Foucault, M. (2005). Inne przestrzenie (A. Rejniak-Majewska, tłum.). Teksty Drugie, 6, 117–125. (wyd. oryg. 1984).
Gaare, J., Sjaastad, Ø. (2002). Pippi i Sokrates. Filozoficzne wędrówki po świecie Astrid Lindgren (I. Zimnicka, tłum.). Jacek Santorski & Co.
Gralewicz-Wolny, I. (2013). Ona i on w Dolinie Muminków. W: I. Gralewicz-Wolny, B. Mytych-Forajter, Uwolnić Pippi! Twórczość dla dzieci wobec przemian kultury (s. 47–64). Wydawnictwo UŚ.
Gralewicz-Wolny, I. (2019a). „Gdzieś nieopodal płynie rzeka”. O czym szumią wierzby Kennetha Grahame’a. W: I. Gralewicz-Wolny, B. Mytych-Forajter, Po pierwsze. O literaturze dla dzieci (i nie tylko) (s. 9–18). Wydawnictwo UJ. (wyd. oryg. 2017).
Gralewicz-Wolny, I. (2019b). Jajko czy kura? Mikołajek René Goscinnego i Jeana-Jacques’a Sempégo wobec dialogu pokoleń. W: I. Gralewicz-Wolny, B. Mytych-Forajter, Po pierwsze. O literaturze dla dzieci (i nie tylko) (s. 143–154). Wydawnictwo UJ. (wyd. oryg. 2016).
Gralewicz-Wolny, I. (2019c). Muminki – między wodą a ziemią. W: I. Gralewicz-Wolny, B. Mytych-Forajter, Po pierwsze. O literaturze dla dzieci (i nie tylko) (s. 105–115). Wydawnictwo UJ.
Gralewicz-Wolny, I. (2019d). Park Mary Poppins. W: I. Gralewicz-Wolny, B. Mytych-Forajter, Po pierwsze. O literaturze dla dzieci (i nie tylko) (s. 43–52). Wydawnictwo UJ. (wyd. oryg. 2018).
Gralewicz-Wolny, I. (2019e). „Tę książkę wymyślił pies”. Ferdynand Wspaniały Ludwika Jerzego Kerna jako lektura ekokrytyczna. W: I. Gralewicz-Wolny, B. Mytych-Forajter, Po pierwsze. O literaturze dla dzieci (i nie tylko) (s. 131–141). Wydawnictwo UJ. (wyd. oryg. 2015).
Gralewicz-Wolny, I. (2019f). Włóczykij kosmograf. Muminki Tove Jansson w świetle projektu geopoetyckiego Kennetha White’a. W: I. Gralewicz-Wolny, B. Mytych-Forajter, Po pierwsze. O literaturze dla dzieci (i nie tylko) (s. 117–130). Wydawnictwo UJ. (wyd. oryg. 2016).
Gralewicz-Wolny, I. (2019g). Wyobraźnia płata figle. Karlsson z Dachu Astrid Lindgren. W: I. Gralewicz-Wolny, B. Mytych-Forajter, Po pierwsze. O literaturze dla dzieci (i nie tylko) (s. 95–103). Wydawnictwo UJ. (wyd. oryg. 2017).
Gralewicz-Wolny, I., Mytych-Forajter, B. (2013). Uwolnić Pippi! Twórczość dla dzieci wobec przemian kultury. Wydawnictwo UŚ.
Gralewicz-Wolny, I., Mytych-Forajter, B. (2019). Po pierwsze. O literaturze dla dzieci (i nie tylko). Wydawnictwo UJ.
Jansson, T. (2016). Córka rzeźbiarza (T. Chłapowska, tłum.). Marginesy. (wyd. oryg. 1968).
Kern, L. J. (1963). Ferdynand Wspaniały. Nasza Księgarnia.
Kern, L. J. (1999). Co dzieje się w psie?. W: Cztery łapy (s. 12–13). Nasza Księgarnia. (wyd. oryg. 1957).
Kundera, M. (2015). Powolność (M. Bieńczyk, tłum.). W.A.B. (wyd. oryg. 1995).
Lindgren, A. (2017). Czy znasz Pippi Pończoszankę? (A. Węgleńska, tłum.). Zakamarki. (wyd. oryg. 1947).
Mytych-Forajter, B. (2013). Uwolnić Pippi!. W: I. Gralewicz-Wolny, B. Mytych-Forajter, Uwolnić Pippi! Twórczość dla dzieci wobec przemian kultury (s. 11–24). Wydawnictwo UŚ.
Mytych-Forajter, B. (2019a). Czym/kim jest pluszowy tygrys? Wolność dziecięcej wyobraźni na przykładzie serii komiksów Billa Wattersona Calvin i Hobbes. W: I. Gralewicz-Wolny, B. Mytych-Forajter, Po pierwsze. O literaturze dla dzieci (i nie tylko) (s. 155–164). Wydawnictwo UJ. (wyd. oryg. 2017).
Mytych-Forajter, B. (2019b). Doktor Dolittle i jego zwierzęta – lektura ekokrytyczna. W: I. Gralewicz-Wolny, B. Mytych-Forajter, Po pierwsze. O literaturze dla dzieci (i nie tylko) (s. 19–29). Wydawnictwo UJ. (wyd. oryg. 2015).
Mytych-Forajter, B. (2019c). Płeć Pippi. Poza zasadą sprzeczności. W: I. Gralewicz-Wolny, B. Mytych-Forajter, Po pierwsze. O literaturze dla dzieci (i nie tylko) (s. 53–65). Wydawnictwo UJ.
Mytych-Forajter, B. (2019d). Rude słońce. Przygody Pippi Astrid Lindgren i przestrzenna rewolucja. W: I. Gralewicz-Wolny, B. Mytych-Forajter, Po pierwsze. O literaturze dla dzieci (i nie tylko) (s. 67–77). Wydawnictwo UJ. (wyd. oryg. 2016).
Mytych-Forajter, B. (2019e). Samotność Pippi. W: I. Gralewicz-Wolny, B. Mytych-Forajter, Po pierwsze. O literaturze dla dzieci (i nie tylko) (s. 79–93). Wydawnictwo UJ.
Mytych-Forajter, B. (2019f). Żar popiołów, czyli jak przejść przez lisią norę i przeżyć. Pax Sary Pennypacker. W: I. Gralewicz-Wolny, B. Mytych-Forajter, Po pierwsze. O literaturze dla dzieci (i nie tylko) (s. 165–177). Wydawnictwo UJ.
Mytych-Forajter, B. (2019g). Życie na wodzie. Chłopiec i rzeka Henriego Bosco. W: I. Gralewicz-Wolny, B. Mytych-Forajter, Po pierwsze. O literaturze dla dzieci (i nie tylko) (s. 31–41). Wydawnictwo UJ. (wyd. oryg. 2017).
Nikolajeva, M. (2000). From mythic do linear: Time in children’s literature. Children’s Literature Association; Scarecrow Press.
Olech, J. (2003, 13 kwietnia). Mała Mi. Tygodnik Powszechny. Pobrane 20 października 2020 z: https://www.tygodnikpowszechny.pl/mala-mi-157707.
Oscar K. (2012). Dzieci nie rozumieją ironii (D. Rozmarynowska, tłum.). W: B. Sochańska, J. Czechowska (red.), Tabu w literaturze i sztuce dla dzieci (s. 105–119). Media Rodzina.
Podsiadło, J. (2006). Pippi, dziwne dziecko. Hokus-Pokus.
Ryrych, K. (2017). Wyspa mojej siostry (wyd. 2). Literatura.
Strömstedt, M. (2000). Astrid Lindgren. Opowieść o życiu i twórczości (A. Węgleńska, tłum.). Nasza Księgarnia. (wyd. oryg. 1977).
Sundmark, B. (2014). “A Serious Game”: Mapping Moominland. The Lion and the Unicorn, 38(2), 162–181.
Teodorowicz-Hellman, E. (2004). Polsko-szwedzkie kontakty literackie. Studia o literaturze dla dzieci i młodzieży. IBL PAN.
Webster, J. (1912). Daddy-Long-Legs. Grosset & Dunlap.
Westin, B. (2012). Tove Jansson. Mama Muminków (B. Ratajczak, tłum.). Marginesy. (wyd. oryg. 2007).
Uniwersytet Gdański Polska
https://orcid.org/0000-0002-7753-5463
Hanna Dymel-Trzebiatowska – dr hab., profesor w Instytucie Skandynawistyki i Fennistyki na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Gdańskiego. Jej zainteresowania badawcze obejmują przekład i teorię przekładu, skandynawską literaturę dla dzieci, książki obrazkowe oraz literaturę fińską. Kontakt: filhdt@ug.edu.pl.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Polityka Open Access
Wszystkie artykuły prezentowane na łamach „Dzieciństwa. Literatury i Kultury” są publikowane w otwartym dostępie na licencji Creative Commons – Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Oznacza to, że:
- mogą być udostępniane i cytowane pod warunkiem jednoznacznego i klarownego wskazania autora/autorki/autorów/autorek przywoływanego tekstu;
- nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczałyby innych w wykorzystywaniu tekstu na warunkach określonych w licencji.
Więcej informacji: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl
