Trzy baśnie braci Grimm z oryginalnego wydania Kinder- und Hausmärchen. Pierwszy przekład na język polski w kontekście badań nad biografią i wkładem informatorów w powstanie zbioru
Abstrakt
Autorka artykułu prezentuje trzy baśnie braci Grimm – Herr Fix und Fertig [Pan Szast-Prast], Die wunderliche Gasterei [Dziwaczna uczta] i Die lange Nase [Długi nos] – z pierwszego wydania zbioru Kinder- und Hausmärchen [Baśni dla dzieci i dla domu] (1812–1815), które zostały wycofane z kolejnych edycji i z tego powodu nie były jeszcze tłumaczone na język polski. Teksty przekładów w wykonaniu autorki artykułu każdorazowo poprzedza wprowadzenie uwzględniające biografię i charakterystykę postaci bajarzy. Jest to zgodne z nurtem badań nad informatorami baśni braci Grimm przedstawionym pokrótce we wprowadzeniu do artykułu.
Słowa kluczowe
baśń; baśnie braci Grimm; Jakub Grimm; Kinder- und Hausmärchen [Baśnie dla dzieci i dla domu]; przekład; Wilhelm Grimm
Bibliografia
Ehrhardt, H. (2012). Dorothea Viehmann, geb. Pierson. Herkunft, Lebensweg und Erinnerung. W: H. Ehrhardt (red.), Dorothea Viehmann (s. 8–29). Kassel: Euroregioverlag.
Ehrhardt, H. (2016). Die Marburger Märchenfrau. Oder Aufhellungen eines »nicht einmal Vermutungen erlaubenden Dunkels«. Kassel: Boxan Verlag.
Ehrhardt, H. (2018). Eine bisher unbeachtete Beiträgerin zu KHM 171. W: H. Ehrhardt (red.), Über Nachtfliegen, Zaunkönige und Meisterdiebe. Neue Beiträge zur Grimm- und Märchenforschung (s. 197–230). Kassel: Kassel University Press.
Grimm, H. (1956). Erinnerungen. W: W. Grimm, J. Grimm, Kinder- und Hausmärchen (t. 1, s. 5–28). München: Winkler. (wyd. oryg. 1895).
Grimm, W., Grimm, J. (1812a). Die Kinder- und Hausmärchen. Gesammelt durch die Brüder Grimm. Berlin: Realschulbuchhandlung.
Grimm, W., Grimm, J. (1812b). Die wunderliche Gasterei. W: Die Kinder- und Hausmärchen. Gesammelt durch die Brüder Grimm (s. 191–193). Berlin: Realschulbuchhandlung.
Grimm, W., Grimm, J. (1812c). Herr Fix und Fertig. W: Die Kinder- und Hausmärchen. Gesammelt durch die Brüder Grimm (s. 58–63). Berlin: Realschulbuchhandlung.
Grimm, W., Grimm, J. (1815a). Die Kinder- und Hausmärchen. Gesammelt durch die Brüder Grimm. Zweiter Band. Berlin: Realschulbuchhandlung.
Grimm, W., Grimm, J. (1815b). Die lange Nase. W: Die Kinder- und Hausmärchen. Gesammelt durch die Brüder Grimm. Zweiter Band (s. 185–193). Berlin: Realschulbuchhandlung.
Grimm, W., Grimm, J. (1819). Die Kinder- und Hausmärchen. Gesammelt durch die Brüder Grimm (t. 1 i 2). Berlin: Georg Reimer. (wyd. oryg. 1812–1815).
Grimm, W., Grimm, J. (1837). Die Kinder- und Hausmärchen. Gesammelt durch die Brüder Grimm (t. 1 i 2). Göttingen: Dieterich. (wyd. oryg. 1812–1815).
Grimm, W., Grimm, J. (1857). Die Kinder- und Hausmärchen. Gesammelt durch die Brüder Grimm (t. 1 i 2). Göttingen: Dieterich. (wyd. oryg. 1812–1815).
Grimm, W., Grimm, J. (1896). Bajki domowe i dziecinne zebrane przez braci Grimmów (Z. A. Kowerska, tłum., t. 1 i 2). Warszawa: Księgarnia M. Arcta. (wyd. oryg. 1857).
Grimm, W., Grimm, J. (1982). Baśnie braci Grimm (E. Bielicka, M. Tarnowski, tłum., t. 1 i 2). Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza. (wyd. oryg. 1857).
Grimm, W., Grimm, J. (2010a). Baśnie dla dzieci i dla domu (E. Pieciul-Karmińska, tłum., t. 1 i 2). Poznań: Media Rodzina. (wyd. oryg. 1857).
Grimm, W., Grimm, J. (2010b). Diabeł i jego babcia. W: Baśnie dla dzieci i dla domu (E. Pieciul-Karmińska, tłum., t. 2, s. 150–155). Poznań: Media Rodzina. (wyd. oryg. 1857)
Grimm, W., Grimm, J. (2010c). Mądra Elżunia. W: Baśnie dla dzieci i dla domu (E. Pieciul-Karmińska, tłum., t. 1, s. 183–187). Poznań: Media Rodzina. (wyd. oryg. 1857).
Grimm, W., Grimm, J. (2010d). Pani Trude. W: Baśnie dla dzieci i dla domu (E. Pieciul-Karmińska, tłum., t. 1, s. 224–225). Poznań: Media Rodzina. (wyd. oryg. 1857).
Grimm, W., Grimm, J. (2010e). Stary Sułtan. W: Baśnie dla dzieci i dla domu (E. Pieciul-Karmińska, tłum., t. 1, s. 250–252). Poznań: Media Rodzina. (wyd. oryg. 1857).
Grimm, W., Grimm, J. (2019a, 1 kwietnia). Długi nos (tłum. E. Pieciul-Karmińska). Przekrój. Pobrane z: https://przekroj.pl/kultura/wysluzeni-zolnierze-dorothea-viehmann-i-opowiesci-z-karczmy. (wyd. oryg. 1815).
Grimm, W., Grimm, J. (2019b, 12 maja). Dziwaczna uczta (tłum. E. Pieciul-Karmińska). Przekrój. Pobrane z: https://przekroj.pl/kultura/dziwaczna-uczta-bracia-grimm. (wyd. oryg. 1812).
Grimm, W., Grimm, J. (2019c). Pan Szast-Prast (tłum. E. Pieciul-Karmińska). Czas Literatury, 5, 5–6.
Martus, S. (2013). Die Brüder Grimm. Eine Biographie. Reinbek bei Hamburg: Rowohlt.
Pieciul-Karmińska, E. (2013). Geneza baśni braci Grimm a ich przekład na język polski. W: S. Puppel, T. Tomaszkiewicz, Scripta manent – res novae (s. 105–115). Poznań: WN UAM.
Pieciul-Karmińska, E. (2016). O konieczności polskiego przekładu pierwszego wydania Baśni dla dzieci i dla domu braci Grimm z lat 1812 i 1815. Rocznik Przekładoznawczy, 11, 77–92.
Pieciul-Karmińska, E. (2019a, 6 lutego). Bracia Grimm – historia nieznana. Przekrój. Pobrane z: https://przekroj.pl/kultura/bracia-grimm-historia-nieznana.
Pieciul-Karmińska, E. (2019b, 12 maja). Malcia wysmarkaj się, czyli skąd się wzięła Dziwaczna uczta. Przekrój. Pobrane z: https://przekroj.pl/kultura/malcia-wysmarkaj-sie-czyli-skad-sie-wziela-dziwaczna-uczta.
Pieciul-Karmińska, E. (2019c). Wachmistrz Krause i malarz Schindehütte. Czas Literatury, 5, 2–4.
Pieciul-Karmińska, E. (2019d, 1 kwietnia). Wysłużeni żołnierze, Dorothea Viehmann i opowieści z karczmy Knallhütte. Przekrój. Pobrane z: https://przekroj.pl/kultura/wysluzeni-zolnierze-dorothea-viehmann-i-opowiesci-z-karczmy-2.
Rölleke, H. (1975). Die „Stockhessischen” Märchen der „Alten Marie“. Das Ende eines Mythos um die frühesten KHM-Aufzeichnungen der Brüder Grimm. Germanisch-Romanische Monatsschrift, 25, 74–86.
Rölleke, H. (1986). Kinder- und Hausmärchen. Gesammelt durch die Brüder Grimm. Transkription und Kommentare in Verbindung mit Ulrike Marquardt von Heinz Rölleke. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht.
Rölleke, H. (1998). Grimms Märchen und ihre Quellen. Die literarischen Vorlagen der Grimmschen Märchen synoptisch vorgestellt und kommentiert. Trier: Wissenschaftlicher Verlag.
Rölleke, H. (2004). Die Märchen der Brüder Grimm. Eine Einführung. Stuttgart: Reclam.
Rölleke, H. (2012). Die Beiträge der Dorothea Viehmann zu Grimms Kinder- und Hausmärchen. W: H. Ehrhardt (red.), Dorothea Viehmann (s. 30–45). Kassel: Euroregioverlag.
Rölleke, H., Schindehütte, A. (2011). Es war einmal… Die wahren Märchen der Brüder Grimm und wer sie ihnen erzählte. Frankfurt a. Main: Eichborn.
Schindehütte, A. (1991). Krauses Grimm’sche Märchen. Marburg: Hitzeroth.
Schindehütte, A. (1992). Das Spinnenstubenheft. Marburg: Hitzeroth.
Zipes, J. (2002). The brothers Grimm: From enchanted forests to the modern world. New York, NY: Palgrave Macmillian
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Polska
https://orcid.org/0000-0002-6268-9873
Eliza Pieciul-Karmińska – dr hab., profesor w Instytucie Lingwistyki Stosowanej Wydziału Neofilologii na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Jej zainteresowania naukowe obejmują badania nad przekładem literatury dziecięcej oraz recepcję baśni braci Grimm. Kontakt: eliza.karminska@amu.edu.pl.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Polityka Open Access
Wszystkie artykuły prezentowane na łamach „Dzieciństwa. Literatury i Kultury” są publikowane w otwartym dostępie na licencji Creative Commons – Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Oznacza to, że:
- mogą być udostępniane i cytowane pod warunkiem jednoznacznego i klarownego wskazania autora/autorki/autorów/autorek przywoływanego tekstu;
- nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczałyby innych w wykorzystywaniu tekstu na warunkach określonych w licencji.
Więcej informacji: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl
