From Peter Pan to The Secrets of Butterflies: Stefania Szuchowa, Zofia Rogoszówna, James Matthew Barrie, and Others – (Almost) a Family Story
Abstract
The aim of the article is to conduct a comparative analysis of intertextual filiations between a debut book of Polish writer Stefania Szuchowa, titled Tajemnice motyli [The Secrets of Butterflies] (1920), and James Matthew Barrie’s Peter Pan in Kensington Gardens (1906) which first appeared in Poland in 1913 as Przygody Piotrusia Pana [Peter Pan’s Adventures] thanks to the translation by Zofia Rogoszówna. As an essential context to this study, the author of the paper presents an almost unknown biography of Szuchowa who debuted as a writer during the interwar period – a prolific and intensive time in Polish publishing for children, including both original and translated books. This analysis of intertextual relations connecting the works by Barrie and Szuchowa is supplemented by a comparative study of striking resemblances between Stefan Norblin’s illustrations to the first edition of Tajemnice motyli and Arthur Rackham’s graphics to Peter Pan in Kensington Gardens.
Keywords
Arthur Rackham; interwar period; children’s book illustration; intertextuality; James Matthew Barrie; British literature; children’s literature; Polish literature; Peter Pan in Kensington Gardens; translation; Stefan Norblin; Stefania Szuchowa; Tajemnice motyli [The Secrets of Butterflies]; Zofia Rogoszówna
Supporting Agencies
The article was prepared as part of the Polish National Science Centre grant Etiuda 7 – project no. 2019/32/T/HS2/00116: Polska recepcja przekładowa dzieł trojga pisarzy „złotego wieku” anglojęzycznej literatury dla dzieci – George’a MacDonalda, Jamesa Matthew Barriego oraz Cicely Mary Barker [Polish Translation Reception of the Works of Three Writers of the Golden Age of English Literature for Children – George MacDonald, James Matthew Barrie, and Cicely Mary Barker].
References
Adamczyk-Garbowska, M. (1984). O książkach dla dzieci. Akcent, 4, 17–25.
Adamczyk-Garbowska, M. (1988). Polskie tłumaczenia angielskiej literatury dziecięcej. Problemy krytyki przekładu. Wrocław, Warszawa, Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
b.a. (1928). Dobre Książki dla Młodzieży Towarzystwa Wydawniczego. W: O. Wilde, Prawdziwy przyjaciel. Opowiadania (M. Feldmanowa, tłum., s. 60). Warszawa, Kraków: Wydawnictwo J. Mortkowicza.
Bandura, L. (1930). Braki naszej literatury dziecięcej. Przyjaciel Szkoły, 20, 784–789.
Barrie, J. M. (1902). The little white bird or adventures in Kensington Gardens. London: Hodder & Stoughton.
Barrie, J. M. (1906). Peter Pan in Kensington Gardens. London: Hodder & Stoughton.
Barrie, J. M. (1913). Przygody Piotrusia Pana (Z. Rogoszówna, tłum.). Warszawa, Kraków: Wydawnictwo J. Mortkowicza. (wyd. oryg. 1906).
Barrie, J. M. (1928). Peter Pan, or the boy who would not grow up. London: Hodder & Stoughton.
Barrie, J. M. (2006). Piotruś Pan i Wendy (M. Rusinek, tłum.). Kraków: Znak. (wyd. oryg. 1911).
Barrie, J. M. (2018). Piotruś Pan w Ogrodach Kensingtońskich (A. Wieczorkiewicz, tłum.). Poznań: Media Rodzina. (wyd. oryg. 1906).
Barrie, J. M. (scen.), Boucicault, D. (reż.), Frohman, C. (prod.). (1904, 27 grudnia). Peter Pan, or the boy who would not grow up. Przedstawienie na żywo w Duke of York’s Theatre, London.
Białek, J. Z. (1979). Literatura dla dzieci i młodzieży w latach 1918–1939. Zarys monograficzny, materiały. Warszawa: WSiP.
Brentano, C. (1911). O Gdakaczu, Gdakuli i Gdakuleńce (Z. Rogoszówna, tłum.). Lwów: Księgarnia Polska Bernarda Połanieckiego. (wyd. oryg. 1838).
Czernow, A. M. (2018). „Umrzyj i narodź się na nowo”. W: K. Slany (red.), Śmierć w literaturze dziecięcej i młodzieżowej (s. 107–124). Warszawa: Naukowe i Edukacyjne SBP.
Dąbrowska, M. (1929). Zofija Żurakowska. Świat Książki, 4–5, 6–8.
France, A. (1915). Zazulka (Z. Rogoszówna, tłum.). Warszawa, Kraków: Wydawnictwo J. Mortkowicza. (wyd. oryg. 1883).
Heska-Kwaśniewicz, K. (2005). Zapomniani pisarze, zapomniane książki dla małego i młodego czytelnika. Katowice: Wydawnictwo UŚ.
Karpowicz, S., Szycówna, A. (1904). Nasza literatura dla młodzieży. Warszawa: Księgarnia Naukowa.
Kasprzak, A. (2014). Polish artist at the service of Maharajas. Art of the Orient, 3, 109–115.
Katajew, W. (1963). Wyprawa na poziomki (S. Szuchowa, tłum.). Warszawa: Nasza Księgarnia. (wyd. oryg. 1940).
Kłodkowski, P. (2012). Maharadża art déco. Tygodnik Powszechny, 18–19, 30–32.
Kowalczykówna, J. (1996). Schuchowa Stefania Jadwiga (1890–1972). W: W. Konopczyński (red.), Polski słownik biograficzny (t. 36, s. 20–21). Warszawa, Kraków: Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN.
Kowalczykówna, J. (2002). Szuchowa Stefania. W: B. Tylicka, G. Leszczyński (red.), Słownik literatury dziecięcej i młodzieżowej (s. 381). Wrocław, Warszawa, Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Kozarzewska, M. (2009). Stefania Jadwiga Schuchowa (1890–1972). W: S. Werner (red.), Korzenie. Rody Wernerów, Norblinów, Schuchów, Malczów, Fukierów, Meisnerów (s. 253–266). Warszawa: Oficyna Wydawnicza Łośgraf.
Króliński, K. (1927). Braki i niedomagania naszej literatury dla dzieci i młodzieży. W: J. Z. Białek, Literatura dla dzieci i młodzieży w latach 1918–1939. Zarys monograficzny, materiały (s. 351–352). Warszawa: WSiP. (wyd. oryg. 1927).
Kulpińska, K. (2011). Sztuka i reklama. Twórczość Stefana Norblina w zakresie grafiki użytkowej. W: A. Szlązak (red.). Stefan Norblin 1892–1952. Artysta wszechstronny / Stefan Norblin 1892–1952: A master of many arts (T. Mirecki, tłum., s. 25–34). Stalowa Wola: Muzeum Regionalne.
Kwiatkowski, M. (1996). Schuch Jan Chrystian (1752–1813). W: W. Konopczyński (red.), Polski słownik biograficzny (t. 36, s. 16–17). Warszawa, Kraków: Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN.
Makuszyński, K. (1932). Panna z mokrą głową. Powieść dla młodzieży. Warszawa: Gebethner i Wolff.
Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego (1929). Szuchowa Stefania, Tajemnice motyli. W: Spis książek poleconych do bibljotek szkolnych przez Komisję Oceny Książek do Czytania dla Młodzieży Szkolnej przy Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w latach 1923 do 1928 włącznie (s. 305). Warszawa: Książnica Atlas.
Mortkowicz, J. (1929). Słowo wstępne. Świat Książki, 4–5, 3.
Mortkowicz-Olczakowa, H. (1962). Pod znakiem kłoska. Warszawa: PIW.
Porazińska, J. (1924). W Wojtusiowej izbie. Warszawa: Wydawnictwo M. Arcta.
Porazińska, J. (1955). Wiatr od Wisły leci górą. W: Psotki i śmieszki (s. 5). Warszawa: Nasza Księgarnia.
Rogosz-Walewska, J. (1961). Wspomnienie o Zofii Rogoszównie. Tygodnik Powszechny, 30, 4.
Rogoszówna, Z. (1910). Pisklęta. Kraków: Spółka Nakładowa „Książka”.
Rogoszówna, Z. (1911). Konfitury panny Michaliny. Warszawa: Nowe Wydawnictwo.
Rogoszówna, Z. (1920a). Sroczka kaszkę warzyła. W: Sroczka kaszkę warzyła. Gadki dziecięce, spisane z ust ludu i wspomnień dzieciństwa (s. 4). Lwów: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Rogoszówna, Z. (1920b). Tańcowały dwa Michały. W: Sroczka kaszkę warzyła. Gadki dziecięce, spisane z ust ludu i wspomnień dzieciństwa (s. 20–21). Lwów: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Rogoszówna, Z. (1925). Klituś Bajduś. Gadki, piosenki, zabawy dziecięce spisane z ust ludu i wspomnień dzieciństwa. Warszawa: Wydawnictwo M. Arcta.
Rogoszówna, Z. (1928). Koszałki opałki. Gadki, piosenki, zabawy dziecięce spisała z ust ludu i wspomnień dzieciństwa Zofja Rogoszówna. Warszawa: Wydawnictwo M. Arcta.
Rogoszówna, Z. (1930). Wesele Kuby. Warszawa: Nowe Wydawnictwo.
Schuch-Nikiel, Z. (2009). Jan Chrystian Schuch (1752–1813). W: S. Werner (red.), Korzenie. Rody Wernerów, Norblinów, Schuchów, Malczów, Fukierów, Meisnerów (s. 19–22). Warszawa: Oficyna Wydawnicza Łośgraf.
Sieradzka, A. (red.). (2011). Stefan Norblin. Stalowa Wola: Muzeum Regionalne.
Skrobiszewska, H. (1973). Zofia Rogoszówna 1881(1882?)–1921. W: K. Wyka, A. Hutnikiewicz, M. Puchalska (red.), Literatura okresu Młodej Polski (t. 3, s. 621–631). Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Slany, K. (2016). Groza w literaturze dziecięcej. Od Grimmów do Gaimana. Kraków: WN UP.
Szelburg-Zarembina, E. (1979). Kilka uwag o literaturze dla dzieci. W: J. Z. Białek, Literatura dla dzieci i młodzieży w latach 1918–1939. Zarys monograficzny, materiały (s. 402–405). Warszawa: WSiP. (wyd. oryg. 1934).
Szlązak, A. (red.). (2011). Stefan Norblin 1892–1952. Artysta wszechstronny / Stefan Norblin 1892–1952: A master of many arts (T. Mirecki, tłum.). Stalowa Wola: Muzeum Regionalne.
Szlązak, A. (2011). Wstęp. W: Stefan Norblin. Artysta trzech kontynentów. Stalowa Wola: Muzeum Regionalne.
Szuchowa, S. (1920). Tajemnice motyli. Warszawa: E. Wende i Ska.
Szuchowa, S. (1924). Szepty myszek. Warszawa: Składnica Pomocy Naukowych.
Szuchowa, S. (1929). Gospodarstwo Madzi i Jacka. Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze „Rój”.
Szuchowa, S. (1948). Staszek kupuje nowe buty. Warszawa: Światowid.
Szuchowa, S. (1951). Zimowe szczęście. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Szuchowa, S. (1956). Sieć i koszyczek. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Szuchowa, S. (1958). Mateuszek na zaczarowanej wyspie. Warszawa: Filmowa Agencja Wydawnicza.
Szuchowa, S. (1958). Tajemnice motyli. Warszawa: Nasza Księgarnia. (wyd. oryg. 1920).
Szuchowa, S. (oprac.). (1959a). Strach ma wielkie oczy. Bajka albańska. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Szuchowa, S. (1959b). Tajemnica. W: Za milą trzecią (s. 7). Warszawa: Nasza Księgarnia.
Szuchowa, S. (1959c). Za mila trzecią. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Szuchowa, S. (1959d). Zabawa w parku. W: Za milą trzecią (s. 12–13). Warszawa: Nasza Księgarnia.
Szuchowa, S. (1960). Księżycowe piosenki. Warszawa: Ruch.
Szuchowa, S. (1960). Przygoda z małpką. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Szuchowa, S. (1966a). Dziwię się światu. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Szuchowa, S. (1966b). Fontanna w parku. W: Dziwię się światu (s. 18). Warszawa: Nasza Księgarnia.
Szuchowa, S. (słowa), Wasowski, J. (muzyka). (1957, 22 kwietnia). Dobry pomysł Rududu. Warszawa: Polskie Radio.
Szymborska, K. (2013–2014). „Potłuczone kawałeczki nieśmiertelności” w Przygodach Piotrusia Pana J. M. Barriego. Filoteknos, 4, 204–218.
Wyspiański, S. (scen. i insc.), Walewski, A. (reż.). (1901, 16 marca). Wesele. Przedstawienie na żywo w Teatrze Miejskim, Kraków.
Thackeray, W. (1913). Pierścień i róża. Kraków: Wydawnictwo J. Mortkowicza. (wyd. oryg. 1855).
Werner, S. (2009). Korzenie. Rody Wernerów, Norblinów, Schuchów, Malczów, Fukierów, Meisnerów. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Łośgraf.
Werner, S. (2009). Piotr Schuch (1918–1944). W: S. Werner (red.), Korzenie. Rody Wernerów, Norblinów, Schuchów, Malczów, Fukierów, Meisnerów (s. 171–178). Warszawa: Oficyna Wydawnicza Łośgraf.
Wieczorkiewicz, A. (2018). Piotruś Pan w Ogrodach Kensingtońskich Jamesa Matthew Barriego. Kontekst – Interpretacja – Przekład. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Ziembiński, Z. (1928). O książkach do czytania dla młodzieży. Szkoła Powszechna, 2, 130–156.
Adam Mickiewicz University in Poznań Poland
https://orcid.org/0000-0002-1314-5431
Aleksandra Wieczorkiewicz – MA, prepares a doctoral dissertation at the Institute of Polish Studies of the Faculty of Polish and Classical Studies at the Adam Mickiewicz University of Poznań (Poland) on Polish translational reception of the Golden Age of English literature for children. Contact: wieczorkiewicz@amu.edu.pl.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Open Access Policy
All articles presented on the pages of ”Dzieciństwo. Literatura i Kultura” are published in open access under a Creative Commons license - Attribution 4.0 International (CC BY 4.0). It means that:
- they can be made available and quoted under the condition of explicit and clear indication of the author/authors of the referenced text;
- you cannot use legal or technological means that would limit others in using the text under the terms of the license.
More information: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/
