Nowe życie przysłów w polskich i rosyjskich memach internetowych
Abstrakt
Niniejszy artykuł został poświęcony funkcjonowaniu przysłów w polskich i rosyjskich memach internetowych. Analizie zostały podane wybrane przysłowia rosyjskie z komponentem wilk i ich polskie odpowiedniki. Z przeprowadzonego badania wynika, że ekwiwalentne jednostki są w różnym stopniu wykorzystywane przez polskich i rosyjskich twórców memów internetowych, którzy używają ich przede wszystkim w formie zmodyfikowanej. Zdarza się również, że przysłowie pojawia się w memach w formie kanonicznej. Fakt, że autorzy memów internetowych sięgają po konkretne przysłowie, świadczy o tym, że jest ono nadal zakorzenione w świadomości językowej Polaków i Rosjan.
Słowa kluczowe
folklor internetowy, współczesny język polski i rosyjski, modyfikacje przysłów
Bibliografia
Słowniki:
ISJP – Inny słownik języka polskiego, red. M. Bańko, Warszawa 2000.
RAS – Russkiĭ assot͡siativnyĭ slovar’. Pozyskano z http://tesaurus.ru/dict/.
SPLP IV – Słownik polskich leksemów potocznych. T. IV: K–L, red. W. Lubaś, Kraków 2006.
WSF PWN – Wielki słownik frazeologiczny PWN z przysłowiami, red. A. Kłosińska, Warszawa 2009.
Literatura przedmiotu
Bugaeva, I.V. (2011). Demotivatory kak novyĭ zhanr v Internet-kommunikat͡sii: zhanrovye priznaki, funkt͡sii, struktura, stilistika, Stil, 10, 147–158. Pozyskano z http://rastko.rs/filologija/stil/2011/10Bugaeva.pdf.
Burszta, W., Pomieciński, A. (2012). E-folklor – wstęp, Kultura popularna, 3 (33), 4–5. Pozyskano z https://kulturapopularna-online.pl/api/files/view/6393.pdf.
Buttler, D. (1989). Dlaczego zanikają przysłowia w dwudziestowiecznej polszczyźnie?, Poradnik Językowy, 5, 332–337.
Cherni͡ak, V. D. (red.). (2006). Russkai͡a rechevayi͡a kul'tura: uchebnyĭ slovar’-spravochnik. Sankt-Peterburg: SAGA.
Danilenko, V. (2017). Kartina mira v poslovit͡sakh russkogo naroda. Sankt-Peterburg: Izdatel'stvo „Aleteĭi͡a”.
Fedorova, N.N. (2007). Sovremennye transformat͡sii russkikh poslovit͡s. Pskov: Gimeneĭ.
Grochowski, P. (2009). Wstęp. Słów kilka o ubocznych skutkach ptasiej grypy. W: G. Gańczarczyk, P. Grochowski (red.), Folklor w dobie Internetu (7–11). Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Kachmazova, A.U. (2016). Kreolizovannyĭ tekst kak zhanr internet-diskursa, Аktual’nye problemy filologii i pedagogicheskoĭ lingvistiki, № 3, 108-110.
Kamińska, M. (2011). Niecne memy. Dwanaście wykładów o kulturze internetu. Poznań: Galeria Miejska „Arsenał”.
Kołowiecki, W. (2012). Memy internetowe jako nowy język internetu, Kultura i Historia, nr 21. Pozyskano z http://www.kulturaihistoria.umcs.lublin.pl/archives/3637.
Kowalikowa, J. (2014). Przysłowia jako komunikaty. W: J. Bartmiński i in. (red.), Akty i gatunki mowy (179–186). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Krongauz, M. (2012). Memy v internete: opyt dekonstruktt͡sii, Nauka i zhizn’, № 11. Pozyskano z https://www.nkj.ru/archive/articles/21327/.
Kudlińska, H. (2014). Demotywatory jako nowy gatunek dyskursu 2.0, Teksty Drugie, 3, 111–139.
Mokienko, V.M. (2017). Davaĭte pravil’no govorit’ po-russki! Poslovit͡sy: kak ikh pravil’no ponimat’ i upotrebli͡at’, tolkovanie, proiskhozhdenie, inoi͡azychnye sootvetstvii͡a. Moskva: T͡Sentrogaf.
Niekrewicz, A.A. (2015). Od schematyzmu do kreacyjności. Język memów internetowych. Gorzów Wielkopolski: Wydawnictwo Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Jakuba z Paradyża.
Prachnio, R. (2017). Memy na internetowych portalach informacyjnych – wzbogacenie przekazu czy brak profesjonalizmu dziennikarzy? W: T. Gackowski i in. (red.), Memy czyli życie społeczne w czasach kultury obrazu (137–163). Warszawa: Wydział Dziennikarstwa Informacji i Bibliologii Uniwersytetu Warszawskiego, Oficyna Wydawnicza Aspra-JR.
Raĭnokhova, N. (2018). O karnaval’noĭ stikhii antiposlovit͡s. W: L.L. Fedorova (red.), Karnaval v i͡azyke i kommunikat͡sii (251–259). Moskva: Rossiĭskiĭ gosudarstvennyĭ gumanitarnyĭ universitet.
Rient, R. (2015, 11 sierpnia). Wilki w przyrodzie i kulturze [wywiad z D. Wężowicz-Ziółkowską], Polityka, 33. Pozyskano z https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/nauka/1628885,1,wilki-w-przyrodzie-i-kulturze.read.
Shchurina, I͡U.V. (2012). Internet-memy kak fenomen internet-kommunikat͡sii, Nauchnyĭ dialog, № 3, 160–172. Pozyskano z https://cyberleninka.ru/article/n/internet-memy-kak-fenomen-internet-kommunikatsii/viewer.
Stypuła, R. (2003). Słownik przysłów i powiedzeń rosyjsko-polski, polsko-rosyjski. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Świerczyńska, D. (2009). Przysłowia są… na wszystko. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Szpila, G. (2017a). Paremiczne memy wobec polskiej rzeczywistości. W: U. Kolberová, S. Mizerová (red.), Parémie národů slovanských VIII (253–267). Ostrawa: Ostravská univerzita, Filozofická fakulta.
Szpila, G. (2007). Paremiologia a stylistyka, Stylistyka, XVI, 613–632.
Szpila, G. (2017b). Współczesne przysłowie – rozważania teoretyczne vs. badanie ankietowe, Język Polski, XCVIII, 2, 5–22.
Szutkowski, T. (2019). (Anty)przysłowia vel innowacje przysłowiowe w przestrzeni e-tekstów. Przyczynek do paremiologii w perspektywie tekstologicznej, Studia Rossica Posnaniensia, XLIV/2, 69–185.
Szutkowski, T. (2015). Współczesna paremiografia rosyjska i polska. Stan, problemy, perspektywy. Szczecin: Volumina.pl Daniel Krzanowski.
Val'ter, Kh., Mokienko, V.M. (2008). Antiposlovit͡sy russkogo naroda. Moskva: ZAO „OLMA Media Grupp”.
Węgiel, M. (2007). Gdy przysłowia umierają, ludy mądrość zatracają czyli zarys propozycji opisu przysłów w Wielkim słowniku języka polskiego. W: R. Przybylska, P. Żmigrodzki (red.), Nowe studia leksykograficzne (101–110). Kraków: Wydawnictwo Lexis.
Wójcicka, M. (2019). Mem internetowy jako multimodalny gatunek pamięci zbiorowej. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Zhukov, V.P. (1993). Slovar’ russkikh poslovit͡s i pogovorok. Moskva: „Russkiĭ i͡azyk”.
