POLTER, PULTERAM, POLTERABEND – tradycje i nazwy przedweselnego świętowania w wybranych gwarach Wielkopolski

Opracowania:

AJKLW – Sobierajski, Z. (red.). (1992). Atlas języka i kultury ludowej Wielkopolski. T. 7. Kultura społeczna. Folklor obrzędowy i muzyczno-taneczny. Cz. 1. Mapy (576–655). Cz. 2. Wykazy i komentarze do map (576–655). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. SGG – Kallus, B.(2007). Słownik gôrnoślônskij godki. Katowice: Firma Wielobranżowa „Koral”.

PAE – Drożdż, A., Pieńczak, A. (red.). (2004). Zwyczaje i obrzędy weselne. Cz. 1. Od zalotów do ślubu cywilnego. Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze; Cieszyn: Uniwersytet Śląski.

Fascynująca tradycja – Jełowicki, A. (2017). Pulteram – fascynująca tradycja w Wielkopolsce. W: A. Jełowicki (red.), Pulteram. Żywa tradycja w Wielkopolsce (91–113). Szreniawa: Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie.

Podstawa materiałowa:

Atlas niematerialnego dziedzictwa kulturowego wsi wielkopolskiej: Czerniejewska, I. (2015). Powiat międzychodzki. T. 4. Szreniawa: Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie.

Echaust, K. (2015). Powiat wągrowiecki. T. 8. Szreniawa: Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie.

Machowska, M. (2015). Powiat obornicki. T. 6. Szreniawa: Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie.

Palacz, T. (2015). Powiat szamotulski. T. 7. Szreniawa: Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie.

Paprot, A. (2015). Powiat gnieźnieński. T. 3. Szreniawa: Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie.

Smykowski, M. (2015). Powiat czarnkowsko-trzcianecki. T. 2. Szreniawa: Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie.

Stanisz, A. (2015). Powiat nowotomyski. T. 5. Szreniawa: Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie.

Literatura przedmiotu:

Błaszczyk, S. (1992). Wieczór przedślubny (występowanie i nazwa). W: Z. Sobierajski (red.), Atlas języka i kultury ludowej Wielkopolski. T. 7. Kultura społeczna – Folklor obrzędowy i muzyczno-taneczny. Cz. 2. Wykazy i komentarze do map (142–143). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN.

Geelhaar, S. (2017). Polterabend. Geneza i współczesność obyczaju ślubnego w niemieckim kręgu kulturowym. W: A. Jełowicki (red.), Pulteram. Żywa tradycja w Wielkopolsce (13–35). Szreniawa: Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie.

Gerlich, H. (1984). Narodziny, zaślubiny, śmierć. Zwyczaje i obrzędy w katowickich rodzinach górniczych. Katowice: Śląski Instytut Naukowy.

Gruchmanowa, M., Walczak, B. (red.). (1997). Słownik gwary miejskiej Poznania. Poznań: PWN.

Jełowicki, A. (2015). Współczesna obrzędowość i zwyczaje rodzinne na pograniczu kulturowym w północnej Wielkopolsce, Zeszyty Sądecko-Spiskie, 9, 94–98.

Jełowicki, A. (2017a). O badaniach pulteramu słów kilka. W: A. Jełowicki (red.), Pulteram. Żywa tradycja w Wielkopolsce (5–11). Szreniawa: Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie.

Jełowicki, A. (2017b). Pulteram. Żywa tradycja w Wielkopolsce – historia badań. W: A. Jełowicki (red.), Dziedzictwo kulturowe wsi. T. 1 (169–182). Szreniawa: Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego.

Kallus, B. (2007). Słownik gôrnoślônskij godki: nowa propozycja zapisu „szkryft ślônski”. Katowice– Pszczyna: Firma Wielobranżowa „Koral”.

Kizik, E. (2001). Wesele, kilka chrztów i pogrzebów: uroczystości rodzinne w mieście hanzeatyckim od XVI do XVIII wieku. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

Kolberg, O. (1965). Pomorze. Dzieła wszystkie. T. 39. J. Kądziołka i D. Pawlakowa (oprac. z rękopisów), M. Gruchmanowa i Z. Zagórski (red. tekstów gwarowych), J. Burszta (red.). Wrocław–Poznań: Polskie Wydawnictwo Muzyczne. Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.

Kowalski, P. (2007). Kultura magiczna. Omen, przesąd, znaczenie. Warszawa: PWN. Pozyskano z http://oskarkolberg.pl/pl-PL/Page/162 [data dostępu: 30.12.2020].

Kukier, R. (1975). Ludowe obrzędy i zwyczaje weselne na Kujawach. Prace Wydziału Nauk Humanistycznych. Seria C. Bydgoskie Towarzystwo Naukowe. T. 17. Warszawa–Poznań: PWN.

Kurek, B. (2008). Słownictwo pola tematycznego WESELE zachowane w języku mieszkańców gminy Kraszewice (pow. Ostrzeszów) (nieopublikowana praca magisterska). Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań.

Kwaśniewicz, K. (1974). Teoretyczne i metodologiczne aspekty badań nad zwyczajami ludowymi. Przyczynek do dyskusji nad „Syntezą etnografii Polski”, Etnografia Polska,18, (2), 33–55.

Kwaśniewicz, K. (1981). Zwyczaje i obrzędy rodzinne. W: M. Biernacka (red.), Etnografia Polski. Przemiany kultury ludowej. T. 2 (89–126). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Lewandowska, B., Kąś, J. (2010). Wesele orawskie dawniej i dziś. Archiwum Etnograficzne. T. 51. Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.

Markowska, D. (1972). Małżeństwo w tradycyjnej i współczesnej kulturze wiejskiej. W: W. Leśniewski (red.), Studia z zakresu socjologii, etnografii i historii ofiarowane Kazimierzowi Dobrowolskiemu (165–188). Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Miodunka, W. (1980). Teoria pól językowych. Społeczne i indywidualne ich uwarunkowania. Warszawa–Kraków: PWN.

Moszyński, K. (1967). Kultura Ludowa Słowian. Cz. 2. Kultura duchowa. Warszawa: Książka i Wiedza.

Sagan-Bielawa, M. (2010). Pokolenie w polskich badaniach socjolingwistycznych. W: J. Kąś i in. (red.), Symbolae grammaticae in honorem Boguslai Dunaj. Biblioteka „LingVariów”. T. 9 (497–502). Kraków: Księgarnia Akademicka-Uniwersytet Jagielloński.

Sagan-Bielawa, M. (2011). Historyczna i ahistoryczna koncepcja pokolenia w polskich badaniach socjolingwistycznych. W: K. Wojtczuk, M. Jasińska (red.), Polszczyzna trzech pokoleń. Podobieństwa i różnice (21–28). Siedlce: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego.

Sawicka, M. (2017). Pulteram/polterabend w polskiej tradycji – zasięg terytorialny, analiza adaptacji kulturowej, stan badań w poszczególnych regionach. W: A. Jełowicki (red.), Pulteram. Żywa tradycja w Wielkopolsce (37–69). Szreniawa: Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie.

Sierociuk, J. (2003). Założenia metodologiczne badań języka wsi, Poznańskie Spotkania Językoznawcze, 12, 131–136.

Sierociuk, J. (2015). Na ile w badaniach językowych można mówić o pokoleniu? W: E. Wierzbicka-Piotrowska (red.), Dialog pokoleń w języku potocznym, w języku wsi i miast, w literaturze, w publicystyce, w tekstach kultury (41–50). Warszawa: Uniwersytet Warszawski. Wydział Polonistyki.

Staszczak, Z. (1985). Obrzęd a obyczaj w rodzinach wiejskich Wielkopolski. Warszawa–Poznań: PWN.

Surma, M. (2020). Kategoria „dawności” w świadomości językowej mieszkańców wsi Ocieszyn (pow. obornicki), Kwartalnik Językoznawczy, 2016/4–2017/1 (28–29), 95–109.

Sychta, B. (1970). Słownik gwar kaszubskich na tle kultury ludowej. T. 4. P–Ř. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Wojciechowska, A. (1967). Zwyczaje i obrzędy weselne. W: J. Burszta (red.), Kultura ludowa Wielkopolski. T. 3 (125–175). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.

Wołos, K. (1980). Obrzędowość weselna na tle zmian modelu małżeństwa i rodziny na wsi: na przykładzie wsi województw koszalińskiego i słupskiego. Koszalin–Warszawa: Koszaliński Ośrodek Naukowo-Badawczy, Centralny Ośrodek Doskonalenia Kadr Laickich Towarzystwa Krzewienia Kultury Świeckiej.

Wrzesińska, A. (2005). Słownictwo pola tematycznego WESELE w języku mieszkańców gminy Rychwał (powiat Konin) (nieopublikowana praca magisterska). Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań.

Wykowska, G. (2016). Słownictwo związane z weselem na Mazowszu dawniej i dziś. W: E. Wierzbicka-Piotrowska (red.), Dialog pokoleń. Praca zbiorowa. T. 2 (167–181). Warszawa: Uniwersytet Warszawski. Wydział Polonistyki.