Językowa kreacja Prusów i ich wierzeń w powieści ks. Stanisława Kujota "Pierwsze nawrócenie Prusaków" (1877–1878)

Abstrakt

W artykule zanalizowano językowe środki wykorzystane do kreacji wierzeń Prusów w powieści ks. S. Kujota Pierwsze nawrócenie Prusaków (1877–1878) opublikowanej w „Pielgrzymie” – konserwatywnym czasopiśmie dla ludu. Wykazano, że kreacja ta ma dychotomiczny charakter – z jednej strony oparta jest na wprowadzonych do tekstu elementach pełniących funkcję unaoczniającą, przedstawieniową, które przybliżają czytelnikowi pruskie realia i pogańską religię (np. nazwy bóstw: Perkun, Kurcho; nazwy duchownych pogańskich: krywejto, wajdelota). Z drugiej strony kreacja ta zasadza się na silnej waloryzacji, kontrastowemu przeciwstawieniu tego, co pogańskie (a więc złe), temu, co chrześcijańskie (a więc dobre). Kreacja taka wynika z programowych założeń „Pielgrzyma”, nastawionego na pełnienie funkcji dydaktycznych i perswazyjnych.