O niemieckich kodach wyspowych w Imperium Rosyjskim

Abstrakt

Artykuł jest wprowadzeniem do słabo poznanego zagadnienia kodów językowych, którymi posługiwały się skupiska ludności niemieckiej w Imperium Rosyjskim. Procesy kolonizacyjne i migracyjne trwające od 2. poł. XVIII w. do rewolucji październikowej doprowadziły do powstania niemieckich wysp językowych. Ten okres autorka nazywa pierwszym etapem fazy stabilizacji i rozwoju, modyfikując nieco propozycję niemieckiej badaczki N. Berend. W artykule przedstawiono główny środek komunikacji Niemców rosyjskich: dialekty lokalne. W koloniach zamieszkanych przez przybyszów mówiących przy osiedleniu tym samym dialektem kody te przechowywały pewne cechy archaiczne, jednocześnie ewoluując zgodnie z wewnętrznymi regułami, w koloniach zaś założonych przez przesiedleńców posługujących się różnymi dialektami wymieszały się. W zasadzie każda kolonia miała swój dialekt. W szkole, kościele, w kontaktach oficjalnych Niemcy używali też ukonstytuowanego w Rosji wariantu języka niemieckiego zbliżonego do niemczyzny standardowej.