TOFUCZNICA i SKRZYDEŁKA Z BOCZNIAKA, czyli o nazwach potraw zweganizowanych we współczesnej polszczyźnie uwag kilka



Abstrakt

Autorki artykułu omawiają mechanizmy wykorzystywane współcześnie w polszczyźnie do określania potraw zweganizowanych, czyli takich, które w wersji prototypowej w swym składzie zawierają produkty pochodzenia zwierzęcego, ale w wersji wegańskiej zastąpiono je roślinnymi. Wyniki analiz porównują z uwagami o strukturze słownictwa kulinarnego poczynionych kilkanaście lat temu w książce Studia nad słownictwem kulinarnym we współczesnej polszczyźnie (Witaszek-Samborska 2005). Okazuje się, że na weganizację potraw na początku XXI wieku wskazywały wyłącznie kolokacje z nietypową łączliwością ich ośrodków, obecnie zaś są to także liczne formacje słowotwórcze, w których przejawiają się tendencje do precyzji, wyrazistości i jednocześnie ekonomii jednostek leksykalnych, a także do automatyzacji procesów nazwotwórczych i internacjonalizacji w postaci przejmowania obcych wzorów systemowych.

Słowa kluczowe

weganizm, słownictwo kulinarne, leksyka, słowotwórstwo, kolokacja

Bańko, M. (2001). Z pogranicza leksykografii i językoznawstwa. Studia o słowniku jednojęzycznym. Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.

Borejszo, M. (1994). O nazwach napojów i potraw w poznańskich lokalach gastronomicznych, Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza, 1, 92–107.

Borejszo, M. (1996). Nazwy zestawione we współczesnym słownictwie kulinarnym. W: M. Białoskórska (red.), Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny, t. III (109–119). Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.

Burkacka, I. (2010). Klasyfikacja słowotwórcza nowszych zapożyczeń. Linguistica Copernicana, 2(4), 229–240.

Chlebda, W. (1991). Elementy frazematyki. Wprowadzenie do frazeologii nadawcy. Opole: Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Opolu.

Chlebda, W. (2001). Frazematyka. W: J. Bartmiński (red.), Współczesny język polski (335–342). Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Chlebda, W. (red.) (2010). Na tropach reproduktów. W poszukiwaniu wielowyrazowych jednostek języka. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.

Dąbrowska, A. (1998). O językowym zachowaniu się przy stole. Dlaczego upiększamy nazwy potraw. W: P. Kowalski (red.), Oczywisty urok biesiadowania (248–253). Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej.

ISJP – Bańko, M. (red.). (2000). Inny słownik języka polskiego, t. 1–2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Jadacka, H. (2001). System słowotwórczy polszczyzny (1945–2000). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Jadacka, H. (2005). Kultura języka polskiego. Fleksja, słowotwórstwo, składnia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Jadacka, H. (2010). Zrosty – najmniej znana struktura słowotwórcza. W: J. Chojak, T. Korpysz, K. Waszakowa (red.), Człowiek – słowo – świat (325–332). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.

Kaproń-Charzyńska, I. (2005). Derywacja ujemna we współczesnym języku polskim. Rzeczowniki i przymiotniki. Toruń: Top Kurier.

Kopaliński, W. (1994). Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych z almanachem. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Wiedza Powszechna.

Kopaliński, W. (1999). Słownik wydarzeń, pojęć i legend XX wieku. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Kozarzewska, E. (1967). Zestawienie jako jednostka leksykalna, Poradnik Językowy, 3, 131–136.

Lesz-Duk, M. (2002). Słownictwo kulinarne we współczesnej polszczyźnie, Prace Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie. Filologia Polska. Językoznawstwo, 2, 175–180.

Lewicki, A.M., Pajdzińska, A. (2001). Frazeologia. W: J. Bartmiński (red.), Współczesny język polski (315–333). Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Lisczyk, K. (2019). Wege – samodzielna jednostka, człon złożenia, wyraz motywujący, Poradnik Językowy, 5, 56–66. DOI: 10.33896/PorJ.2019.5.5.

Markowski, A. (1994). Kuchnia w języku, czyli o nazwach produktów kulinarnych. W: M. Łozińska, J. Łoziński (wybór i oprac.), Wokół stołu i kuchni (129–141). Warszawa: Wydawnictwo Tenten.

Markowski, A., Puzynina, J. (2001). Kultura języka. W: J. Bartmiński (red.), Współczesny język polski (49–71). Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Mieczkowska, H. (2002). Nowe techniki derywacyjne w języku polskim i słowackim. W: J. Rusek, W. Boryś, L. Bednarczuk (red.), Dzieje Słowian w świetle leksyki. Pamięci Profesora Franciszka Sławskiego (291–299). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Nowakowska, A. (2001). Zestawienie – termin – frazeologizm. W: K. Michalewski (red.), Współczesna leksyka. Cz. II. (33–40). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Nowakowska, B. (2005). Nowe połączenia wyrazowe we współczesnej polszczyźnie. Kraków: Wydawnictwo LEXIS.

Ochmann, D. (2002). Między dezintegracją a analogią. O pewnym typie złożeń współczesnej polszczyzny, Język Polski, 5, 322–329.

Ochmann, D. (2004). Nowe wyrazy złożone o podstawie zdezintegrowanej. Kraków: Księgarnia Akademicka.

Ociepa, R. (1998). Parę uwag na temat anglicyzmu burger, Poradnik Językowy, 3, 32–36.

Pęzik, P. (2013). Paradygmat dystrybucyjny w badaniach frazeologicznych. Powtarzalność, reprodukcja i idiomatyzacja. W: P. Stalmaszczyk (red.), Metodologie językoznawstwa. Ewolucja języka. Ewolucja teorii językoznawczych (143–160). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Waszakowa, K. (2005). Przejawy internacjonalizacji w słowotwórstwie współczesnej polszczyzny. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.

Waszakowa, K. (2019). Internacjonalizacja w słowotwórstwie polszczyzny przełomu XX i XXI wieku jako przykład jednostronnych kontaktów językowych, Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego, 75, 179–193. DOI: 10.5604/01.3001.0013.6620.

Witaszek-Samborska, M. (2005). Studia nad słownictwem kulinarnym we współczesnej polszczyźnie. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Netografia

Gzyra, D. (2017). Studia nad weganizmem – nowy obszar badawczy. Edukacja Etyczna, 14, 14–26. DOI 10.24917/20838972.14.2., https://edukacjaetyczna.pl/wp-content/uploads/2017/17_2_Gzyra.pdf [data dostępu: 30.05.2021].

https://www.medonet.pl/zdrowie/diety,weganizm---zasady--bezpieczenstwo-zamienniki,artykul,1732821.html [data dostępu: 30.05.2021].

https://rejestr.io/krs/507382/polskie-stowarzyszenie-weganskie [data dostępu: 30.05.2021].

http://stowarzyszenieweganskie.pl/wprowadzenie-do-weganizmu [data dostępu: 30.05.2021].

Jak odżywiają się Polacy? Kukuła Healthy Food 2020, https://naszbiznes24.pl/wp-content/uploads/2020/06/Raport-Kuku%C5%82a-Healthy-Food_Jak-od%C5%BCywiaj%C4%85-si%C4%99-Polacy_2020.pdf [data dostępu: 30.05.2021].

NFJP – Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego, www.nfjp.pl [data dostępu: 30.05.2021].

NKJP – Narodowy Korpus Języka Polskiego, www.nkjp.pl [data dostępu: 30.05.2021].

NSP OJUW – Najnowsze słownictwo polskie. Obserwatorium Językowe Uniwersytetu Warszawskiego, https://nowewyrazy.uw.edu.pl [data dostępu: 22.04.2022].

Weganizm. Pozyskano z https://pl.wikipedia.org/wiki/Weganizm#Weganizm_%C5%BCywieniowy [data dostępu: 30.05.2021].

WSJP – Żmigrodzki, P. (red.). (2007–). Wielki słownik języka polskiego PAN, https://wsjp.pl [data dostępu: 22.04.2022].

Spis skrótów źródeł materiału

AAD – anappleaday.pl24

AM – agnieszkamaciag.pl

AMS – agamasmaka.pl

AP – alergiapokarmowa.pl

AR – askarzeznik.pl

AS – annasudol.pl

B – beszamel.se.pl

BM – blendman.pl

C – cynamonowooo.blogspot.com

CB – cookingbox.pl

CK – cookielnica.pl

D – durszlak.pl

DS – doradcasmaku.pl

EV – ervegan.com

F – fooder.pl

FIG – foodingreen.pl

G – gotujmy.pl

HM – Fanpage na Facebooku Healthy Madness – Zdrowe Szaleństwo

H-M – hello-morning.org

IG – iwonagotuje.blogspot.com

J – jadlonomia.com

JD – justdeliciousx.pl

KL – kuchnialidla.pl

KWB – kucharkawbaletkach.pl

KZ – kierunekzdrowie.com

MFN – milkfromnature.com

MM – mniumniu.com

MND – mlodzinadorobku.pl

MS – milionsmakow.pl

N – netto.pl

NP – nieprobujcie.blogspot.com

NTP – nietylkopasta.pl

OD – okiemdietetyka.pl

Data dostępu do wymienionych stron internetowych: listopad 2019 – maj 2020.

Tofucznica i skrzydełka z boczniaka, czyli o nazwach potraw zweganizowanych… 487

OS – olgasmile.com

P – przepisy.pl

PA – puszka.pl

PM – parsleysagerosemaryandme.blogspot.com

PP – przyslijprzepis.pl

PS – pracowniaserow.pl

S-C – spicy-carrot.com

SZ – sokzycia.pl

TS – targsmaku.pl

TTM – tofutomniam.blogspot.com

TW – taniewege.blogspot.com

VB – veganbanda.pl

V-B – vegenerat-biegowy.pl

VC – veganchives.pl

VG – vitogryzie.com

VI – vegemi.pl

VM – veganama.pl

V-N – vega-nation.com

VTJ – vegetujemy.pl

W – weganon.pl

WA – weganka.com

WB – wegeblw.pl

WD – wegedoxa.com

WF – webfood.pl

W-F – weganskie-frykaski.blogspot.com

WG – grupa na Facebooku WEGANG

WI – warzywneinspiracje.pl

WIWP – Grupa na Facebooku Wegetarianie i Weganie Polska

WJWG – wszystkojestwglowie.pl

WN – wegannerd.blogspot.com

WP – wegepedia.pl

WW – Fanpage na Facebooku Więcej Wegańskich

Pobierz

Opublikowane : 2022-12-10


Witaszek-Samborska, M., & Skrzypczak, M. (2022). TOFUCZNICA i SKRZYDEŁKA Z BOCZNIAKA, czyli o nazwach potraw zweganizowanych we współczesnej polszczyźnie uwag kilka. Prace Filologiczne, 77, 469-488. Pobrano z https://www.journals.polon.uw.edu.pl/index.php/pf/article/view/1041

Małgorzata Witaszek-Samborska 
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu  Polska
https://orcid.org/0000-0002-8501-561X
Martyna Skrzypczak 
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu  Polska