O baśni i jej przeobrażeniach w serialu animowanym Wodogrzmoty Małe Alexa Hirscha – wybrane zagadnienia
Abstrakt
Baśń wydaje się wieczna, lecz w swej długowieczności nie jest niezmienna. Ulega wciąż nowym trendom, przemodelowaniom, zaprzeczeniom. W takich przeobrażonych formach możemy ją odnaleźć w wielu tekstach kultury, m.in. we współczesnych kinowych i telewizyjnych animacjach. Jednym z seriali animowanych, w których wątki baśniowe ulegają licznym i interesującym przemianom, są Wodogrzmoty Małe Alexa Hirscha (2012–2016). W niniejszym artykule tematy, schematy, postaci, istoty baśniowe zostały z tego programu wyselekcjonowane, a następnie – przeanalizowane w odniesieniu do dawnych (Władimir Propp) i współczesnych (Grzegorz Leszczyński, Weronika Kostecka, Kamila Kowalczyk) badań nad tradycyjnymi opowieściami. Wiele elementów serialu odpowiada wyróżnikom baśni, a część z nich twórcy przekształcają lub parodiują. W Wodogrzmotach Małych można też odnaleźć transformacje znanych wątków baśniowych oraz rozpoznać proces psychologizacji postaci.
Słowa kluczowe
Alex Hirsch; animacja; baśń; kultura dziecięca i młodzieżowa; postmodernizm; serial telewizyjny; Wodogrzmoty Małe
Bibliografia
Bednarek, M. (2011). Ucieczka z zamkowej wieży, czyli o feministycznym prze-pisywaniu baśni w prozie polskiej po 1989 r. Zagadnienia Rodzajów Literackich, 54(2), 229–249.
Białomyzy, P. (2015). Skażony boskością. Charakterystyka antagonisty Gravity Falls, Billa Ciphera. W: K. Andruczyk, E. Gorlewska, K. Korotkich (red.), Logos - filozofia słowa. Szkice o pograniczach języka, filozofii i literatury (s. 183–190). Instytut Filologii Polskiej, Wydział Filologiczny UwB.
Carter, T. (2016). Monsters and mad scientists: Frankenstein and Gravity Falls. Pentangle, 24, 55–59.
Cohen, N. (scen.), Springer, A., Pitt, J. (reż.). (2013). The deep end [Na samym dnie] [odcinek serialu telewizyjnego]. W: A. Hirsch (prod.), Gravity Falls [Wodogrzmoty Małe]. Disney Channel, Disney XD.
Hirsch, A. (scen.), Aoshima, J. (reż.). (2012). Tourist trapped. [Turystyczna pułapka] [odcinek serialu telewizyjnego]. W: A. Hirsch (prod.), Gravity Falls [Wodogrzmoty Małe]. Disney Channel, Disney XD.
Hirsch, A. (scen.), Braly, M. (reż.). (2015). The last Mabelcorn [Ostatni jednorożec Mabel] [odcinek serialu telewizyjnego]. W: A. Hirsch (prod.), Gravity Falls [Wodogrzmoty Małe]. Disney Channel, Disney XD.
Hirsch, A., Renzetti, R. (2016). Journal 3. Disney Press.
Hirsch, A., Takeuchi, S., Chapman, M. (scen.), Sandoval, S. (reż.). (2014). Little gift shop of horrors [Sklep ze strasznymi pamiątkami] [odcinek serialu telewizyjnego]. W: A. Hirsch (prod.), Gravity Falls [Wodogrzmoty Małe]. Disney Channel, Disney XD.
Kostecka, W. (2010). Tajemnica księgi. Tropami współczesnej fantastyki dla dzieci i młodzieży. WN Scholar.
Kostecka, W. (2014). Baśń postmodernistyczna: przeobrażenia gatunku. Intertekstualne gry z tradycją literacką. Wydawnictwo SBP.
Kowalczyk, K. (2016). Baśń w zwierciadle popkultury. Renarracje baśni ze zbioru Kinder- und Hausmärchen Wilhelma i Jakuba Grimmów w przestrzeni kultury popularnej. Stowarzyszenie Badaczy Popkultury i Edukacji Popkulturowej „Trickster”, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.
Kowalczyk, K. (2017). Transformacje wzorców baśniowych w literaturze dziecięcej obecnej na współczesnym rynku wydawniczym. Literatura i Kultura Popularna, 23, 135–151. https://doi.org/10.19195/0867-7441.23.9.10.
Leszczyński, G. (2006). Baśń: rytuał przejścia (ritte de passage). W: G. Leszczyński (red.), Kulturowe konteksty baśni. Tom 2. W poszukiwaniu straconego królestwa (s. 41–68). Centrum Sztuki Dziecka.
Ługowska, J. (1993). W świecie ludowych opowiadań. Teksty, gatunki, intencje narracyjne. Wydawnictwo UWr.
McKeon, T. (reż.), Springer, A., Pitt, J. (reż.). (2012). Dipper vs. Manliness [Dipper kontra Męskość] [odcinek serialu telewizyjnego]. W: A. Hirsch (prod.), Gravity Falls [Wodogrzmoty Małe]. Disney Channel, Disney XD.
Mik, A. (2018a). Gravity Falls (series, S01E06): Dipper vs. Manliness. W: K. Marciniak (red.), Our mythical childhood survey. Pobrane 20 sierpnia 2021 z: http://www.omc.obta.al.uw.edu.pl/myth-survey/item/762.
Mik, A. (2018b). Gravity Falls (series, S01E15): The Deep End. W: K. Marciniak (red.), Our mythical childhood survey. Pobrane 20 sierpnia 2021 z: http://www.omc.obta.al.uw.edu.pl/myth-survey/item/763.
Nycz, R. (1990). Intertekstualność i jej zakresy. Teksty, gatunki, światy. Pamiętnik Literacki, 81(2), 95–116.
Piatti-Farnell, L. (2014). What’s hidden in Gravity Falls: Strange creatures and the Gothic intertext. M/C Journal, 17(4). https://doi.org/10.5204/mcj.859.
Porczak, A. (2006). Od pigmentu do piksela. Kraina ułudy. W: G. Leszczyński (red.), Kulturowe konteksty baśni. Tom 2. W poszukiwaniu straconego królestwa (s. 151–162). Centrum Sztuki Dziecka.
Propp, W. (1968) Morfologia bajki (S. Balbus, tłum. i oprac.). Pamiętnik Literacki, 59(4), 203–242. (wyd. oryg. 1928).
Rzepnikowska, I. (2016–2018). Inicjacja. W: V. Wróblewska (red.), Słownik polskiej bajki ludowej. Pobrane 27 maja 2021 z: https://bajka.umk.pl/slownik/lista-hasel/haslo/?id=68.
Slany, K. (2016). Groza w literaturze dziecięcej. Od Grimmów do Gaimana. WN UP.
Wananda, S. N. A. (2021). A linguistic analysis of verbal humour found in the transcription of animated TV series Gravity Falls. Nieopublikowana praca licencjacka, Faculty of Cultural Sciences, University of Sumatera Utara, Medan (Indonezja). Pobrane 21 sierpnia 2021 z: http://repositori.usu.ac.id/handle/123456789/32209.
Uniwersytet Warszawski Polska
https://orcid.org/0000-0002-3741-0738
Patrycja Manelska – lic., przygotowuje pracę magisterską na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego dotyczącą obrazu wojny w serialu animowanym Awatar. Legenda Aanga. Kontakt: p.manelska@student.uw.edu.pl.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Polityka Open Access
Wszystkie artykuły prezentowane na łamach „Dzieciństwa. Literatury i Kultury” są publikowane w otwartym dostępie na licencji Creative Commons – Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Oznacza to, że:
- mogą być udostępniane i cytowane pod warunkiem jednoznacznego i klarownego wskazania autora/autorki/autorów/autorek przywoływanego tekstu;
- nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczałyby innych w wykorzystywaniu tekstu na warunkach określonych w licencji.
Więcej informacji: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl
