“A completely different city”: Images of the Warsaw Ghetto in Polish Children’s Literature of the 21st Century
Abstract
The paper analyses representations of the Warsaw Ghetto in contemporary Polish children’s literature. The aim of the first part of the article is to interpret literary aspects of selected works, mainly Kotka Brygidy [Brygida’s Kitten] by Joanna Rudniańska (2007), Po drugiej stronie okna. Opowieść o Januszu Korczaku [The Other Side of the Window: A Tale about Janusz Korczak] by Anna Czerwińska- Rydel (2012), and Arka czasu, czyli wielka ucieczka Rafała od kiedyś do wtedy przez teraz i wstecz [The Ark of Time, or Rafał’s Great Escape from Once Through Then Until Now and Back] by Marcin Szczygielski (2013). The second part covers an analysis of the illustrations, maps in particular, as they are part of Pamiętnik Blumki [Blumka’s Diary] by Iwona Chmielewska, two editions of Arka czasu (with illustrations by Daniel de Latour, 2013, and the novel’s author, 2015, respectfully), and Ostatnie przedstawienie panny Esterki. Opowieść z getta warszawskiego [Miss Esterka’s Last Show: A Tale from the Warsaw Ghetto] by Adam Jaromir and Gabriela Cichowska (2014), among others.
Keywords
Adam Jaromir; Anna Czerwińska-Rydel; Daniel de Latour; Gabriela Cichowska; Warsaw Ghetto; Iwona Chmielewska; Joanna Rudniańska; maps; Marcin Szczygielski; Polish children’s literature; Holocaust
Supporting Agencies
The article is based on a paper presented during the 29th Varsovian Session “Warsaw in Children’s and Young Adult Culture” and financed by the Warsaw Public Library – Central Library of Mazovia Province.
References
Bieber, A. (2015). Mentoring in an heterotopic space – Janusz Korczak’s orphanage in contemporary picture books. Filoteknos, 5, 181–189.
Buryła, S. (2019). Obraz getta warszawskiego w literaturze polskiej. Rekonesans. Konteksty Kultury, 16(1), 33–51.
Chmielewska, I. (2011). Pamiętnik Blumki. Media Rodzina.
Combrzyńska-Nogala, D. (2012). Bezsenność Jutki. Literatura.
Combrzyńska-Nogala, D. (2018). Wysiedleni. Literatura.
Czerwińska-Rydel, A. (2012). Po drugiej stronie okna. Opowieść o Januszu Korczaku. Muchomor.
Czerwińska-Rydel, A. (2018). Listy w butelce. Opowieść o Irenie Sendlerowej. Literatura.
Dobrosielski, P. (2017). Pierzyna. W: J. Kowalska-Leder, P. Dobrosielski, I. Kurz, M. Szpakowska (red.), Ślady Holokaustu w imaginarium kultury polskiej (s. 341–364). Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Engelking, B. (2013). Kultura i rozrywka. W: B. Engelking, J. Leociak, Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście (s. 557–654). Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów.
Engelking, B., Leociak, J. (2013). Od autorów. W: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście (s. 11–22). Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów.
Fabicka, J. (2016). Rutka. Agora.
Janus-Sitarz, A. (2017). Gry wyobraźni a oswajanie przestrzeni strachu. Czasy Holokaustu w literaturze dla dzieci. W: A. Czabanowska-Wróbel, M. Kotkowska (red.), Wolność i wyobraźnia w literaturze dziecięcej (s. 195–206). Wydawnictwo UJ.
Jaromir, A., Cichowska, G. (2014). Ostatnie przedstawienie panny Esterki. Opowieść z getta warszawskiego. Media Rodzina.
Kurant, A., Baumgart, A. (2009). Wielokropek [instalacja]. Warszawa.
Lec, T. (2011). Kładka [instalacja]. Warszawa.
Leociak, J. (2001). Aryjskim tramwajem przez warszawskie getto, czyli hermeneutyka pustego miejsca. W: L. Burska, M. Zaleski (red.), Maski współczesności. O literaturze i kulturze XX wieku (s. 75–87). Wydawnictwo IBL PAN.
Leociak, J. (2011). Miejsce-po-getcie. W: Spojrzenia na warszawskie getto (t. 6 – Stawki, s. 39–52). Dom Spotkań z Historią.
Kowalska-Leder, J. (2017). Mur. W: J. Kowalska-Leder, P. Dobrosielski, I. Kurz, M. Szpakowska (red.), Ślady Holokaustu w imaginarium kultury polskiej (s. 245–274). Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Melchior, M. (2004). Zagłada a tożsamość. Polscy Żydzi ocaleni „na aryjskich papierach”. Wydawnictwo IFiS PAN.
Michejda, A. (2019). Skarb getta. Oficyna 4eM.
Michlic, J. B. (2020). Piętno Zagłady. Wojenna i powojenna historia oraz pamięć żydowskich dzieci ocalałych w Polsce (A. Musiał, tłum.). Żydowski Instytut Historyczny.
Nowak, E. (2018). Kto uratował jedno życie… Historia Ireny Sendlerowej. Egmont.
Orzeł, O. (oprac.). (2014). Dzieci żydowskie w czasach Zagłady. Wczesne świadectwa 1944–1948. Relacje dziecięce ze zbiorów Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej. Żydowski Instytut Historyczny.
Rudniańska, J. (2007). Kotka Brygidy. Pierwsze.
Rudniańska, J. (2012). XY. Muchomor.
Rybak, K. (2016–2020). Oczami dziecka. Zagłada w polskiej literaturze dziecięcej i młodzieżowej po roku 1989. Pobrane 5 kwietnia 2021 z: https://oczamidziecka.al.uw.edu.pl/.
Rybak, K. (2017). Hide and seek with Nazis: Playing with child identity in Polish children’s literature about the Shoah. Libri & Liberi, 6(1), 11–24. https://doi.org/10.21066/carcl.libri.2017-06(01).0001.
Rybak, K. (2019a). Dzieciństwo w labiryncie getta. Recepcja mitu labiryntu w polskiej literaturze dziecięcej o Zagładzie. Wydawnictwa UW.
Rybak, K. (2019b). I (nie) żyli długo i szczęśliwie. Konstrukcje zakończeń w polskiej literaturze dziecięcej o Zagładzie. Literatura Ludowa, 63(1), 10–23. https://doi.org/10.12775/LL.1.2019.001.
Rybak, K. (2020). Stosunki polsko-żydowskie i Zagłada w polskiej literaturze dziecięcej XXI wieku. W: Z. Trębacz (red.), Stosunki polsko-żydowskie, t. 2: Kultura. Literatura, sztuka i nauka w XX wieku (s. 171–187). Żydowski Instytut Historyczny.
Ryrych, K. (2018). Pan Apoteker. Literatura.
Skowera, M. (2014). Polacy i Żydzi, dzieci i dorośli. Kto jest kim w Kotce Brygidy Joanny Rudniańskiej i Bezsenności Jutki Doroty Combrzyńskiej-Nogali. Konteksty Kultury, 11(1), 57–72. https://doi.org/0.4467/23531991KK.14.005.1751.
Sundmark, B. (2014). “Dragons be here”: Teaching children’s literature and creative writing with the help of maps. W: A. Reyes-Torres, L.S. Villacañas-de-Castro, B. Soler-Pardo (red.), Thinking through children’s literature in the classroom (s. 64–78). Cambridge Scholars.
Szczygielski, M. (2013). Arka czasu, czyli wielka ucieczka Rafała od kiedyś przez wtedy do teraz i wstecz. Stentor.
Szczygielski, M. (2015). Arka czasu, czyli wielka ucieczka Rafała od kiedyś przez wtedy do teraz i wstecz. Latarnik. (wyd. oryg. 2013).
Tagore, R. (1916). De Brief van den Koning (The Post Office) (H. Borel, tłum.). W. De Haan.
Tagore, R. (1922). Poczta (J. Stur, odtw.). Monsalwat.
Wells, H. G. (1925). Wehikuł czasu (The Time Machine). Opowieść fantastyczna (b.t.). E. Wende i S-ka. (wyd. oryg. 1895).
Witkowska-Krych, A. (2019). Mniej strachu. Ostatnie chwile z Januszem Korczakiem. Wydawnictwo Akademickie Dialog.
Wójcik-Dudek, M. (2014). Architektura pamięci – (nie)literackie przestrzenie getta. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria, 14, 215–224.
Wójcik-Dudek, M. (2016a). W(y)czytać Zagładę. Praktyki postpamięci w polskiej literaturze XXI wieku dla dzieci i młodzieży. Wydawnictwo UŚ.
Wójcik-Dudek, M. (2016b). Zamieszkać w Zagładzie. Geografia Holocaustu w literaturze dla dzieci i młodzieży. W: W. Kostecka, M. Skowera (red.), Geografia krain zmyślonych. Wokół kategorii miejsca i przestrzeni w literaturze dziecięcej, młodzieżowej i fantastycznej (s. 43–56). Wydawnictwo SBP.
Zieliński, J., Majewski, J. S. (2014). Spacerownik po żydowskiej Warszawie. Agora.
University of Warsaw Poland
http://orcid.org/0000-0001-8018-2622
Krzysztof Rybak – MA, prepares a doctoral dissertation at the Faculty of “Artes Liberales” at the University of Warsaw (Poland) on the Holocaust in Polish children’s and YA literature. Principal investigator of the projects: Oczami dziecka. Zagłada w polskiej literaturze dziecięcej i młodzieżowej po roku 1989 [Through the Eyes of a Child: The Holocaust in Polish Children’s and Young Adult Literature after 1989] (DI2015013145), funded within the “Diamentowy Grant” [Diamond Grant] program of the Polish Ministry of Science and Higher Education, and Dziecięca książka informacyjna w XXI wieku: tendencje – metody badań – modele lektury [Informational Children’s Book in the 21st Century: Trends – Research Methods – Models of Reading] (2020/37/N/HS2/00312), funded within the Polish National Science Centre’s Preludium grant program. Contact: km.rybak@uw.edu.pl.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Open Access Policy
All articles presented on the pages of ”Dzieciństwo. Literatura i Kultura” are published in open access under a Creative Commons license - Attribution 4.0 International (CC BY 4.0). It means that:
- they can be made available and quoted under the condition of explicit and clear indication of the author/authors of the referenced text;
- you cannot use legal or technological means that would limit others in using the text under the terms of the license.
More information: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/
