Nasz Dom jako konstrukt społeczny
Gołąb, M., Sękowska, Z. (red.). (2019). Nasz Dom 1919–2019. Pedagogiki społeczne, miasto i dzieciństwo w praktyce Naszego Domu. Bęc Zmiana.
Abstrakt
Artykuł recenzyjny odnosi się do monografii Nasz Dom 1919–2019. Pedagogiki społeczne, miasto i dzieciństwo w praktyce Naszego Domu pod redakcją Marcina Gołąba oraz Zuzanny Sękowskiej (2019) i koncentruje się wokół problemu konstruktu społecznego, jakim jest dom. Celem tekstu jest pokazanie, jak w książce uchwycony został proces tworzenia się Naszego Domu zależnie od kontekstu, oraz omówienie tego, co opis o takiej charakterystyce może dać współczesnemu społeczeństwu. Autorka rozpoczyna artykuł od przybliżenia założeń konstruktywistów społecznych. Następnie odnosi się do głównych elementów wpływających na kształt, jaki przyjmuje konstrukt Naszego Domu: miejsca, pedagogiki społecznej, dzieci. W artykule pojawiają się odwołania do związku praktykowanego modelu wychowania z powstałym później paradygmatem studiów nad dzieciństwem. Szczególny nacisk położony jest na podmiotowość dziecka oraz proces tworzenia jego praw.
Słowa kluczowe
dziecko; Janusz Korczak; konstruktywizm; Marcin Gołąb; Maryna Falska; Nasz Dom; podmiotowość; prawa dziecka; studia nad dzieckiem i dzieciństwem; Zuzanna Sękowska
Bibliografia
ATD Czwarty Świat i in. (2020). Raport Alternatywny. UNICEF. Pobrane 2 października 2020 z: https://unicef.pl/content/download/44921/file/RAPORT%20ALTERNATYWNY%20WERSJA%20POLSKA.pdf.
Berger, P. L., Luckmann, T. (2010). Społeczne tworzenie rzeczywistości. Traktat z socjologii wiedzy (J. Niżnik, tłum.). WN PWN. (wyd. oryg. 1966).
Broström, S. (2012). Children’s participation in research. International Journal of Early Years Education, 20(3), 257–269. https://doi.org/10.1080/09669760.2012.715407.
Brzozowska-Brywczyńska, M. (2014). Dziecięce obywatelstwo. Kilka refleksji na marginesie idei dziecięcej partycypacji. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, 49, 11–27.
Centrala (Kuciewicz, M., De Iacobis, S.). (2019). Nasz Dom – w zgodzie z przyrodą. Kolaż. W: M. Gołąb, Z. Sękowska (red.), Nasz Dom 1919–2019. Pedagogiki społeczne, miasto i dzieciństwo w praktyce Naszego Domu (s. 137–139). Bęc Zmiana.
dom. (b.d.). Słownik języka polskiego PWN. Pobrane 20 września 2020 z: https://sjp.pwn.pl/sjp/dom;2453213.html.
Foucault, M. (2020). Nadzorować i karać. Narodziny więzienia (T. Komendant, tłum.). Aletheia. (wyd. oryg. 1975).
Fundacja Bęc Zmiana (2019a, 24 grudnia). Nasz Dom 1919–2019. Vimeo. Pobrane 1 października 2020 z: https://vimeo.com/381331503.
Fundacja Bęc Zmiana (2019b, 24 grudnia). Nasz Dom / Budynek. Vimeo. Pobrane 1 października 2020 z: https://vimeo.com/381332880.
Fundacja Bęc Zmiana ([2019c]). Nasz Dom 1919–2019. Cykl wydarzeń w stulecie placówki wychowawczej powołanej przez Marynę Falską i Janusza Korczaka. Pobrane 1 października 2020 z: https://beczmiana.pl/naszdom/.
Gallacher, L.-A., Gallagher, M. (2008). Methodological immaturity in childhood research? Thinking through ‘participatory methods’. Childhood, 15(4), 499–516. https://doi.org/10.1177/0907568208091672.
Giddens, A. (2017). Socjologia. Wydanie nowe (P. W. Sutton, współpr., O. Siara, A. Szulżycka, P. Tomanek, tłum.). WN PWN. (wyd. oryg. 2009).
Goffman, E. (2011). Instytucje totalne. O pacjentach szpitali psychiatrycznych i mieszkańcach innych instytucji totalnych (O. Waśkiewicz, J. Łaszcz, tłum.). Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. (wyd. oryg. 1961).
Gołąb, M. (2019). „Znałem imię każdego psa, a było ich wtedy w Domu nie mniej niż nas”. Powojenne losy Ośrodka Wychowawczego RTPD „Nasz Dom” im. M. Falskiej oraz Domu Młodzieży im. F. Dzierżyńskiego. W: M. Gołąb, Z. Sękowska (red.), Nasz Dom 1919–2019. Pedagogiki społeczne, miasto i dzieciństwo w praktyce Naszego Domu (s. 197–207). Bęc Zmiana.
Gołąb, M., Rakoczy, M., Sękowska, Z. (2019). Nasz Tom. Pedagogiki społeczne, miasto i dzieciństwo w praktyce Naszego Domu. W: M. Gołąb, Z. Sękowska (red.), Nasz Dom 1919–2019. Pedagogiki społeczne, miasto i dzieciństwo w praktyce Naszego Domu (s. 18–35). Bęc Zmiana.
Gołąb, M., Sękowska, Z. (red.). (2019). Nasz Dom 1919–2019. Pedagogiki społeczne, miasto i dzieciństwo w praktyce Naszego Domu. Bęc Zmiana.
Hammersley, M. (2017). Childhood Studies: A sustainable paradigm?. Childhood, 24(1), 113–127. https://doi.org/10.1177/0907568216631399.
James, A., Prout, A. (1997). Constructing and reconstructing childhood: Contemporary issues in the sociological study of childhood. Routledge.
Komisja Europejska. (b.d.). Strategia UE na rzecz praw dziecka (2021–2024). Pobrane 20 września 2020 z: https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-your-say/initiatives/12454-Delivering-for-children-an-EU-strategy-on-the-rights-of-thechild/public-consultation_pl.
Mayall, B. (2008). Conversations with children: Working with generational issues. W: P. Christensen, A. James (red.), Research with children: Perspectives and practices (s. 109–124). Routledge.
Mayall, B. (2013). A history of the sociology of childhood. UCL IOE Press.
Parfianowicz, D. (2019). Nasz Tani Dom Własny?. W: M. Gołąb, Z. Sękowska (red.), Nasz Dom 1919–2019. Pedagogiki społeczne, miasto i dzieciństwo w praktyce Naszego Domu (s. 81–96). Bęc Zmiana.
Piotrowski, I. (2019). Poszukiwanie przestrzeni. Wśród choin na piasku. W: M. Gołąb, Z. Sękowska (red.), Nasz Dom 1919–2019. Pedagogiki społeczne, miasto i dzieciństwo w praktyce Naszego Domu (s. 70–80). Bęc Zmiana.
Radkowska-Walkowicz, M., Reimann, M. (red.). (2018). Dzieci i zdrowie. Wstęp do childhood studies. Oficyna Naukowa.
Rakoczy, M. (2019). „Dwa sny chcę podać” – Leonard dyktuje kalendarz Naszego Domu. W: M. Gołąb, Z. Sękowska (red.), Nasz Dom 1919–2019. Pedagogiki społeczne, miasto i dzieciństwo w praktyce Naszego Domu (s. 160–183). Bęc Zmiana.
Smolińska-Theiss, B. (red.). (2013). Rok Janusza Korczaka 2012. Nie ma dzieci – są ludzie. Biuro Rzecznika Praw Dziecka.
[Świątkowska, B.]. (2019). „Zaufać dopiero wkraczającemu w świat”. Rozmowa z Martą Ciesielską o aktualności myśli Marii Falskiej i Janusza Korczaka. W: M. Gołąb, Z. Sękowska (red.), Nasz Dom 1919–2019. Pedagogiki społeczne, miasto i dzieciństwo w praktyce Naszego Domu (s. 144–159). Bęc Zmiana.
Thomas, N. (2017). Turning the tables: Children as researchers. W: P. Christensen, A. James (red.), Research with children: Perspectives and practices (wyd. 3, s. 160– 179). Routledge.
Thomas, N., O’Kane, C. (1998). The ethics of participatory research with children. Children and Society, 12(5), 336–348. https://doi.org/10.1111/j.1099-0860.1998.tb00090.x.
[Wójcik, J.]. ([2019]). Manifest edukacji alternatywnej. Jaśmina Wójcik o pożytkach łączenia praktyk edukacyjnych z pracami artystycznymi. Bęc Zmiana. Pobrane 20 września 2020 z: https://beczmiana.pl/manifest-edukacji-alternatywnej/.
Wójcik, J., Wróblewski, J. (2019). Dokumentacja fotograficzna warsztatów Jaśminy Wójcik i pochodu ze sztandarami. W: M. Gołąb, Z. Sękowska (red.), Nasz Dom 1919–2019. Pedagogiki społeczne, miasto i dzieciństwo w praktyce Naszego Domu (s. 144–236). Bęc Zmiana.
Zespół do obsługi Placówek Opiekuńczo-Wychowawczych nr 2. (2021). Historia Domu Dziecka nr 1 „Nasz Dom” im. Maryny Falskiej na Bielanach, 1919–2018. Pobrane 10 stycznia 2021 z: https://www.zpow2.pl/placowki/dom-dziecka-nr-1/historia.
Uniwersytet Warszawski Polska
https://orcid.org/0000-0002-8503-4845
Aleksandra Zalewska-Królak – mgr, przygotowuje rozprawę doktorską w Instytucie Stosowanych Nauk Społecznych na Uniwersytecie Warszawskim dotyczącą głosu dziecka jako wyrazu jego podmiotowości. Kontakt: aleksandra.zalewska@uw.edu.pl.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Polityka Open Access
Wszystkie artykuły prezentowane na łamach „Dzieciństwa. Literatury i Kultury” są publikowane w otwartym dostępie na licencji Creative Commons – Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Oznacza to, że:
- mogą być udostępniane i cytowane pod warunkiem jednoznacznego i klarownego wskazania autora/autorki/autorów/autorek przywoływanego tekstu;
- nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczałyby innych w wykorzystywaniu tekstu na warunkach określonych w licencji.
Więcej informacji: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl
