Inicjacje bohaterów nieheteronormatywnych w Fanfiku i Slashu Natalii Osińskiej
Abstrakt
Artykuł rozpatruje utwory Fanfik (2016) i Slash (2017) Natalii Osińskiej jako przykłady realizacji nowego modelu młodzieżowej powieści inicjacyjnej w Polsce. W tekście zaprezentowano krótki przegląd stanu badań nad obecnością bohaterów nieheteronormatywnych w literaturze polskiej, zwłaszcza tej przeznaczonej dla młodego odbiorcy. Następnie utwory Osińskiej zostają poddane analizie ze względu na kategorie płci i seksualności. Rozważaniom towarzyszy próba ukazania znaczenia tych kategorii dla fabuły powieści. Ze względu na problemy podjęte przez autorkę tekstu wykorzystane zostają narzędzia związane z LGBT studies, a w szczególności transgender studies.
Słowa kluczowe
heteronormatywność; homoseksualność; LGBT studies; literatura młodzieżowa; nieheteronormatywność; powieść inicjacyjna; transgender studies; transpłciowość
Bibliografia
Barthes, R. (2011). Fragmenty dyskursu miłosnego (M. Bieńczyk, tłum.). Warszawa: Aletheia. (wyd. oryg. 1977).
Bartosz, B., Cieślik, A., Jaz, M., Kanafa, D., Zubik, A. (2004). Co zobaczą kobiety, a co dojrzą mężczyźni, kiedy popatrzą na siebie? W: A. Kuczyńska, E. Dzikowska (red.), Zrozumieć płeć. Studia interdyscyplinarne II (s. 378–396). Wrocław: Wydawnictwo UWr.
Baum, L. F. (2018). Czarnoksiężnik ze Szmaragdowego Grodu (S. Wortman, tłum.). Warszawa: Dwie Siostry. (wyd. oryg. 1900).
Bieńkowska, M. (2012). Transseksualizm w Polsce. Wymiar indywidualny i społeczny przekraczania binarnego systemu płci. Białystok: Wydawnictwo UwB.
Butler, J. (2008). Uwikłani w płeć. Feminizm i polityka tożsamości (K. Krasuska, tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej. (wyd. oryg. 1990).
Ciaputa, E. (2011). Jak płeć stawała się rodzajem. W: K. Slany, B. Kowalska, M. Ślusarczyk (red.), Kalejdoskop genderowy. W drodze do poznania płci społeczno-kulturowej w Polsce (s. 427–443). Kraków: Wydawnictwo UJ.
Ciwoniuk, B. (2010). Musisz to komuś powiedzieć. Łódź: Literatura.
Eliade, M. (1992). Okultyzm, czary, mody kulturalne. Eseje (I. Kania, tłum.). Kraków: Oficyna Literacka. (wyd. oryg. 1976).
Fidowicz, A. (2016). Bohater nieheteronormatywny w powieści Nad czarną wodą Haliny Górskiej. Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów UJ. Nauki Humanistyczne, 15(4), 57–71.
Gromadzka, B. (2018). Szkoła – dom – okolica. Wartościowanie przestrzeni w literaturze dla młodzieży. Polonistyka. Innowacje, 7, 59–70. https://doi.org/10.14746/pi.2018.1.7.5.
Kłonkowska, A. (2017). Płeć: dana czy zadana? Strategie negocjacji (nie)tożsamości transpłciowej w Polsce. Gdańsk: Wydawnictwo UG.
Kłonkowska, A., Bojarska, K., Witek, K. (2015). O płci od nowa. Własna tożsamość oczami osób transpłciowych. Gdańsk: Wydawnictwo UG.
Kochanowski, J. (2011). Płeć, seksualność i kondycja postkolonialna. Queer studies a sprawa polska. W: K. Slany, J. Struzik, K. Wojnicka (red.), Gender w społeczeństwie polskim (s. 70–81). Kraków: Nomos.
Kosińska, K. (2015). Brudny róż. Zapiski z życia, którego nie było. Warszawa: Nisza.
Kosowska, E. (2003). Kulturowe inicjacje Martina Edena. W: W. Gutowski, E. Owczarz (red.), Z problemów prozy. Powieść inicjacyjna (s. 235–253). Toruń: Dom Wydawniczy Duet.
Krakowska, J. (2018). Nie jesteśmy w Kansas, czyli geje tłumaczą nam świat. Dialog, 10(743), 135–141.
Kruszyńska, E. (2003). Inicjacja w powieściach dla dziewcząt w dwudziestoleciu międzywojennym (na przykładzie powieści Heleny Boguszewskiej Za zielonym wałem oraz Anielcia i życie). W: W. Gutowski, E. Owczarz (red.), Z problemów prozy. Powieść inicjacyjna (s. 630–639). Toruń: Dom Wydawniczy Duet.
Kujawska-Kot, A. (2018). Od impulsu fotografii do narracji tożsamościowej. Funkcje fotografii bohaterów transpłciowych w ich życiu. Rynek – Społeczeństwo – Kultura, 1(27), 91–99.
Kwaśniewski, T. (2013). Jedno oko na Maroko. Warszawa: Czarna Owieczka.
La Cecla, F. (2014). Szorstkim być. Antropologia mężczyzny (H. Serkowska, tłum.). Warszawa: Sic!. (wyd. oryg. 2000).
LeRoy, M. (prod. i reż.), Fleming, V., Cukor, G., Taurog, N., Thorpe, R., Vidor, K. (reż.). (1939). The Wizard of Oz [Czarnoksiężnik z Oz] [film]. USA: MGM.
Leszczyński, G. (2010). Bunt czytelników. Proza inicjacyjna netgeneracji. Warszawa: Wydawnictwo SBP.
Loter, M. (2016). Chłopiec w czerwonej sukience. Chorzów: Videograf.
Malec, B. (2017). Ludzie są jak „fan fiction”. Na przykładzie Fanfika Natalii Osińskiej. Artes Humanae, 2, 175–187. http://doi.org/10.17951/arte.2017.2.175.
Maguire, G. (2010). Wicked. Życie i czasy Złej Czarownicy z Zachodu (M. Wyrwas-Wiśniewska, tłum.). Kraków: Initium. (wyd. oryg. 1995).
Mochocka, A. (2017). Two perspectives on the performative social body: Teenage make-up routines in Fanfik and the Jeżycjada cycle. Miscellanea Posttotalitariana Wratislaviensia, 2, 87–115.
Nadolna-Tłuczykont, M. (2017). Tabu w literaturze dla młodego czytelnika. W: K. Tałuć (red.), Literatura dla dzieci i młodzieży. Tom 5 (s. 79–95). Katowice: Wydawnictwo UŚ.
Nowak, S. (2014). Homofobia. W: M. Rudaś-Grodzka, K. Nadana-Sokołowska, A. Mrozik, K. Szczuka, K. Czeczot, B. Smoleń, … A. Wróbel (red.), Encyklopedia gender. Płeć w kulturze (s. 198–200). Warszawa: Czarna Owca.
Onichimowska, A. (2012). Koniec gry. Łódź: Literatura.
Osińska, N. (2016). Fanfik. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Osińska, N. (2017). Slash. Warszawa: Agora.
Osińska, N. (2019). Fluff. Warszawa: Agora.
Schwartz, S. (muzyka i słowa), Holzman, W. (scen.). (2003, 30 października). Wicked. Przedstawienie na żywo w Gershwin Theatre, New York, NY.
Skowera, M. (2016). Oz – kraina dzieciństwa czy imperium dorosłych? Dokąd prowadzi droga z żółtej kostki w utworach L. Franka Bauma i Gregory’ego Maguire’a. W: W. Kostecka, M. Skowera (red.), Geografia krain zmyślonych. Wokół kategorii miejsca i przestrzeni w literaturze dziecięcej, młodzieżowej i fantastycznej (s. 287–307). Warszawa: Wydawnictwo SBP.
Sobolczyk, P. (2014). Przekroczyć społeczną barierę „deprawacji nieletniego”. Bohater homoseksualny w literaturze dla dzieci i młodzieży. W: B. Niesporek-Szamburska, M. Wójcik-Dudek (red.), Wyczytać świat – międzykulturowość w literaturze dla dzieci i młodzieży (s. 105–122). Katowice: Wydawnictwo UŚ.
Strzelec, A. (1992). Byłam mężczyzną. Warszawa: Dom Wydawniczy Szczepan Szymański.
Strzelecka, A. (2004). Rola zjawiska transseksualizmu w procesie przekraczania barier płci. W: A. Kuczyńska, E. Dzikowska (red.), Zrozumieć płeć. Studia interdyscyplinarne II (s. 479–485). Wrocław: Wydawnictwo UWr.
Szybowicz, E. (2017). Tęcza nad Areną. Wyborcza.pl – Magazyn Poznański. Pobrane z: http://poznan.wyborcza.pl/poznan/7,105531,21966119,eliza-szybowicz-o-ksiazce-fanfik-natalii-osinskiej-tecza.html.
Śmieja, W. (2010). Literatura, której nie ma. Szkice o polskiej „literaturze homoseksualnej”. Kraków: TAiWPN Universitas.
Werra, M. (2016). Fanfik miłosny, erotyczny czy ze slashem? Oblicza miłości w utworach internetowych fanów. Ogrody Nauk i Sztuk, 6(6), 479–484. https://doi.org/10.15503.onis2016.479.484/.
Wróblewski, M. (2018). Zmącone nadzieje, czyli literatura „czwarta” na najwyższym biegu. Polonistyka. Innowacje, 7, 29–39. https://doi.org/10.14746/pi.2018.7.3.
Zamojski, D. (2005). Aleksandra Zamojska jest mężczyzną. Warszawa: Lambda.
Zwolińska, B. (2003). Poganka Narcyzy Żmichowskiej jako romantyczna powieść inicjacyjna. W: W. Gutowski, E. Owczarz (red.), Z problemów prozy. Powieść inicjacyjna (s. 119–125). Toruń: Dom Wydawniczy Duet.
Uniwersytet Warszawski Polska
http://orcid.org/0000-0003-4740-8233
Katarzyna Reszczyńska-Urban – lic., przygotowuje pracę magisterską na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego dotyczącą twórczości Natalii Osińskiej. Kontakt: ka.reszczynska@student.uw.edu.pl.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Polityka Open Access
Wszystkie artykuły prezentowane na łamach „Dzieciństwa. Literatury i Kultury” są publikowane w otwartym dostępie na licencji Creative Commons – Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Oznacza to, że:
- mogą być udostępniane i cytowane pod warunkiem jednoznacznego i klarownego wskazania autora/autorki/autorów/autorek przywoływanego tekstu;
- nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczałyby innych w wykorzystywaniu tekstu na warunkach określonych w licencji.
Więcej informacji: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl
