O ciałach, które się stają. Feminizm materialny w literaturze dla dzieci i młodzieży
Trites, R. S. (2018). Twenty-first-century feminisms in children’s and adolescent literature. Jackson, MS: University Press of Mississippi.
Abstrakt
W artykule recenzyjnym omówiono monografię Twenty-First-Century Feminisms in Children’s and Adolescent Literature [Feminizmy XXI wieku w literaturze dziecięcej i młodzieżowej] (2018) autorstwa Roberty Seelinger Trites. Jego celem jest nakreślenie znaczenia tzw. zwrotu materialnego w teorii feministycznej dla badań nad płcią społeczno-kulturową w literaturze dla młodych odbiorców. Artykuł rozpoczyna się od przybliżenia sylwetki Trites i jej poprzednich prac. W kolejnej części przedstawione zostają różne sposoby teoretycznego ujmowania ciała w myśli feministycznej. Przywołanie stanowisk zajmowanych przez Susan Bordo, Judith Butler czy Elizabeth Grosz pomaga stworzyć odpowiednie tło dla podstawowych założeń feminizmu materialnego i teorii Karen Barad. Sproblematyzowanie kwestii ucieleśnionej podmiotowości kobiecej pozwala zarazem wykazać, w jaki sposób zastosowanie przez Trites feminizmu materialnego do badań nad literaturą dziecięcą i młodzieżową wyznacza nowe kierunki analizy i interpretacji. W dalszej części artykułu zostają omówione poszczególne rozdziały książki, w których Trites włącza do dyskusji perspektywy kluczowe dla współczesnych feminizmów, w tym m.in. teorię krytyczną rasy, ekokrytykę, teorię queer oraz studia nad niepełnosprawnością.
Słowa kluczowe
ekokrytyka; feminizm; feminizm materialny; literatura dziecięca i młodzieżowa; gender; materialność; Roberta Seelinger Trites; studia nad niepełnosprawnością; teoria krytyczna rasy; teoria queer; ucieleśnienie
Źródło finansowania
Artykuł powstał w ramach Grantu Szkoły Nauk Społecznych Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk nr 10/2018.
Bibliografia
Barad, K. (2007). Meeting the universe halfway: Quantum physics and the entanglement of matter and meaning. Durham, MD, London: Duke University Press.
Barad, K. (2012). Posthumanistyczna performatywność. Ku zrozumieniu, jak materia zaczyna mieć znaczenie (J. Bednarek, tłum.). W: A. Gajewska (red.), Teorie wywrotowe. Antologia przekładów (s. 323–360). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie. (wyd. oryg. 2003).
Bednarek, J. (2012). Powrót „rzeczywistości”. W: A. Gajewska (red.), Teorie wywrotowe. Antologia przekładów (s. 227–240). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Bordo, S. (1993). Unbearable weight: Feminism, Western culture, and the body. Berkeley, CA: University of California Press.
Braidotti, R. (2009). Podmioty nomadyczne. Ucieleśnienie i różnica seksualna w feminizmie współczesnym (A. Derra, tłum.). Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne. (wyd. oryg. 1994).
Braidotti, R. (2014). Po człowieku (J. Bednarek, A. Kowalczyk, tłum.). Warszawa: WN PWN. (wyd. oryg. 2013).
Butler, J. (1990). Gender trouble: Feminism and the subversion of identity. New York, NY, London: Routledge.
Butler, J. (1993). Bodies that matter: On the discursive limits of ‘sex.’ New York, NY, London: Routledge.
Butler, J. (2008). Uwikłani w płeć. Feminizm i polityka tożsamości (K. Krasuska, tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej. (wyd. oryg. 1990).
Childs, A. M. M. (2014). The incompatibility of female friendship and rebellion. W: S. K. Day, M. A. Green-Berteet, A. L. Montz (red.), Female rebellion in young adult dystopian fiction (s. 187–201). Burlington, VT: Ashgate.
Cielemęcka, O., Rogowska-Stangret, M. (2018). Feministyczne nowe materializmy. Usytuowane kartografie. W: O. Cielemęcka, M. Rogowska-Stangret (red.), Feministyczne nowe materializmy. Usytuowane kartografie (s. 6–12). E-naukowiec: Lublin.
Collins, S. (2009a). Igrzyska śmierci (M. Hesko-Kołodzińska, P. Budkiewicz, tłum.). Poznań: Media Rodzina. (wyd. oryg. 2008).
Collins, S. (2009b). W pierścieniu ognia (M. Hesko-Kołodzińska, P. Budkiewicz, tłum.). Poznań: Media Rodzina. Collins, S. (2010). Kosogłos (M. Hesko-Kołodzińska, P. Budkiewicz, tłum.). Poznań: Media Rodzina.
Danforth, E. M. (2012). The miseducation of Cameron Post. New York, NY: HarperCollins.
Day, S. K. (2013). Reading like a girl: Narrative intimacy in contemporary American young adult literature. Jackson, MS: University Press of Mississippi.
Grosz, E. (1994). Volatile bodies: Toward a corporeal feminism. Bloomington, IN: Indiana University Press.
Grosz, E. (2009). Przeobrażanie ciał (M. Michalski, tłum.). Pobrane z: http://www.ekologiasztuka.pl/grosz.pdf. (wyd. oryg. 1994).
Hames-García, M. (2011). Identity complex: Making the case for multiplicity. Minneapolis, MS: University of Minnesota Press.
Hoose, P. (2009). Claudette Colvin: Twice toward justice. New York, NY: Square Fish.
Hyży, E. (2017). Dzielenie się światem. Nowy feministyczny realizm w ujęciu Karen Barad. W: E. Hyży (red.), Feministyczne konteksty. Multidyscyplinarnie (s. 57–79). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Kelly, J. (2016). Ewolucja według Calpurnii Tate (K. Rosłan, tłum.). Warszawa: Dwie Siostry. (wyd. oryg. 2009).
Mahy, M. (2005). Kaitangata twitch. Crows Nest, NSW: Allen.
Meyer, M. (2017). Saga księżycowa. Cinder (M. Grajcar, tłum.). Słupsk: Papierowy Księżyc. (wyd. oryg. 2012).
Meyer, M. (2018). Saga księżycowa. Scarlet (M. Grajcar, tłum.). Słupsk: Papierowy Księżyc. (wyd. oryg. 2013).
Meyer, M. (2019). Saga księżycowa. Cress (M. Grajcar, tłum.). Słupsk: Papierowy Księżyc. (wyd. oryg. 2014).
Nikolajeva, M. (2010). Power, voice, and subjectivity in literature for young readers. New York, NY, London: Routledge.
Peters, J. A. (2004). Luna: A novel. New York, NY: Little.
Rhodes, J. P. (2010). Ninth ward. New York, NY: Little.
Sedgwick, E. K. (1985). Between men: English literature and male homosocial desire. New York, NY: Columbia University Press.
Taylor, L. (2012). Córka dymu i kości (J. Wolin, tłum.). Warszawa: Amber. (wyd. oryg. 2011).
Taylor, L. (2013) Dni krwi i światła gwiazd (J. Wolin, tłum.). Warszawa: Amber. (wyd. oryg. 2011).
Taylor, L. (2015a). Sny bogów i potworów, część pierwsza (J. Wolin, tłum.). Warszawa: Amber. (wyd. oryg. 2014).
Taylor, L. (2015b). Sny bogów i potworów, część druga (J. Wolin, tłum.). Warszawa: Amber. (wyd. oryg. 2014).
Trites, R. S. (2018). Twenty-first-century feminisms in children’s and adolescent literature. Jackson, MS: University Press of Mississippi.
Trites, R. S. (2014). Literary conceptualizations of growth: Metaphors and cognition in adolescent literature. Amsterdam, Philadelphia, PA: John Benjamins.
Trites, R. S. (2007). Twain, Alcott, and the birth of the adolescent reform novel. Iowa City, IA: University of Iowa Press.
Trites, R. S. (2000). Disturbing the universe: Power and repression in adolescent literature. Iowa City, IA: University of Iowa Press.
Trites, R. S. (1997). Waking Sleeping Beauty: Feminist voices in children’s novels. Iowa City, IA: University of Iowa Press.
Wittlinger, E. (2007). Parrotfish. New York, NY: Simon & Schuster.
Woodson, J. (2014). Brown girl dreaming. New York, NY: Penguin.
Polska Akademia Nauk Polska
https://orcid.org/0000-0002-0800-6445
Adrianna Zabrzewska – mgr, przygotowuje rozprawę doktorską w Szkole Nauk Społecznych w Instytucie Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk dotyczącą ciał, głosów i opowieści we współczesnej polskiej i amerykańskiej literaturze dla dzieci i młodzieży. Kontakt: adazabrzewska@gmail.com.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Polityka Open Access
Wszystkie artykuły prezentowane na łamach „Dzieciństwa. Literatury i Kultury” są publikowane w otwartym dostępie na licencji Creative Commons – Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Oznacza to, że:
- mogą być udostępniane i cytowane pod warunkiem jednoznacznego i klarownego wskazania autora/autorki/autorów/autorek przywoływanego tekstu;
- nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczałyby innych w wykorzystywaniu tekstu na warunkach określonych w licencji.
Więcej informacji: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl
