Granice pogranicza. Studium przypadku dawnej parafii usnarskiej na Grodzieńszczyźnie

Auer, P., Hinskens, F., Kerswill, P. red. 2005. Dialect change: Convergence and divergence in European languages. Cambridge: Cambridge University Press.

Barszczewska, N. 2016. Kulturowo-językowe dziedzictwo Podlasia – projekt badawczy Katedry Białorutenistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Studia Białorutenistyczne 10, s. 263–278.

Bednarczuk, L. 2017. Językowe pogranicza polszczyzny. Gwary Dziś 9, s. 85–160.

Bieder, H. 2002. Polszczyzna północnokresowa jako zjawisko kontaktowe polsko-białorusko-litewskie. Uwagi metodologiczne. Acta Polono-Ruthenica 7, s. 223–230.

Buliński, T. 2019. Informator, rozmówca, wspólnik. Obrazy relacji Antropologa z Innym. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Etnograficzne 47, z. 1, s. 1–16.

Chlebda, W. 2011. Szkice do językowego obrazu pamięci. Pamięć jako wartość. Etnolingwistyka 23, s. 83–98.

Chlebda, W. 2015. Pogranicza i pograniczność w polskich perspektywach oglądu. W: Pograniczność i pogranicza w perspektywie nauk społecznych i humanistycznych, red. W. Chlebda, I. Dobrotová, s. 43–77. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.

Chlebda, W. 2019. O wyzwaniach i zadaniach pamięcioznawstwa lingwistycznego. LingVaria 14 (28), s. 147–164.

Czyżewski, F., Olejnik, M., Pihan-Kijasowa, A. red. 2015. Pogranicza słowiańskie w opisach językoznawczych. W 110 rocznicę urodzin Profesora Władysława Kuraszkiewicza (1905–1997). Lublin–Włodawa: Wydawnictwo Polihymnia.

Dejna, K. 1991. Z zagadnień ewolucji oraz interferencji językowej. Łódź: Wydawnictwo Łódzkiego Towarzystwa Naukowego.

Dunaj, B. 1980. Zagadnienia interferencji w badaniach dialektologicznych. Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego 37, s. 99–108.

Dylągowa, H. 1996. Dzieje Unii Brzeskiej (1596–1918). Warszawa–Olsztyn: Wydawnictwo Interlibro.

Engelking, A. 2010. Stereotyp prostej mowy na Grodzieńszczyźnie w kontekście opozycji chłop : pan. Ujęcie antropologiczne. W: Językowe i kulturowe dziedzictwo Wielkiego Księstwa Litewskiego. Księga jubileuszowa na 1000-lecie Litwy, red. J. Mędelska, Z. Sawaniewska-Mochowa, s. 211–221. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.

Engelking, A. 2012. Kołchoźnicy. Antropologiczne studium tożsamości wsi białoruskiej przełomu XX i XXI wieku. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Gala, S., Gala-Milczarek, B. 2006. Jeszcze w sprawie metodyki badań pogranicza językowego. W: Spotkania polsko-ukraińskie. Język – Kultura – Literatura, red. H. Pelcowa, s. 141–149. Chełm: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej.

Glinka, S., Smułkowa, E. 1965. Dorobek językoznawstwa dotyczący Białostocczyzny w latach 1944–1964. Rocznik Białostocki 5, s. 137–161.

Glinka, S., Smułkowa, E. 1981. Stan i perspektywy badań dialektologicznych regionu Białostockiego. Rocznik Białostocki 14, s. 373–383.

Golachowska, E. 2008. Język i tożsamość drobnej szlachty grodzieńskiej pod Sokółką. W: Dziedzictwo kulturowe regionu pogranicza, red. E. Skorupska-Raczyńska, J. Rutkowska, s. 47–52. Gorzów Wielkopolski: Wydawnictwo Państwowej Szkoły Zawodowej.

Golachowska, E. 2012. Jak mówić do Pana Boga? Wielojęzyczność katolików na Białorusi na przełomie XX i XXI wieku. Warszawa: Instytut Slawistyki PAN, Wydawnictwo Agade.

Golachowska, E., Ostrówka, M., Sawaniewska-Mochowa, Z., Zielińska, A. 2023. Polszczyzna północnokresowa – podsumowanie badań. Acta Baltico-Slavica 47, DOI: 10.11649/abs.3001.

Hammersley, M., Atkinson, P. 2000. Metody badań terenowych, tłum. S. Dymczyk. Poznań: Wydawnictwo ZYSK i S-KA.

Hirszel, S.Z. 1923. Przyczynki do monografii powiatu grodzieńskiego. Grodno: Grodzieński Oddział Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego.

Jakubowski, J.F. 1935. Powiat grodzieński w XVI w. (mapa z tekstem). Prace Komisji Atlasu Historycznego Polski, z. 3, s. 99–114. Kraków: Polska Akademia Umiejętności.

Janowicz, S. 1993. Terra incognita: Białoruś. Białystok: Orthdruk.

Kabzińska, I. 2009. „Pomieszany świat” jako kategoria opisu etnologicznego/antropologicznego. Zarys problemu. Etnografia Polska 53 (1–2), s. 21–45.

Kabzińska-Stawarz, I. 1999. Wśród kościelnych Polaków. Wyznaczniki tożsamości etnicznej (narodowej) Polaków na Białorusi. Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.

Karaś, H. 2017. Język polski pogranicza litewsko-łotewsko-białoruskiego w świetle frekwencji cech językowych. Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.

Kąś. J. 2001. Metodologia badań leksyki gwarowej w kontekście współczesnych przemian kulturowych i społecznych. Gwary Dziś 1, s. 191–200.

Konczewska, K. 2016. Zróżnicowanie polskich gwar Grodzieńszczyzny. Polszczyzna „szlachty zaindurskiej”. Język Polski 96 (3), s. 43–57.

Konczewska, K. 2018a. Archaizmy leksykalne współczesnej polszczyzny grodzieńskiej (socjolektu szlacheckiego). W: Historia języka w XXI wieku. Stan i perspektywy, red. M. Pastuch, M. Siuciak, s. 355–367. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Konczewska, K. 2018b. Kultura funeralna Polaków zachodniej Grodzieńszczyzny. W: Dialog z Tradycją, t. 7: Dawna i współczesna kultura funeralna, red. I. Steczko, R. Dźwigoł, s. 135–148. Kraków: Collegium Columbinum.

Konczewska, K. 2018c. Świadomość językowa Polaków na Grodzieńszczyźnie na początku odrodzenia narodowego. Język Polski 98 (3), s. 97–107.

Konczewska, K. 2019a. Szlachta grodzieńska na początku XXI wieku – język i tożsamość. Zarys problematyki. LingVaria 14, 1 (27), s. 183–199.

Konczewska, K. 2020. Język polski na Kresach Janusza Riegera na tle badań nad polszczyzną kresową po roku 2015. Acta Baltico-Slavica 44, s. 238–262.

Konczewska, K. 2021a. Polacy i język polski na Grodzieńszczyźnie. W: Prace Instytutu Języka Polskiego PAN 160. Kraków: Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk.

Konczewska, K. 2021b. O języku Akt Grodzieńskiego Sądu Ziemskiego. Forum Lingwistyczne 6, s. 99–110.

Konczewska, K. 2024. Wałaczajka. Białoruś w Krakowie. Kraków: Księgarnia Akademicka (w druku).

Kondratiuk, M. 2021. Kultura materialna wsi białostockiej i jej zmiany w świetle gwar ludowych XX wieku. Białystok: Fundacja im. Księcia Konstantego Ostrogskiego.

Kozłowska-Doda, J. 2021. Tożsamość, losy i język najstarszych mieszkańców okolic Dociszek na Białorusi (na podstawie badań terenowych z przełomu XX i XXI w.). Lublin: Wydawnictwo Werset.

Lüdtke, A. 1995. Introduction: What Is the History of Everyday Life and Who Are Its Practitioners?. W: The History of Everyday Life. Reconstructing Historical Experiences and Ways of Life, red. A. Lüdtke, tłum. W. Templer, s. 3–40. Princeton: Princeton University Press.

Morita, K. 2006. Przemiany socjolingwistyczne w polskich społecznościach na Litwie (region trocki) i Białorusi (region iwieniecki). Prace Slawistyczne 117. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.

Ochmański, J. 1981. Litewska granica etniczna na wschodzie od epoki plemiennej do XVI wieku. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Ostrowski, B. 2013. Białoruskie gwary Grodzieńszczyzny. Wybrane zagadnienia. W: Prace Instytutu Języka Polskiego 140. Kraków: Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk.

Palander, M. i in. red. 2018. Studia Fennica Linguistica, t. 21: On the Border of Language and Dialect. Helsinki: Finnish Literature Society.

Pelcowa, H. 2019. Pogranicze językowe i kulturowe polsko-wschodniosłowiańskie w obliczu tendencji globalizacyjnych (na materiale gwar Lubelszczyzny). Rozprawy Komisji Językowej ŁTN 67, s. 263–275.

Rembiszewska, D.K., Siatkowski, J. 2018. Pogranicze polsko-wschodniosłowiańskie. Studia wyrazowe. Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.

Rieger, J. 2019. Język polski na Kresach. Warszawa: Wydawnictwo DiG.

Rusek, H. 2003. Tożsamość pogranicza. Wprowadzenie. W: Archiwum Etnograficzne 41, s. 8–10.

Sadowski, A. 1997. Identyfikacja narodowa na pograniczu polsko-białoruskim. Studia Etnologiczne i Antropologiczne 1, s. 115–127.

Skorowidz 1924 – Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie pierwszego powszechnego spisu ludności z dnia 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych, t. V: Województwo białostockie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.

Smułkowa, E., Engelking, A. 2007. Uwagi o metodzie badań terenowych na pograniczach Białorusi. W: Pogranicza Białorusi w perspektywie interdyscyplinarnej, red. E. Smułkowa, A. Engelking, s. 15–18. Warszawa: Wydawnictwo DiG.

Straczuk, J. 1999. Język a tożsamość człowieka w warunkach społecznej wielojęzyczności. Pogranicze polsko-litewsko-białoruskie. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.

Straczuk, J. 2006. Cmentarz i stół. Pogranicze prawosławno-katolickie w Polsce i na Białorusi. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Thomason, S. 2001. Language Contact. Edinburgh: Edinburgh University Press.

Warchoł, S. 1992. Specyfika gwar mieszanych i przejściowych na terenach etnicznie zróżnicowanych. Rozprawy Slawistyczne 5. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Wiemer, B. 2003a. Zur Verbindung dialektologischer, soziolinguistischer und typologischer Methoden in der Sprachkontaktforschung (am Beispiel slavischer und litauischer Varietäten in Nordostpolen, Litauen und Weißrussland). Zeitschrift für Slawistik 48 (2), s. 212–229.

Wiemer, B. 2003b. Mowa prosta: Präliminaria zu einer strukturellen Beschreibung. W: Beiträge der Europäischen Slavistischen Linguistik (POLYSLAV) 6, red. R. Blankenhorn, J. Błaszczak, R. Marzari, s. 227–237. Munich: Verlag Otto Sagner.

Wiśniewski, J. 1977. Osadnictwo wschodniej Białostocczyzny, geneza, rozwój oraz zróżnicowanie i przemiany etniczne. Acta Baltico-Slavica 11, s. 7–80.

Woolhiser, C. 2003. Constructing National Identities in the Polish-Belarusian Borderlands. Ab Imperio 1, s. 293–346.

Woolhiser, C. 2005. Political Borders and Dialect Divergence/Convergence in Europe. W: Dialect Change. Convergence and Divergence in European Languages, red. P. Auer, F. Hinskens, P. Kerswill, s. 236–262. Cambridge: Cambridge University Press.

Woolhiser, C. 2008. Convergent and Divergent Innovation in the Belarusian Dialects of the Bialystok and Hrodna Regions. W: A Sociolinguistic Border Impact Study, t. 1: Linguistics, red. C.Y. Bethin, D.M. Bethea, s. 245–264. Bloomington: Slavica Publishers.

Zajas, K. 2012. Widnokręgi literatury. W: Na pograniczach literatury, red. J. Fazan, K. Zajas, s. 7–8. Kraków: Universitas.

Zdaniukiewicz, A.A. 1992. O powstaniu i rozwoju języka polskiego na Kresach Wschodnich – polemicznie. Z Polskich Studiów Slawistycznych 8, s. 271–276.

Zielińska, A. 2013. Mowa pogranicza. Studium o językach i tożsamościach w regionie lubuskim. Warszawa: Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk.

Żebrowska, A. 2019. Komarowszczyzna. Język pogranicza białorusko-polsko-litewskiego. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Вимер, Б. 2014. Методические заметки к исследованию смешанных белорусских говоров, часто именуемых „Мовой простой”. W: Балто-славянские исследования XIX, с. 334–356.

Гурская, Ю. 2010. Древние фамилии в свете этноязыковых и культурных контактов Великого княжества Литовского. W: Językowe i kulturowe dziedzictwo Wielkiego Księstwa Litewskiego: księga jubileuszowa na 1000-lecie Litwy, red. J. Mędelska, Z. Sawaniewska-Mochowa, s. 187–194. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.

Даніловіч, М.А. 2008. Лінгвістычнае краязнаўства Гродзеншчыны. Гродна: Выдаўніцтва Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы.

Лісейчыкаў, Д. 2011. Штодзённае жыццё ўніяцкага парафіяльнага святара беларуска-літоўскіх зямель 1720–1839 гг. Мінск: Медысонт.

Цыхун, А.П. 1993. Скарбы народнай мовы. Гродна: Гродзенскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Янкі Купалы.