Język, doświadczenie, działanie – kulturoznawcze studia slawistyczne na Uniwersytecie Warszawskim
Abstrakt
The paper deals with the process of institutionalization of cultural studies at the Institute of Western and Southern Slavic Studies, University of Warsaw. It shows the determinants and the course of institutional change, within which a new, original concept of studies was developed and implemented, based on an interdisciplinary approach and combining the linguistic and philological traditions of Slavic studies with the perspective of cultural anthropology. The author analyzes the ways in which the opening of didactics and research areas to cultural studies at the Institute of Western and Southern Slavic Studies can be considered a response to the political, social, and civilizational transformations taking place in the Slavic countries following the end of the 20th century, as well as how this transformation helps to face the challenges posed by today’s culture of knowledge.
Słowa kluczowe
slawistyka; kulturoznawstwo; studia slawistyczne; instytucjonalizacja; ramowanie; Instytut Slawistyki Zachodniej i Południowej Uniwersytetu Warszawskiego
Bibliografia
Azarova, A. (2017). Eastern Europe according to British media. More likely to go to Italy for cappuccinos than join the ethnic fighting in Kosovo. http://politicalcritique.org/cee/2017/azarova-uk-media-eastern-europe-western-representation/ [11 III 2020].
Bal, M. (2012). Wędrujące pojęcia w naukach humanistycznych, przeł. Bucholc, M. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
Czapliński, P. (2015). Zbyt późna nowoczesność. W: Reforma kulturowa 2020 – 2030 – 2040, 2015, Żakowski, J. (red.). Warszawa: Krajowa Izba Gospodarcza. http://nck.pl/obserwatorium-kultury/317212-2015-reforma-kulturowa-2020-2030-2040 [17 III 2020].
Dąbrowska-Partyka, M. (2013). Zwrot kulturowy w polskim literaturoznawstwie slawistycznym. Pamiętnik Słowiański, LXII, 1–2, 41–57.
Douglas, M. (2012). Jak myślą instytucje, przeł. Siara, O. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Dubisz, S. (2017). Instytut Polonistyki Stosowanej – pierwsza dekada. W: Doświadczenie, praktyczność, nowoczesność. Dziesięć lat Instytutu Polonistyki Stosowanej na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Bąbiak, G.P. (red.). Warszawa: Instytut Polonistyki Stosowanej Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, 9–42.
Geertz, C. (2005). Wiedza lokalna. Dalsze eseje z zakresu antropologii interpretatywnej, przeł. Wolska, D. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Godlewski, G. (2016). Antropologia praktyk językowych: wprowadzenie. W: Antropologia praktyk językowych, Godlewski, G., Karpowicz, A., Rakoczy, M. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 7–80.
Godlewski, G., Kurz, I., Mencwel, A., Wójtowski, M. (red.) (2002). Animacja kultury. Doświadczenie i przyszłość. Warszawa: Instytut Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego.
Gosk, H. (2012). Tożsamościotwórcze aspekty polonistycznych studiów postzależnościowych. Teksty Drugie, 3, 51–62.
Hastrup, K. (2008). Droga do antropologii. Między doświadczeniem a teorią, przeł. Klekot, E. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Kosińska, M., Skórzyńska, A., Szykowna, S., Walczyk, J. (2019). Edukultury. Praktyki uczenia (się) w kulturze najnowszej, Kultura Współczesna, 2: Zwrot edukacyjny w kulturze?, 10–11.
Koziołek, R. (2017). Humanistyka literaturoznawcza w dobie nowych konfliktów plemiennych. Próba wykonania ruchu. Teksty Drugie, 1, 60–69.
Marczewska, M. (2016). Teoria neoinstytucjonalna. W: Zarządzanie, organizacje i organizowanie – przegląd perspektyw teoretycznych, Klinczewicz, K. (red.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, 186–194.
Mencwel, A. (2008). Autokomentarz naukowy. Przegląd Filozoficzno-Literacki, 4 (21), 159–162.
Molas, J. (red.) (2005). Z historii slawistyki na Uniwersytecie Warszawskim. Warszawa: Instytut Slawistyki Zachodniej i Południowej Uniwersytetu Warszawskiego.
Nycz, R. (2017). Kultura jako czasownik. Sondowanie nowej humanistyki, Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
Pękala, T. (2016). Performans i teatralizacja – pojęcia wędrujące. W: Teatr, teatralizacja, performatywność, Pękala, T. (red.). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Pomieciński, A., Sikora, S. (2009). Znikające granice. Antropologizacja nauki i jej dyskursów. Poznań: Biblioteka Telgte.
Rapacka, J. (2001). Czy istnieje literaturoznawstwo słowiańskie? W: Slawistyka u progu nowego wieku, Zieliński, B. (red.). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM w Poznaniu. Seria Filologia Słowiańska, 6, 19–24. Przedruk w: Rapacka, J. (2002). Śródziemnomorze – Europa Środkowa – Bałkany. Studia z literatur południowosłowiańskich, Dąbrowska-Partyka, M. (red.). Kraków: Universitas, 459–464.
Scott, R.W. (2014). Institutions and organization. Ideas, interests, and identities. Los Angeles – New Delhi – Singapore – Washington: SAGE Publications, 56–71.
Sitek, M. (2013). Zmiana instytucjonalna w teorii nowego instytucjonalizmu – nowe koncepcje teoretyczne i ich zastosowania w analizie polityk publicznych. W: Analiza polityki publicznej. Podejścia teoretyczno-metodologiczne, Wojciuk, A. (red.). Warszawa: IBE, 44–55.
Spis prac doktorskich i magisterskich napisanych pod kierunkiem Profesora Krzysztofa Wrocławskiego (2008). W: Bunt tradycji, tradycja buntu. Księga dedykowana Profesorowi Krzysztofowi Wrocławskiemu, Bogusławska, M., Szwat-Gyłybowa, G. (red.). Warszawa: Instytut Slawistyki Zachodniej i Południowej Uniwersytetu Warszawskiego, 403–409.
Tabaszewska, J. (2017). Literaturoznawstwo służebne. Teksty Drugie 1, 162–173.
Wrocławski, K. (2008). W uniwersyteckich aulach i pośród bałkańskich wzgórz. Rozmowa z Profesorem Krzysztofem Wrocławskim (rozmowę przeprowadziły M. Bogusławska i G. Szwat-Gyłybowa). W: Bunt tradycji, tradycja buntu. Księga dedykowana Profesorowi Krzysztofowi Wrocławskiemu, Bogusławska, M., Szwat-Gyłybowa, G. (red.). Warszawa: Instytut Slawistyki Zachodniej i Południowej Uniwersytetu Warszawskiego, 9–23.
Богуславска, М. (2019). Од културне херменеутике ка примењеној хуманистици – србистика на Варшавском универзитету данас. W: 48. Научни састанак у Вукове дане. Српски језик, књижвност и култура на страним универзитетима, актуелно стање и перспективе, Beоgrad – Tršić 13–17.09.2018. Београд: Филолошки факултет Универзитета у Београду, Међународни славистички центар, 107–116.
Transliteration
Azarova, A. (2017). Eastern Europe according to British media. More likely to go to Italy for cappuccinos than join the ethnic fighting in Kosovo. http://politicalcritique.org/cee/2017/azarova-uk-media-eastern-europe-western-representation/ [11 III 2020].
Bal, M. (2012). Wędrujące pojęcia w naukach humanistycznych, przeł. Bucholc, M. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
Czapliński, P. (2015). Zbyt późna nowoczesność. W: Reforma kulturowa 2020 – 2030 – 2040, 2015, Żakowski, J. (red.). Warszawa: Krajowa Izba Gospodarcza. http://nck.pl/obserwatorium-kultury/317212-2015-reforma-kulturowa-2020-2030-2040 [17 III 2020].
Dąbrowska-Partyka, M. (2013). Zwrot kulturowy w polskim literaturoznawstwie slawistycznym. Pamiętnik Słowiański, LXII, 1–2, 41–57.
Douglas, M. (2012). Jak myślą instytucje, przeł. Siara, O. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Dubisz, S. (2017). Instytut Polonistyki Stosowanej – pierwsza dekada. W: Doświadczenie, praktyczność, nowoczesność. Dziesięć lat Instytutu Polonistyki Stosowanej na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Bąbiak, G.P. (red.). Warszawa: Instytut Polonistyki Stosowanej Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, 9–42.
Geertz, C. (2005). Wiedza lokalna. Dalsze eseje z zakresu antropologii interpretatywnej, przeł. Wolska, D. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Godlewski, G. (2016). Antropologia praktyk językowych: wprowadzenie. W: Antropologia praktyk językowych, Godlewski, G., Karpowicz, A., Rakoczy, M. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 7–80.
Godlewski, G., Kurz, I., Mencwel, A., Wójtowski, M. (red.) (2002). Animacja kultury. Doświadczenie i przyszłość. Warszawa: Instytut Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego.
Gosk, H. (2012). Tożsamościotwórcze aspekty polonistycznych studiów postzależnościowych. Teksty Drugie, 3, 51–62.
Hastrup, K. (2008). Droga do antropologii. Między doświadczeniem a teorią, przeł. Klekot, E. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Kosińska, M., Skórzyńska, A., Szykowna, S., Walczyk, J. (2019). Edukultury. Praktyki uczenia (się) w kulturze najnowszej, Kultura Współczesna, 2: Zwrot edukacyjny w kulturze?, 10–11.
Koziołek, R. (2017). Humanistyka literaturoznawcza w dobie nowych konfliktów plemiennych. Próba wykonania ruchu. Teksty Drugie, 1, 60–69.
Marczewska, M. (2016). Teoria neoinstytucjonalna. W: Zarządzanie, organizacje i organizowanie – przegląd perspektyw teoretycznych, Klinczewicz, K. (red.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, 186–194.
Mencwel, A. (2008). Autokomentarz naukowy. Przegląd Filozoficzno-Literacki, 4 (21), 159–162.
Molas, J. (red.) (2005). Z historii slawistyki na Uniwersytecie Warszawskim. Warszawa: Instytut Slawistyki Zachodniej i Południowej Uniwersytetu Warszawskiego.
Nycz, R. (2017). Kultura jako czasownik. Sondowanie nowej humanistyki, Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
Pękala, T. (2016). Performans i teatralizacja – pojęcia wędrujące. W: Teatr, teatralizacja, performatywność, Pękala, T. (red.). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Pomieciński, A., Sikora, S. (2009). Znikające granice. Antropologizacja nauki i jej dyskursów. Poznań: Biblioteka Telgte.
Rapacka, J. (2001). Czy istnieje literaturoznawstwo słowiańskie? W: Slawistyka u progu nowego wieku, Zieliński, B. (red.). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM w Poznaniu. Seria Filologia Słowiańska, 6, 19–24. Przedruk w: Rapacka, J. (2002). Śródziemnomorze – Europa Środkowa – Bałkany. Studia z literatur południowosłowiańskich, Dąbrowska-Partyka, M. (red.). Kraków: Universitas, 459–464.
Scott, R.W. (2014). Institutions and organization. Ideas, interests, and identities. Los Angeles – New Delhi – Singapore – Washington: SAGE Publications, 56–71.
Sitek, M. (2013). Zmiana instytucjonalna w teorii nowego instytucjonalizmu – nowe koncepcje teoretyczne i ich zastosowania w analizie polityk publicznych. W: Analiza polityki publicznej. Podejścia teoretyczno-metodologiczne, Wojciuk, A. (red.). Warszawa: IBE, 44–55.
Spis prac doktorskich i magisterskich napisanych pod kierunkiem Profesora Krzysztofa Wrocławskiego (2008). W: Bunt tradycji, tradycja buntu. Księga dedykowana Profesorowi Krzysztofowi Wrocławskiemu, Bogusławska, M., Szwat-Gyłybowa, G. (red.). Warszawa: Instytut Slawistyki Zachodniej i Południowej Uniwersytetu Warszawskiego, 403–409.
Tabaszewska, J. (2017). Literaturoznawstwo służebne. Teksty Drugie 1, 162–173.
Wrocławski, K. (2008). W uniwersyteckich aulach i pośród bałkańskich wzgórz. Rozmowa z Profesorem Krzysztofem Wrocławskim (rozmowę przeprowadziły M. Bogusławska i G. Szwat-Gyłybowa). W: Bunt tradycji, tradycja buntu. Księga dedykowana Profesorowi Krzysztofowi Wrocławskiemu, Bogusławska, M., Szwat-Gyłybowa, G. (red.). Warszawa: Instytut Slawistyki Zachodniej i Południowej Uniwersytetu Warszawskiego, 9–23.
Boguslavska, M. (2019). Od kulturne hermeneutike ka primenjenoj humanistici – srbistika na Varšavskom univerzitetu danas. In: 48. Naučni sastanak u Vukove dane. Srpski jezik, knjižvnost i kultura na stranim univerzitetima, aktuelno stanje i perspektive, Beograd – Tršić 13–17.09.2018. Beograd: Filološki fakultet Univerziteta u Beogradu, Međunarodni slavistički centar, 107–116.
Uniwersytet Warszawski Polska
https://orcid.org/0000-0002-8900-0458
Magdalena Bogusławska, kulturoznawczyni, slawistka, polonistka. Zajmuje się obszarem słowiańskich Bałkanów, przede wszystkim kulturą wizualną, widowiskami kulturowymi oraz praktykami artystycznymi. Interesuje się fenomenem socjalistycznej Jugosławii oraz pamięcią o komunizmie w krajach postjugosłowiańskich. Jest autorką artykułów oraz książek naukowych, m.in. Teatr u źródła. Teatr i dramat południowosłowiański wobec tradycji widowiskowych regionu i Obraz władzy we władzy obrazu. Artystyczne konceptualizacje wizerunku Josipa Broza Tity. Pracuje w Instytucie Slawistyki Zachodniej i Południowej Uniwersytetu Warszawskiego. Lubi orzeszki piniowe.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
PRAWA AUTORSKIE
Rocznik „Zeszyty Łużyckie” jest wydawany na licencji niewyłącznej: Creative Commons - Uznanie autorstwa 3.0 PL (CC-BY)
(https://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/legalcode). Przesłanie artykułu oznacza zgodę na jego udostępnienie na tej licencji. Licencja zostaje udzielona Wydawnictwom Uniwersytetu Warszawskiego na 5 lat (po upływie tego terminu przekształca się w zgodę udzieloną na czas nieoznaczony) na następujące pola eksploatacji:
• utrwalanie i zwielokrotnianie w dowolnej liczbie egzemplarzy (w tym w tłumaczeniu na inne języki) w znanych w dniu zawarcia niniejszego porozumienia technikach: drukiem w dowolnej formie, techniką cyfrową, techniką reprograficzną, za pomocą zapisu magnetycznego, zapisu na kliszy fotograficznej, oraz wprowadzania egzemplarzy do obrotu;
• wprowadzanie do sieci komputerowej Wydawcy;
• publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, a w szczególności rozpowszechnianie w sieciach informatycznych, w tym komputerowych (Internet, sieci lokalne), telefonicznych oraz innych znanych w chwili zawarcia niniejszej umowy;
• najem, użyczanie;
• nadawanie za pomocą wizji i/lub fonii przewodowej albo bezprzewodowej przez stacje naziemne bądź satelitarne;
• kopiowanie i powielanie w technologiach fotomechanicznych lub innych znanych w dniu zawarcia porozumienia;
• publiczne odtwarzanie;
• wykorzystywanie do celów reklamowych i promocyjnych, w tym w sieciach informatycznych.
