Drzewo, krzew, krew. Figury genealogii w twórczości Mehmeta i Hasana Karahüseyinovów
Abstrakt
This paper examines the works of poets belonging to two generations of the Turk- ish minority in communist Bulgaria: Hasan and Mehmet Karahüseyinov, in view of Michel Foucault’s theory of genealogy. The context of their poetry is the events of the so-called “Revival Process” – the mass changing of names in the Muslim minority in Bulgaria. A communist politician and, at the same time, a talented poet, Hasan Karahüseyinov (1925–1990) supported Todor Zhivkov’s policy of assimilation of the Muslim minority and voluntarily adopted a new name of Asen Sevarski. Mehmet Karahüseyinov (1945–1990), Hasan’s son, attempted self-immolation in 1985 in protest against the changing of names. The imagination of both poets, embedded in the Bulgarian cultural imaginary, use a similar assortment of forms, but fill them with different meanings. A key figure in both genealogical projects is the tree as an anthropological pre-image. In the father’s poetry, images that naturalize the vision of the Bulgarian past and the current assimilation policy are prevalent, and history is naturalized through a sequence of organic metaphors focused around the theme of “revival” of the nation. The son’s poetry, on the other hand, historicizes nature – the biological, including the body which is marked by history, becomes unstable, while the cultural, stored in the fabric of language, becomes all the more important in the face of nature’s ambiguity.
Słowa kluczowe
mniejszość turecka; Bułgaria; komunizm; proces odrodzeniowy; Karahüseyinov
Bibliografia
Artwińska, A. (2016). Transfer międzypokoleniowy, epigenetyka i „więzy krwi”. O Małej Zagładzie Anny Janko i Granicy zapomnienia Siergieja Lebiediewa, Teksty Drugie, 1, 13–29.
Dimitrowa, B. (1990). Nazwisko, (oryg. Името), tłum. Jasnos, M. Gazeta Wyborcza, 115, 11.
Foucault, М. (2000). Nietzsche, genealogia, historia, W: Filozofia, historia, polityka, przeł. Leszczyński, D.; Rasiński, L. Warszawa: Wydawn. KR.
Kulmiński, R. (2016). Tu pali się ktoś. Ryszard Siwiec, Jan Palach, Zdeněk Adamec. Kraków: Libron.
Pollack, M. (2014). Skażone krajobrazy, przeł. Niedenthal, K. Wołowiec: Czarne. Siedlecka, S. (2019а). The Labyrinth of Genealogy: Poetry of Mehmet Karahüseyinov (1980–1990), Balkanistic Forum, 2019, 3, 34–45.
Siedlecka, S. (2019б). Złote piachy. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Weigel, S. (2016). Genealogia – ikonografia i retoryka pewnej figury epistemologicznej, przeł. Różańska, K. Teksty Drugie, 1, 317–346.
Бей (Azizoğlu), A. (2005). Мехмед Карахюсеинов. Поетът, който изгори тялото си, за да съхрани душата си! Литературни размислици от Aзис Бей, Библиотека Поети-турци в българската литература през XX век. Книга 1, София: Дениз.
Груев, М.; Кальонски, А. (2008). Възродителният процес. Мюсюлманските общности и комунистическият режим. София: Сиела.
Димитров, Е. (2015). Когато името става литература. Литературен вестник, 18, 5.
Загоров, О.; Севарски, А. (ред.), (1986). Изповеди български. София: Издат. на Отечествения фронт.
Зафер, З.; Чернокожев, В. (2015). Когато ми отнеха името. „Възродителният процес“ през 70-те–80-те години на XX век в литературата на мюсюлманските общности. Антология. София: Изток–Запад.
Кальонски, A. (2009). „Възродителният процес“ от 1984–1989 г. – част 1, Ли- берален преглед, 6 VIII, http://www.librev.com/ [29 V 2020].
Карахюсеинов, М. (2015). Болката на откровението, София: Фондация „Мехмед Карахюсеинов-Мето“.
Kарахюсеинов, Х. (2010). Родопски запев. Литературен свят, 20. https:// literaturensviat.com [29 V 2020].
Kарахюсеинов, Х. (2012). Из „Луда гора“. Литературен свят, 44. https:// literaturensviat.com [29 V 2020].
Kарахюсеинов, Х. (2015). По една месопотамска поговорка, Литературен свят, 73. https://literaturensviat.com/ [29 V 2020].
Kарахюсеинов, Х. (2016). Завещание. Литературен свят, 83. https:// literaturensviat.com/ [29 V 2020].
Kарахюсеинов, Х. (2017). Гара. Литературен свят, 91. https://literaturensviat. com/ [29 V 2020].
Лазова, Ц. (2013). Античности, археология и национална идентичност: слу- чаят „Сборяново“, https://core.ac.uk/download/pdf/12038199.pdf [29 V 2020].
Стойнев, А. (ред.), (1994). Българска митология. Енциклопедичен речник. София: Издателска група 7 М + Логис.
Transliteration
Artwińska, A. (2016). Transfer międzypokoleniowy, epigenetyka i „więzy krwi”. O Małej Zagładzie Anny Janko i Granicy zapomnienia Siergieja Lebiediewa, Teksty Drugie, 1, 13–29.
Dimitrowa, B. (1990). Nazwisko, (oryg. Името), tłum. Jasnos, M. Gazeta Wyborcza, 115, 11.
Foucault, М. (2000). Nietzsche, genealogia, historia, W: Filozofia, historia, polityka, przeł. Leszczyński, D.; Rasiński, L. Warszawa: Wydawn. KR.
Kulmiński, R. (2016). Tu pali się ktoś. Ryszard Siwiec, Jan Palach, Zdeněk Adamec. Kraków: Libron.
Pollack, M. (2014). Skażone krajobrazy, przeł. Niedenthal, K. Wołowiec: Czarne. Siedlecka, S. (2019а). The Labyrinth of Genealogy: Poetry of Mehmet Karahüseyinov (1980–1990), Balkanistic Forum, 2019, 3, 34–45.
Siedlecka, S. (2019б). Złote piachy. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Weigel, S. (2016). Genealogia – ikonografia i retoryka pewnej figury epistemologicznej, przeł. Różańska, K. Teksty Drugie, 1, 317–346.
Beĭ (Azizoğlu), A. (2005). Mekhmed Karakhi͡useinov. Poetŭt, koĭto izgori ti͡aloto si, za da sŭkhrani dushata si! Literaturni razmislit͡si ot Azis Beĭ, Biblioteka Poeti-turt͡si v bŭlgarskata literatura prez XX vek. Kniga 1, Sofii͡a: Deniz.
Gruev, M.; Kal’onski, A. (2008). Vŭzroditelnii͡at prot͡ses. Mi͡usi͡ulmanskite obshtnosti i komunisticheskii͡at rezhim. Sofii͡a: Siela.
Dimitrov, E. (2015). Kogato imeto stava literatura. Literaturen vestnik, 18, 5.
Zagorov, O.; Sevarski, A. (Ed.), (1986). Izpovedi bŭlgarski. Sofii͡a: Izdat. na Otechestvenii͡a front.
Zafer, Z.; CHernokozhev, V. (2015). Kogato mi otnekha imeto. „Vŭzroditelnii͡at prot͡ses” prez 70-te–80-te godini na XX vek v literaturata na mi͡usi͡ulmanskite obshtnosti. Antologii͡a. Sofii͡a: Iztok–Zapad.
Kal’onski, A. (2009). „Vŭzroditelnii͡at prot͡ses“ ot 1984–1989 g. – chast 1, Liberalen pregled, 6 VIII, http://www.librev.com/ [29 V 2020].
Karakhi͡useinov, M. (2015). Bolkata na otkrovenieto, Sofii͡a: Fondat͡sii͡a „Mekhmed Karakhi͡useinov-Meto”.
Karakhi͡useinov, KH. (2010). Rodopski zapev. Literaturen svi͡at, 20. https://literaturensviat.com [29 V 2020].
Karakhi͡useinov, KH. (2012). Iz „Luda gora” Literaturen svi͡at, 44. https://literaturensviat.com [29 V 2020].
Karakhi͡useinov, KH. (2015). Po edna mesopotamska pogovorka, Literaturen svi͡at, 73. https://literaturensviat.com/ [29 V 2020].
Karakhi͡useinov, KH. (2016). Zaveshtanie. Literaturen svi͡at, 83. https://literaturensviat.com/ [29 V 2020].
Karakhi͡useinov, KH. (2017). Gara. Literaturen svi͡at, 91. https://literaturensviat.com/ [29 V 2020].
Lazova, T͡S. (2013). Antichnosti, arkheologii͡a i nat͡sionalna identichnost: sluchai͡at „Sbori͡anovo”, https://core.ac.uk/download/pdf/12038199.pdf [29 V 2020].
Stoĭnev, A. (Ed.), (1994). Bŭlgarska mitologii͡a. Ent͡siklopedichen rechnik. Sofii͡a: Izdatelska grupa 7 M + Logis.
Uniwersytet Warszawski Polska
https://orcid.org/0000-0002-6425-4654
Sylwia Siedlecka, badaczka kultury bułgarskiej i czeskiej, adiunkt w Instytucie Slawistyki Zachodniej i Południowej Uniwersytetu Warszawskiego. Pisze prace naukowe, eseje i literaturę piękną. Ostatnio opublikowała zbiór esejów Złote piachy. Pracuje nad książką o historii cyrku w Bułgarii.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
PRAWA AUTORSKIE
Rocznik „Zeszyty Łużyckie” jest wydawany na licencji niewyłącznej: Creative Commons - Uznanie autorstwa 3.0 PL (CC-BY)
(https://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/legalcode). Przesłanie artykułu oznacza zgodę na jego udostępnienie na tej licencji. Licencja zostaje udzielona Wydawnictwom Uniwersytetu Warszawskiego na 5 lat (po upływie tego terminu przekształca się w zgodę udzieloną na czas nieoznaczony) na następujące pola eksploatacji:
• utrwalanie i zwielokrotnianie w dowolnej liczbie egzemplarzy (w tym w tłumaczeniu na inne języki) w znanych w dniu zawarcia niniejszego porozumienia technikach: drukiem w dowolnej formie, techniką cyfrową, techniką reprograficzną, za pomocą zapisu magnetycznego, zapisu na kliszy fotograficznej, oraz wprowadzania egzemplarzy do obrotu;
• wprowadzanie do sieci komputerowej Wydawcy;
• publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, a w szczególności rozpowszechnianie w sieciach informatycznych, w tym komputerowych (Internet, sieci lokalne), telefonicznych oraz innych znanych w chwili zawarcia niniejszej umowy;
• najem, użyczanie;
• nadawanie za pomocą wizji i/lub fonii przewodowej albo bezprzewodowej przez stacje naziemne bądź satelitarne;
• kopiowanie i powielanie w technologiach fotomechanicznych lub innych znanych w dniu zawarcia porozumienia;
• publiczne odtwarzanie;
• wykorzystywanie do celów reklamowych i promocyjnych, w tym w sieciach informatycznych.
