„The Flyting of Dumbar and Kennedie” jako litania na opak: szkockie spojrzenie na kwestię poetyckiego agonu
Abstrakt
Artykuł składa się z dwóch części. W pierwszej, szkocki gatunek pojedynku na słowa (flyting), którego głównym celem było upokorzenie przeciwnika, zostaje umiejscowiony w kontekście anglosaskiej tradycji kulturowej i literackiej. Druga część podejmuje stylistyczną analizę utworu pt. The Flyting of Dumbar and Kennedie, argumentując, że wykazuje on pokrewieństwo tematyczne z satyrą poetycką, jednocześnie zbliżając się pod względem formy do wiersza litanijnego. The Flyting nie tylko wykazuje pewne cechy formalne litanii, lecz podziela także jej obraz świata, z Bogiem jako mediatorem poetyckiego agonu. Widziane z tej perspektywy wrogie wymiany zniewag przedstawione w wierszu nie stanowią zaprzeczenia, a jedynie odwrócenie tradycji litanijnej, co sprawia, że utwór można uznać za przykład litanii na opak.
Słowa kluczowe
pojedynek na słowa; Szkocja; późne średniowiecze; wiersz litanijny; antonomazja; hiperbola
Bibliografia
Bawcutt, Priscilla. “The Art of Flyting”. Scottish Literary Journal, vol. 10 (1983): 5–24.
Bawcutt, Priscilla. Dunbar the Makar. Oxford: Clarendon Press, 1992.
Bawcutt, Priscilla (ed.). William Dunbar. Selected Poems. London/New York: Longman, 1996.
Beowulf, trans. Michael Alexander. London: Penguin Books Ltd, 2001.
Clover, Carol J. “The Germanic Context of The Unferb Episode”. Speculum, vol. 55 (1980): 444–468.
Curtius, Ernst Robert. European Literature and the Latin Middle Ages, trans. Willard Ropes Trask. Princeton: Princeton University Press, 1953.
Dudek, Katarzyna. “Our Lady of Controversy: Defamiliarization of the Litanic Verse in English Poetry (1837–1939)”. In Litanic Verse II. Britannia, Germania et Scandinavia, eds. Witold Sadowski, Magdalena Kowalska, Magdalena Maria Kubas. Frankfurt am Main: Peter Lang, 2016, 107–132.
Evershed, Elizabeth. “Flyting”. In The Facts on File Companion to British Poetry Before 1600, ed. Michelle M. Sauer. New York: Infobase Publishing, 2008.
Fitch, Audrey-Beth. The Search for Salvation. Lay Faith in Scotland, 1480–1560, ed. Elizabeth Ewan. Edinburgh: John Donald, 2009.
Gorczyńska, Małgorzata. “»Krlesˇ! Krlesˇ! Krlesˇ!«: Litany and its Derivatives in Czech Literature to the 1930s”, trans. Dominika Ruszkiewicz. In Litanic Verse I, Origines, Iberia, Slavia et Europa Media, eds. Witold Sadowski, Magdalena Kowalska, Magdalena Maria Kubas. Frankfurt am Main: Peter Lang, 2016, 285–301.
Lyall, Roderick J. Alexander Montgomerie. Poetry, Politics, and Cultural Change in Jacobean Scotland. Tempe, Arizona: Arizona Center for Medieval and Renaissance Studies, 2005.
Morgan, Edwin. Crossing the Border: Essays on Scottish Literature.Manchester: Carcanet, 1990.
Parks, Ward. “Flyting, Sounding, Debate: Three Verbal Contest Genres”. Poetics Today, vol. 7 (1986): 439–458.
Ramson,William. “On Bannatyne’s Editing”. In Bards and Makars. Scottish Language and Literature: Medieval and Renaissance, eds. Adam J. Aitken, Matthew P. McDiarmid, Derick S. Thomson. Glasgow: University of Glasgow Press, 1977, 172–183.
Riach, Dorothy W. “Walter Kennedy’s Part in The Flyting of Dunbar and Kennedie”. In Scottish Language and Literature, Medieval and Renaissance: Fourth International Conference 1984: Proceedings, eds. Dietrich Strauss, Horst W. Drescher. Frankfurtam Main/New York: Peter Lang, 1986, 369–379.
Ruszkiewicz, Dominika. “»Thy name I sall ay nevyne«: Litanic Verse in Fifteenth-Century England and Scotland”. In Litanic Verse II. Britannia, Germania, et Scandinavia, eds. Witold Sadowski, Magdalena Kowalska, Magdalena Maria Kubas. Frankfurt am Main: Peter Lang, 2016, 31–50.
Sadowski, Witold. Litania i poezja. Na materiale literatury polskiej od XI do XXI wieku [Litany and Poetry. On the Body of Material of Polish Literature from the Eleventh to theTwenty-First Century].Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2011.
Akademia Ignatianum w Krakowie Polska
https://orcid.org/0000-0001-7809-587X
is an assistant professor at the Jesuit University Ignatianum in Kraków. Her research interests revolve around English and Scottish medieval literature, especially the poetry of Geoffrey Chaucer, Robert Henryson, and William Dunbar. She is a member of the research team working on the project “Litanic Verse in the Culture of European Regions”.
Wszystkie artykuły prezentowane na łamach „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” są publikowane w otwartym dostępie na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa wersja 3.0 (CC-BY) 
