W nurcie pochwał Niczego. Cień, Róża, Kur, Kalendy styczniowe Daniela Naborowskiego jako przekłady utworów Jeana Passerata



Abstrakt

The article focuses on a few works of Daniel Naborowski (Cień, Róża, Kur, Kalendy styczniowe), proving that the said poems are not, as it has been considered until now, original verses by this Polish poet. Authors found their prototypes in a volume entitled Kalendae Ianuariae (1606) by Jean Passerat, a French poet and professor of rhetoric on the court of Henry III of France. The article attempts to reconfigure the status of the Polish writer by calling into question labels such as: “commemoration poetry” or “Mannerist conceptismo” which have been used until now to describe his poems. The tradition with which we should relate his works is, above all, an entirely neglected field of Baroque adoxography known as “the praise of Nothing”. The 17th century “nihilism” is an intellectual current which enables to cast light on links between the Polish poet and the most important French and Italian intellectuals of the time.

Słowa kluczowe

Daniel Naborowski; adoksografia; Nic; barok; przekład

Arasse, Daniel. Nie widać nic. Opowiadanie obrazów, trans. Anna Arno. Kraków: Dodo Editor, 2012.

Bowen, Barbara. „Nothing in French Renaissance Literature”, Kentucky Foreign Language Quarterly, no. 19a (1972).

Buci-Glucksmann, Christine. La folie du voir. De l’esthetique baroque. Paris: Galilée, 1986.

Cannizzaro, Nina. Guido Casoni, padre degli Incogniti. In Lucia Strappini, I luoghi dell’immaginario barocco. Napoli: Liguori, 2001.

Casoni, Guido. Un letterato veneto tra ’500 e ’600. Atti del Convegno di studio. Treviso: Grafiche De Bastiani, 2008.

Castiglione, Giuseppe. Discorso academico in lode del Niente. Napoli: apud Ottavio Beltrano, 1632.

Casaubon, Isaak. De satirica Graecorum poesi et Romanorum satira libri duo. Parisii, 1605.

Chemperek, Dariusz. „«Encyklopedyczne» poematy Daniela Naborowskiego”, Barok, no. 2 (2009).

Chemperek, Dariusz. Umysł przecię z swojego toru nie wybiega. O poezji medytacyjnej Daniela Naborowskiego. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 1998.

Colie, Rosalie Littell. Paradoxia Epidemica. The Renaissance Tradition of Paradox. Princeton: Princeton University Press, 1966.

Coquelet, Louis. Eloge de Rien dédié à Personne avec une postface. Paris: chez Antoine de Houqueville, 1730.

Dall’Angelo, Marin. Le Glorie del Niente. Discorse dal Si[gnore] Marin Dall’Angelo nell’Accademia dei Signori Incogniti di Venezia in casa del’Illustrissimo Sig[nore] Gio[vanni] Francesco Loredano. Venezia: Sarcina, 1634.

Didi-Huberman, Georges. Przed obrazem. Pytanie o cele historii sztuki, trans. Barbara Brzezicka. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2011.

Dousa, Jean, Młodszy. Iani Dousae F[ilius] in Laudem Umbrae. Declamatio et Carmen. In Dissertationum ludicrarum et amoenitatum scriptores varii, ed. Wilibald Pirckheimer. Lugdunum: apud Franciscos Hegerum, Franciscos Hackius, 1638.

Encomium Invidiae Caecitatis Neminis Frigillae Pelecani. Hanower: Fitzer, 1619.

Frères, Michaud, ed. Biographie universelle ancienne et moderne ou Histoire, par ordre alphabétique, de la vie publique et privée de tous les hommes qui se sont fait remarquer par leurs écrits, leurs actions, leurs talents, leurs vertus ou leurs crimes, vol. 11. Paris: chez L.G. Michaud, 1814.

Gaffarel, Jacques (Iacobus Gaffarellus). Nihil, Fere Nihil, Minus Nihilo: Seu De Ente,

non Ente et Medio inter Ens et non Ens. Positiones XXVI. Venezia: Typographia Ducali Pinelliana, 1634.

Girard, Philippes. Rien. A Henry de Mesmes pour estraine. Traduict du Latin de Iean Passerat, en François. Quelque chose. Tout. Paris: chez Estienne Prevosteau, 1587.

Girard, Philippes, et Jean Passerat. „Nihil”. Henrico Memmio, Pro Xeniis. Per Ioannem Paseratium. „Quelque chose” Par Philippes Girard. Vandomois: chez Estienne Prevosteau, 1587.

Gregory, Tullio. Theophrastus redivivus. Erudizione e ateismo nel Seicento. Napoli: Morano, 1979.

Heisig, James. „Nothing and Nowhere East and West. The hint of a Common Ground”. In Angelaki. Journal of the Theoretical Humanities, vol. 17, no. 3 (2012).

Joannis Passerati eloquentiae professoris et interpretis regii: Kalendae Ianuariae et varia quaedam poematia. Parisiis: apud Claudium Morellum, 1606.

Kepler, Johannes. Noworoczny podarek albo o sześciokątnych płatkach śniegu, trans. Dorota Sutkowska. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2014.

Kochanowski, Jan. Psałterz Dawidów. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1984.

Loredano, Giovanni Francesco. Le glorie degli Incogniti. Venezia: apresso Francesco Valvasense, 1647.

Malloch, Archibald Edward. „The Techniques and Function of the Renaissance Paradox”. Studies in Philology, vol. LIII, no. 2 (1956).

Manzini, Luigi. Il Niente. Discorso di Luigi Manzini. Recitato nell’Accademia degli Incogniti di Venezia, a Ca’Contarini.Gli VIIIMaggioMDCXXXIV. Venezia: Andrea Baba, 1634.

Matthaeus Frigillanus z Beauvais (Bellovacus). De nihilo. Hecatodia plane aurea. Parisiis: apud Dionysium a Prato, iuxta gymnasium, 1562.

Montaiglon, Anatole de, et James de Rotschild. Les grans et merveilleux Faictz du Seigneur Nemo, avec les privilleges qu’il a et la puissance qu’il peult avoir depuis le commencement du monde jusques a la fin. Paris: Paul Daffis, 1876.

Mrowcewicz, Krzysztof. Małe folio (historia jednego wiersza). Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 2011.

Naborowski, Daniel. Cień. In Wysoki umysł w dolnych rzeczach zawikłany. Antologia polskiej poezji metafizycznej epoki baroku, ed. Krzysztof Mrowcewicz. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 2010.

Naborowski, Daniel. Kur na krzcinach oddany małemu wielkiej nadzieje Radziwiłłowi od Daniela Naborowskiego 1642. In idem, Poezje, ed. Jan Dürr-Durski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1961.

Nihil. Nemo. Aliquid. Quelque Chose. Tout. Le Moyen. Si Peu que rien. On. Il. Paris: chez Estienne Prevosteau, 1597.

Ossola, Carlo. Elogio del Nulla. In Il segno barocco. Testo e Metafora di una civiltà, ed. Gigliona Nocera. Roma: Bulzoni, 1983.

Ossola, Carlo, ed. Le antiche memorie del nulla. Roma: Edizioni di storia e letteratura, 2007.

Owidiusz. Fasti, trans. Elżbieta Wesołowska. Wrocław −Warszawa – Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2008.

Portus, Aemilius. De Nihili antiquitate et multiplici potestate tractatus. Nulli dedicatus. Cassellis: ex officina typographica Mauritiana, 1609.

Schoockius, Martin. Tractatus Philosophicus de Nihilo. Accessit eiusdem argumentu libellus Caroli Bovilli arque Johannis Passeratii accuratissimum poema de Nihilo cum annotationibus necessariis eiusdem Schoockii. Groningen: Viduae Edzardi Agricola, 1661.

Spini, Giorgio. Ricerca dei libertini. La teoria dell’impostura delle religioni nel Seicento italiano. Firenze: La Nuova Italia, 1985.

Stoichita, Victor. Bréve histoire de l’ombre. Genève: Droz, 2000.

Stoichita, Victor. Ustanowienie obrazu. Metamalarstwo u progu ery nowoczesnej, trans. Katarzyna Thiel-Jańczuk. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2011.

Vaughan, Henry. Soule, ed. French Fogle. In The complete poetry of Henry Vaughan. New York: Doubleday and Company, 1964.

Vidal, Raimondo. Il Niente annientato. Discorso del Conte Raimondo Vidal. Venezia: Giovanni Salis, 1634.

Villa, Giovanni. Considerazioni del Villa, academico disarmato, sopra il Discorso del Niente di D. Luigi Manzini. Venezia: Giovanni Battista Vaglierino, 1635.

Vorbek-Lettow, Maciej. Skarbnica pamięci. Pamiętnik lekarza króla Władysława IV, ed. Władysław Czapliński, Ewa Galos, Franciszek Mincer. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1968.

Wierzbowski, Teodor, ed. Wiersze polityczne i przepowiednie: satyry i paszkwile z XVI wieku. Warszawa: Druk K. Kowalewskiego, 1907.

Pobierz

Opublikowane : 2015-06-01


Bielak, A., & Sadzik, P. (2015). W nurcie pochwał Niczego. Cień, Róża, Kur, Kalendy styczniowe Daniela Naborowskiego jako przekłady utworów Jeana Passerata. Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo, (5(8), 17-49. Pobrano z https://www.journals.polon.uw.edu.pl/index.php/pfl/article/view/172

Alicja Bielak 
Uniwersytet Warszawski  Polska
Piotr Sadzik 
Uniwersytet Warszawski  Polska



Copyright (c) 2019 Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

Wszystkie artykuły prezentowane na łamach „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” są publikowane w otwartym dostępie na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa wersja 3.0  (CC-BY)