2022-09-30

Kolejny numer „Prac Filologicznych. Literaturoznawstwa” poświęcimy autorytetom w literaturze, literaturoznawstwie i życiu literackim oraz w powiązanych z nimi obszarach kultury, nauki i szeroko rozumianej refleksji humanistycznej. Zależy nam nie tyle na przypomnieniu uznanych osób lub rekonstrukcji literackich figur prestiżu, ile na refleksji nad samą istotą autorytatywności. Nie chcemy tworzyć panoramy mistrzów, lecz rozpoznać na nowo ukształtowane w różnych czasach oraz w odmiennych kulturach (narodowych, lokalnych czy subkulturach) sposoby ich definiowania, a także mechanizmy wyłaniania (się) i obalania, kryteria sankcjonowania i kwestionowania. Interesują nas również procesy oddziaływania autorytetu i metody jego upamiętniania, możliwości uzyskiwania i okazywania szacunku, style recepcji dorobku cenionych twórców. Ponadto zaś – pozaosobowe formy autorytatywnego wpływu: instytucji, czasopisma, tekstu, literatury itd. Za równie godne uwagi uważamy skutki braku autorytetu, widziane w perspektywie indywidulanej i społecznej. Niezmiennie – jak w poprzednich numerach – zachęcamy do podejmowania zagadnień metodologicznych, tym razem skoncentrowanych wokół pytań o dzisiejsze możliwości badania autorytetu i jego przejawów, narzędzia służące osiąganiu najlepszych efektów w tym zakresie, pożytki płynące z problematyzowania uwarunkowań ustanawiania renomy.        

 

Proponujemy namysł nad następującymi kwestiami szczegółowymi, zachęcając zarazem do powiększania zestawu wątków problemowych:

- różne rodzaje autorytetu, np. autorytet naukowy, literacki, etyczny, społeczny itd.; definiowanie autorytetu;

- zmienne i stałe wyznaczniki oraz funkcje autorytetu (ich czasowe i geograficzne uwarunkowania);

- uniwersalność i tymczasowość autorytetu; powszechność i lokalność uznania; narodowość i ponadnarodowość znaczenia wzorców;

- odmowa lub utrata autorytetu – powody i konsekwencje;

- autorytet a sława, popularność, status;

- autorytet autora a autorytet tekstu;

- znaczenie autorytetu dla krystalizacji paradygmatu badań i promocji określonych stanowisk aksjologicznych;

- wpływ autorytetu na kształtowanie się specyfiki narodowych gałęzi literaturoznawstwa, narodowych systemów terminologicznych, periodyzacyjnych;

- kryzys autorytetów a status wiedzy/dyscyplin/literatury oraz kondycji życia społecznego;

- inspirujący i hamujący wpływ autorytetów na rozwój literatury, sztuki, koncepcji naukowych;

- „ojcowie założyciele” wspólnot kulturowych, środowisk, szkół badawczych, ośrodków akademickich; ich rola integracyjna i destabilizująca;

- „płeć autorytetu” – czy istnieje i co oznacza?

- nobilitacja i ryzyko związane z rolą autorytetu;

- pożytki i zagrożenia wynikające z ulegania autorytetowi;

- autorytet paradoksalny, fałszywy, mimowolny;

- autorytet a procesy normatywizacji; autorytet a nienormatywność;

- powody niszczenia lub unieważniania autorytetu;

- autorytet jako zadanie, wyzwanie, zobowiązanie;

- autorytet i kwestie odpowiedzialności.

 

Zachęcamy także do nadsyłania artykułów do stałego działu „Pożytki filologiczne”, gdzie publikujemy oryginalne interpretacje utworów i przekładów albo nowe omówienia kwestii badawczych. Teksty przeznaczone do tej części pisma niekoniecznie muszą być związane z tematem przewodnim numeru.

Artykuły o objętości od 22 do 37 tysięcy znaków (razem z pojedynczymi spacjami) można składać do 15 kwietnia 2023 roku za pośrednictwem naszej strony internetowej. Złożenie tekstu wymaga wcześniejszej rejestracji. Prosimy w związku z tym o uważne zapoznanie się z „Informacjami dla Autorów”.