O kimś innym. Status i specyfika pewnego typu wykładników referencji w języku polskim
Abstrakt
Przedmiotem badań w niniejszym artykule jest seria wyrażeń zbudowanych z przymiotnika inny i lewostronnie dostawionego do niego zaimka. Obok tytułowego wyrażenia należą do niej takie ciągi, jak np. nikt inny, żaden inny, jakiś inny, coś innego, nic innego. Celem podjętych rozważań jest ustalenie statusu wyrażeń, które na pierwszy rzut oka wpisują się w dość jednolitą serię. Sprawą podstawową jest rozstrzygnięcie, czy są one odrębnymi jednostkami języka (w rozumieniu Andrzeja Bogusławskiego (1976)), czy regularnymi złożeniami. Dojście do takich ustaleń wymaga indywidualnego potraktowania każdego z sześciu wybranych do analizy wyrażeń. Podstawowym testem służącym do zbadania postawionego problemu jest test redukcji członu lewostronnego. Drugą rzeczą braną pod uwagę w badaniach jest kwestia otwierania vs blokowania prawostronnej pozycji dla rzeczownika. Dodatkowo uwzględniono test substytucji członów składających się na opisywane ciągi. Artykuł stanowi próbę rewizji jednej z wcześniej wysuniętych przeze mnie dość pochopnie hipotez dotyczących statusu rozpatrywanych wyrażeń.
Słowa kluczowe
inny, jednostka języka, semantyka, przymiotnik, pozycja walencyjna
Bibliografia
Bachtin, M. (1986). Estetyka twórczości słownej. Warszawa.
Bogusławski, A. (1976). O zasadach rejestracji jednostek języka, Poradnik Językowy 8, 356–364.
Bogusławski, A. (1977). O interpretacji zdań z wyrażeniami okazjonalnymi, Przegląd Humanistyczny 2, 39–56.
Bogusławski, A., Wawrzyńczyk, J. (1993). Polszczyzna, jaką znamy. Nowa sonda słownikowa. Warszawa.
ISJP – Inny słownik języka polskiego, (red.). M. Bańko, t. I–II. Warszawa 2000.
Jodłowski, S. (1971). Studia nad częściami mowy. Warszawa.
NKJP – Narodowy Korpus Języka Polskiego, [on-line:] nkjp.pl
Topolińska, Z. (1984). Składnia grupy imiennej. W: Gramatyka współczesnego języka polskiego. Składnia, red. Z. Topolińska. Warszawa, 301–386.
Wołk, M. (2019). Inny, różny, odrębny, odmienny. Próba wyodrębnienia jednostek języka, Poradnik Językowy 9, 50–65.
Katedra Języka Polskiego, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Olsztyn Polska
https://orcid.org/0000-0002-4529-1644
