Amalgamaty pojęciowe w dyskursie politycznym. Kognitywne studium przypadku

Abstrakt

Niniejszy artykuł ukazuje na przykładzie analizy okazjonalizmu ziobrzydzanie (prawa), który został zaczerpnięty z polskiego dyskursu politycznego, sposób, w jaki można interpretować tego typu zjawiska tekstowe w ujęciu kognitywnym. Podstawą przedstawionej w artykule analizy jest teoria amalgamatów pojęciowych (zwana również teorią integracji pojęciowej) Gillesa Fauconniera i Marka Turnera (2002), a ściślej – jej zrewidowany wariant zaproponowany przez duńskich językoznawców, Line Brandt i Per Aage Brandta (2005). Okazjonalizmy, będące jednostkami leksykalnymi o statusie efemerycznym, które powstają „pod wpływem chwili, w celu wypełnienia natychmiastowej potrzeby komunikacyjnej” (Bauer 1985, s. 45), stanowią interesujący problem badawczy z perspektywy językoznawstwa kognitywnego, ponieważ wydają się idealnym przykładem amalgamatów pojęciowych. Analizowany w niniejszym artykule przypadek ziobrzydzanie (prawa) spełnia wszystkie kryteria amalgamatu, gdyż powstaje on w określonym kontekście podczas dynamicznej interakcji odbywającej się pomiędzy nadawcą a odbiorcą komunikatu (por. Langacker 2009), a jego finalne znaczenie stopniowo wyłania się „w toku myślenia i mówienia dla celów doraźnego rozumienia i działania” (Fauconnier i Turner 2002, s. 102).