Szyk słowa się. Zalecenia normatywne a uwarunkowania systemowe

Abstrakt

Pozycja linearna polskiej enklityki się w wypowiedzeniu jest uwarunkowana systemowo. W artykule omawiane są szczegółowe ograniczenia syntaktyczne szyku słowa się. Badania autora potwierdzają tezę, że słowo to nie występuje (i) na początku wypowiedzenia, (ii) bezpośrednio po operatorze nie, (iii) bezpośrednio po przyimku prostym, (iv) wewnątrz apozycji, (v) między rzeczownikami tworzącymi frazę nominalną. Wbrew tradycyjnym opiniom słowo się może występować na końcu wypowiedzenia. Pozycja ta zależy od pragmatycznych preferencji mówiącego.