Pamiątki, talizmany, towarzysze podróży… – szkic o istocie rzeczy w historiach małych migrantów na wybranych przykładach z polskiej literatury dziecięcej
Abstrakt
Rzeczy pełnią niezwykle ważną funkcję w wielokulturowym świecie – są m.in. nieodzownym elementem migracji. Ich obecność lub brak stają się ponadto ważnymi aspektami analizy dzieła literackiego: rzeczy wpływają bowiem na losy bohaterów, a niekiedy same tworzą postaci. Dlatego też autorka artykułu rozważa wybrane przykłady z literatury dla dzieci – Wysiedlonych Doroty Combrzyńskiej-Nogali (2018), Moje Bullerbyn i Teraz tu jest nasz dom Barbary Gawryluk (2010, 2016), Kota, który zgubił dom Ewy Nowak (2016) oraz Hebanowe serce Renaty Piątkowskiej (2016) – przez pryzmat antropologii rzeczy. Analizuje wpływ obecności rzeczy w tekście w świetle migracyjnych doświadczeń bohaterów, wskazując funkcje, jakie pełnią w życiu młodych ludzi żyjących w wielokulturowym świecie.
Zgłoszono: 26.03.2022
Zaakceptowano: 27.09.2022
Słowa kluczowe
antropologia rzeczy; Barbara Gawryluk; Dorota Combrzyńska-Nogala; Ewa Nowak; literatura dziecięca; literatura wielokulturowa; migracje; pamiątki; podróż; Renata Piątkowska; rzeczy; wielokulturowość
Bibliografia
Barański, J. (2007). Świat rzeczy. Zarys antropologiczny. Wydawnictwo UJ.
Białek, M. (2017). Kształcenie wrażliwości interkulturowej w edukacji językowej. Języki Obce w Szkole, 4, 14–20.
Bilewicz-Kuźnia, B. (red.). (2017). Zabawa i zabawka. Konteksty, wartość, znaczenia. Wydawnictwo UMCS.
Combrzyńska-Nogala, D. (2018). Wysiedleni. Literatura.
Czapliński, P. (1999). Rzecz w literaturze albo proza lat dziewięćdziesiątych wobec mimesis. Kresy, 40(4), 104–124.
Freedgood, E. (2017). Idee w rzeczach. Ulotne znaczenia powieści wiktoriańskich. Wydawnictwo IBL PAN. (wyd. oryg. 2006).
Gawryluk, B. (2016). Teraz tu jest nasz dom. Literatura.
Gawryluk, B. (2018). Moje Bullerbyn. Akapit Press. (wyd. oryg. 2010).
Heban. (b.d.). Encyklopedia PWN. Pobrane 1 września 2022 z: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/heban;3910564.html.
Kabacińska-Łuczak, K., Żołądź-Strzelczyk, D. (red.). (2016). Zabawka – przedmiot ludyczny i obiekt kolekcjonerski. WN UAM.
Kostecka, W. (2021). Czym jest wielokulturowa literatura dziecięca i młodzieżowa i jak ją badać? Propozycje metodologiczne z perspektywy literaturoznawczej w kontekście polskim. Wielogłos, 47(1), 123–149. https://doi.org/10.4467/2084395 XWI.21.006.13581.
Kruszyńska, E. (2017). Między zabawą a dydaktyką. Literacka twórczość Adama Bahdaja dla dzieci i młodzieży. WN UMK.
Leszczyński, G. (2006). Kulturowy obraz dziecka i dzieciństwa w literaturze drugiej połowy XIX i w XX w. Wybrane problemy. Wydział Polonistyki UW.
Nowak, E. (2016). Kot, który zgubił dom. Egmont Polska.
Mik, A., Niewieczerzał, M., Rąbkowska, E., Leszczyński, G. (red.). (2019). O czym mówią rzeczy? Świat przedmiotów w literaturze dziecięcej i młodzieżowej. Wydawnictwo SBP.
Piątkowska, R. (2016). Hebanowe serce. Literatura.
Rakowski, T. (2008). Antropologia rzeczy. Wprowadzenie. Kultura Współczesna, 57(3), 5–8.
Ungeheuer-Gołąb, A. (2018). Inny Ja. O zabawkach jako bohaterach utworów literackich dla dzieci. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 13(3[49]), 75–93. https://doi.org/10.14632/eetp.2018.13.49.75.
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie Polska
https://orcid.org/0000-0001-7377-9818
Klaudia Mucha-Iwaniczko – mgr, przygotowuje rozprawę doktorską na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego dotyczącą zależności pomiędzy kształceniem kulturowym i literackim a językiem odziedziczonym w środowiskach polonijnych w Wielkiej Brytanii. Kontakt: k.mucha@doctoral.uj.edu.pl.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Polityka Open Access
Wszystkie artykuły prezentowane na łamach „Dzieciństwa. Literatury i Kultury” są publikowane w otwartym dostępie na licencji Creative Commons – Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Oznacza to, że:
- mogą być udostępniane i cytowane pod warunkiem jednoznacznego i klarownego wskazania autora/autorki/autorów/autorek przywoływanego tekstu;
- nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczałyby innych w wykorzystywaniu tekstu na warunkach określonych w licencji.
Więcej informacji: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl
