„Warszawa jest przecież tęczowa”. Obraz przestrzeni miasta w autodziecięcych tekstach kultury nagrodzonych w konkursie varsavianistycznym Muzeum Warszawy
Abstrakt
Przeprowadzona w artykule analiza prac nadesłanych przez uczniów szkół podstawowych i średnich na konkurs literacki organizowany przez Muzeum Warszawy dowodzi, że dziecięcy autorzy powielają schematyczne, obecne w przewodnikach i internecie ujęcia przestrzeni miasta, omijają zaś to, co w tej przestrzeni jest zorientowane na młodych i najmłodszych mieszkańców i turystów. Wynika to z jednej strony z faktu, że sami warszawiacy nie mają wiedzy o miejscach atrakcyjnych dla dzieci, z drugiej – z chęci dostosowania przez dziecięcych autorów ich prac do hipotetycznych oczekiwań dorosłych jurorów. Ten drugi powód skutkuje również przeładowaniem faktografią, szczegółami historycznymi i topograficznymi. Dziecięcy twórcy nie czerpią inspiracji ze skierowanej do nich współczesnej literatury, z twórczości pisarzy, którzy chcą dorosnąć, ale nie do bycia nauczycielem czytających, lecz do bycia dzieckiem.
Słowa kluczowe
dzieciństwo; konkurs varsavianistyczny; Muzeum Warszawy; twórczość własna dzieci i młodzieży; Warszawa
Źródło finansowania
Artykuł powstał na podstawie referatu wygłoszonego podczas XXIX Sesji Varsavianistycznej „Warszawa w kulturze dla dzieci i młodzieży”, sfinansowanego ze środków Biblioteki Publicznej m.st. Warszawy – Biblioteki Głównej Województwa Mazowieckiego.
Bibliografia
Autorka 1. (2016). Tajemnica Pomnika [praca nagrodzona w I edycji konkursu varsavianistycznego]. Archiwum Muzeum Warszawy.
Autorka 2. (2017). Zima w Warszawie [praca nagrodzona w II edycji konkursu varsavianistycznego]. Archiwum Muzeum Warszawy.
Autorka 3. (2019). Kolory Warszawy [praca nagrodzona w IV edycji konkursu varsavianistycznego]. Archiwum Muzeum Warszawy.
Autorka 4. (2018). Tajemniczy imbryk [praca nagrodzona w III edycji konkursu varsavianistycznego]. Archiwum Muzeum Warszawy.
Autorka 5. (2018). Historia pewnego lustra [praca nagrodzona w III edycji konkursu varsavianistycznego]. Archiwum Muzeum Warszawy.
Autorka 6. (2018). Rzeczy warszawskie [praca nagrodzona w III edycji konkursu varsavianistycznego]. Archiwum Muzeum Warszawy.
Autorka 7. (2018). Królewski podarunek [praca nagrodzona w III edycji konkursu varsavianistycznego]. Archiwum Muzeum Warszawy.
Cieślikowski, J. (1974). Okolica dzieciństwa. W: Literatura i podkultura dziecięca (s. 158–182). Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Gloton, R., Clero, C. (1976). Twórcza aktywność dziecka (I. Wojnar, tłum. i wstęp). WSiP. (wyd. oryg. 1971).
Irzykowski, K. (1903). Pałuba. Sny Marii Dunin. Księgarnia Polska B. Połonieckiego, E. Wende i Spółka.
Jarzębińska, A., Chojnacka, A. (2018). „Karmienie się dzieckiem na żądanie” – doświadczenie parentyfikacji w relacjach uczestników internetowych forów dyskusyjnych. Dziecko Krzywdzone. Teoria, Badania, Praktyka, 17(2), 165–185.
Karpieszuk, W., Wojtczuk, M. (2018, 6 czerwca). Tęcza wróciła na pl. Zbawiciela z przesłaniem: chcemy równości małżeńskiej. Gazeta Wyborcza. Pobrane 22 września 2020 z: https://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/7,54420,23503843,tecza-wraca-na-pl-zbawiciela-z-przeslaniem-chcemy-rownosci.html.
Kasia, K. (2019, 8 maja). Dlaczego właściwie tęcza profanowała Matkę Boską?. Newsweek. Pobrane 22 września 2020 z: https://www.newsweek.pl/opinie/dlaczego-wlasciwie-tecza-sprofanowala-matke-boska/l776yt8.
Korczak, J. (1925). Kiedy znów będę mały. Wydawnictwo J. Mortkowicza, Towarzystwo Artystyczne w Warszawie.
Kruze-Sikorska, H. (2006). Edukacja przez sztukę. O edukacyjnych wartościach artystycznej twórczości dziecka. WN UAM.
Kujawiński, J. (red.). (1990). Rozwijanie aktywności twórczej uczniów klas początkowych. Zarys metodyki. WSiP.
Mickiewicz, A. (1832). Dziady. Część III. W: Poezye Adama Mickiewicza. Tom czwarty (s. 14–209). A. Pinard.
Muzeum Warszawy. (2020). Muzeum Warszawy zaprasza uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych do wzięcia udziału w konkursie literackim pt. Opowiem Ci o Warszawie. Regulamin konkursu literackiego. Pobrane 15 września 2020 z: https://muzeumwarszawy.pl/wp-content/uploads/2020/02/Regulamin-konkurs-literacki-pt.-Opowiem-Ci-o-Warszawie.pdf.
Okopień-Sławińska, A. (1987). Relacje osobowe w literackiej komunikacji. W: H. Markiewicz (red.), Problemy teorii literatury. Seria II. Prace z lat 1965–1974 (s. 58–74). Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Popek, S. (red.). (1988). Aktywność twórcza dzieci i młodzieży. WSiP.
Rodak, P. (2011). Między zapisem a literaturą. Dziennik polskiego pisarza w XX wieku (Żeromski, Nałkowska, Dąbrowska, Gombrowicz, Herling-Grudziński). Wydawnictwa UW.
Semenowicz, H. (1973). Poetycka twórczość dziecka. Nasza Księgarnia.
Tylicka, B. (wyb. i oprac.). (1979). Kartki z mojego pamiętnika. Młodzieżowa Agencja Wydawnicza.
Wawiłow, D., Usenko, O. (oprac.). (1982). Leci jabłko w chmury. Wiersze dzieci dla dzieci i dorosłych. Nasza Księgarnia.
wkk. (2013, 11 listopada). Lider narodowców o tęczy: spłonął symbol zarazy. Gazeta Wyborcza. Pobrane 22 września 2020 z: https://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/1,54420,14933380,Lider_narodowcow_o_teczy__splonal_symbol_zarazy.html.
Wróblewski, M. (2018). Kulturowe badania dzieciństwa. Zarys problemu. Literatura Ludowa, 62(4–5), 52–60. https://doi.org/10.12775/LL.4-5.2018.006.
Uszyńska-Jamrot, J. (2007). Od twórczości potencjalnej do autokreacji w szkole. Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana.
Zborowski, J. (1986). Rozwijanie aktywności twórczej dzieci. WSiP.
Uniwersytet Warszawski Polska
https://orcid.org/0000-0001-7784-2730
Grzegorz Leszczyński – prof. dr hab., pracuje na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego (jako kierownik Zakładu Literatury Popularnej, Dziecięcej i Młodzieżowej w Instytucie Literatury Polskiej oraz dyrektor Centrum Języka Polskiego i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców Polonicum). Jego zainteresowania badawcze obejmują literaturę dla dzieci i młodzieży oraz literaturę drugiej połowy XIX wieku. Kontakt: gmleszcz@uw.edu.pl.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Polityka Open Access
Wszystkie artykuły prezentowane na łamach „Dzieciństwa. Literatury i Kultury” są publikowane w otwartym dostępie na licencji Creative Commons – Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Oznacza to, że:
- mogą być udostępniane i cytowane pod warunkiem jednoznacznego i klarownego wskazania autora/autorki/autorów/autorek przywoływanego tekstu;
- nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczałyby innych w wykorzystywaniu tekstu na warunkach określonych w licencji.
Więcej informacji: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl
