Kim jest Gilbert Blythe? Portrety bohatera w powieści Ania z Zielonego Wzgórza Lucy Maud Montgomery i serialu Ania, nie Anna Moiry Walley-Beckett
Abstrakt
Autorka artykułu podejmuje próbę scharakteryzowania i porównania dwóch kreacji – książkowej i serialowej – Gilberta Blythe’a. Pokazuje, że postać Gilberta w serialu Moiry Walley-Beckett (2017– ) pełni inną funkcję niż w powieści Lucy Maud Montgomery (1908). Gilbert jest nastolatkiem, uczniem szkoły w Avonlea, rywalem w nauce tytułowej bohaterki Ani z Zielonego Wzgórza. W powieści jego postać poznajemy wyłącznie przez pryzmat tego, co mówi i myśli o nim Ania Shirley – są to bardziej opinie niż fakty. W serialu Gilbert zostaje ukazany inaczej: twórcy poświęcają mu więcej czasu, rozbudowując jego postać oraz nadając mu nowe cechy. Relacja Ani i Gilberta staje się głębsza, bardziej realistyczna. W analizie porównawczej kreacji bohatera w obu tekstach kultury wykorzystano m.in. narzędzia z zakresu gender studies.
Słowa kluczowe
adaptacja; Ania, nie Anna; Ania z Zielonego Wzgórza; dojrzewanie; gender; gender studies; Lucy Maud Montgomery; Moira Walley-Beckett; powieść dla dziewcząt; serial młodzieżowy
Bibliografia
Åhmansson, G. (1991). A life and its mirrors: A feminist reading of L. M. Montgomery’s fiction. Volume 1: An introduction to Lucy Maud Montgomery, Anne Shirley. Uppsala: Uppsala University.
Austen, J. (2016). Duma i uprzedzenie (M. Moltzan-Małkowska, tłum.). Warszawa: Prószyński i S-ka. (wyd. oryg. 1813).
Carter, A. (2000). Popielucha, czyli duch matki. W: Czarna Wenus (A. Ambros, tłum., s. 349–362). Warszawa: Czytelnik. (wyd. oryg. 1987).
Gammel, I., Epperly, E. (red.). (1999). L. M. Montgomery and Canadian culture. Toronto, Bufallo, NY, London: University of Toronto Press.
Gammel, I., Lefebvre, B. (red.). (2010). Anne’s world: A new century of Anne of Green Gables. Toronto, Bufallo, NY, London: University of Toronto Press.
Gralewicz-Wolny, I. (2013). Ania z Zielonego Wzgórza – powieść dla „niegrzecznych” dziewcząt. W: B. Niesporek-Szamburska, M. Wójcik-Dudek (red.), Nowe opisanie świata. Literatura i sztuka dla dzieci i młodzieży w kręgach oddziaływań (s. 89–98). Katowice: Wydawnictwo UŚ.
Hoły, J. (2011). Wydawnicze dzieje cyklu Ani z Zielonego Wzgórza Lucy Maud Montgomery na ziemiach polskich. Nieopublikowana praca magisterska, Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej, Uniwersytet Jagielloński, Kraków. Pobrane z: https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/publication/191182/edition/180332/content?ref=desc.
Kęczkowska, B. (2003, 1 sierpnia). Rozmowa z Agnieszką Kuc, tłumaczką Ani z Zielonego Wzgórza. Wyborcza.pl. Warszawa. Pobrane z: http://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/1,34861,1604522.html.
Kędziorzyna, M. (1946). Odstraszające pozory. Dziś i jutro, 16(22), 12.
Koziołek, R. (2011). Męskość Stasia. W: Znakowanie trawy albo praktyki filologii (s. 123–139). Katowice: Wydawnictwo UŚ.
Krüger, M. (1945). Szkoła narzeczonych. Warszawa: Wydawnictwo E. Kuthana.
Lindgren, A. (2015). Pippi Pończoszanka (I. Szuch-Wyszomirska, tłum.). Warszawa: Nasza Księgarnia. (wyd. oryg. 1945).
Malicka, J. (2008). Ania prababka Pippi. Guliwer, 2(84), 17–23.
Ledwell, J., Mitchell, J. (red.). (2013). Anne around the world: L. M. Montgomery and her classic. Montreal, London: Ithaca.
Rient, R., Seklecka, E., Walczak, M., Walicka, A., Zierkiewicz, E. (red.). (2014). Męskość i kobiecość w lekturach szkolnych. Analiza treści lektur w szkole podstawowej i gimnazjum z perspektywy płci. Raport z badań. Wrocław: Fundacja Punkt Widzenia.
McDougall, I., Sullivan, K. (prod.). (1985). Anne of Green Gables [Ania z Zielonego Wzgórza] [serial telewizyjny]. Ottawa: CBC.
Montgomery, L. M. (1911). Ania z Zielonego Wzgórza (R. Bernsteinowa, tłum.). Warszawa: Wydawnictwo M. Arcta. (wyd. oryg. 1908).
Montgomery, L. M. (2003). Ania z Zielonego Wzgórza (A. Kuc, tłum.). Kraków: Wydawnictwo Literackie. (wyd. oryg. 1908).
Montgomery, L. M. (2014). Ania z Zielonego Wzgórza (wyd. 2. popr., P. Beręsewicz, tłum.). Kraków: Skrzat. (wyd. oryg. 1908).
Oczko, P. (2013). Anna z domu o zielonym dachu. O cyklu powieściowym Lucy Maud Montgomery. Teksty Drugie, 5, 42–61.
Oczko, P., Nastulczyk, T., Powieśnik, D. (2018). Na szwedzkim tropie Ani z Zielonego Wzgórza. O przekładzie Rozalii Bernsteinowej. Ruch Literacki, 3(348), 261–280. https://doi.org/10.24425/122705.
Tennyson, A. (1902). Lancelot and Elaine. W: M. K. Bellew (red.), Tales from Tennyson (s. 104–119). New York, NY, Boston, MA: H. M. Calwell. (wyd. oryg. 1859).
Von Rhoden, E. (1993). Przekora (Z. Zajączkowska, tłum.). Wrocław: Siedmioróg. (wyd. oryg. 1883).
Walley-Beckett, M. (prod.). (2017– ). Anne with an E [Ania, nie Anna] [serial telewizyjny]. Ottawa, Los Gatos, CA: CBC, Netflix.
Walley-Beckett, M. (scen.), Caro, N. (reż). (2017). Your will shall decide your destiny [Niech twoja wola decyduje o twoim losie] [odcinek serialu telewizyjnego]. W: M. Walley-Beckett (prod.), Anne with an E [Ania, nie Anna]. Ottawa, Los Gatos, CA: CBC, Netflix.
Walley-Beckett, M. (scen.), Evans, D. (reż). (2017). An inward treasure is born [Skarb w głębi duszy] [odcinek serialu telewizyjnego]. W: M. Walley-Beckett (prod.), Anne with an E [Ania, nie Anna]. Ottawa, Los Gatos, CA: CBC, Netflix.
Walley-Beckett, M. (scen.), Fox, P. (reż). (2017). Remorse is the poison of life [Wyrzuty sumienia to trucizna życia] [odcinek serialu telewizyjnego]. W: M. Walley-Beckett (prod.), Anne with an E [Ania, nie Anna]. Ottawa, Los Gatos, CA: CBC, Netflix.
Walley-Beckett, M. (scen.), Goldbacher, S. (reż.). (2017). But what is so headstrong as youth [Cóż jest bardziej uparte od młodości] [odcinek serialu telewizyjnego]. W: M. Walley-Beckett (prod.), Anne with an E [Ania, nie Anna]. Ottawa, Los Gatos, CA: CBC, Netflix.
Walley-Beckett, M. (scen.), Rozema, P. (reż). (2017). Tightly knotted to a similar string [Nierozerwalny węzeł przyjaźni] [odcinek serialu telewizyjnego]. W: M. Walley‑Beckett (prod.), Anne with an E [Ania, nie Anna]. Ottawa, Los Gatos, CA: CBC, Netflix.
Walley-Beckett, M. (scen.), Tapping, A. (reż). (2017). Wherever you are is my home [Gdziekolwiek jesteś, tam jest mój dom] [odcinek serialu telewizyjnego]. W: M. Walley-Beckett (prod.), Anne with an E [Ania, nie Anna]. Ottawa, Los Gatos, CA: CBC, Netflix.
Webster, J. (1993). Tajemniczy opiekun (R. Centerszwerowa, tłum.). Warszawa: Nasza Księgarnia. (wyd. oryg. 1912).
Whitman, W. (1856). Poem of the road. W: Leaves of grass (s. 223–239). Brooklyn, NY: Fowler and Wells.
Wieczorkiewicz, A. (2017). „Złoty wiek”: oddalenia, przekroje. 80 lat anglosaskiej klasyki dla dzieci i 150 lat jej przekładów na język polski w trzech makroperspektywach. Forum Poetyki, 10, 66–91.
Uniwersytet Śląski w Katowicach Polska
https://orcid.org/0000-0002-8276-7058
Karolina Starnawska – dr, pracuje w Katedrze Dydaktyki Języka i Literatury Polskiej na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Śląskiego. Jej zainteresowania badawcze obejmują literaturę dla młodego odbiorcy, dydaktykę literatury i nowe media w dydaktyce. Kontakt: karolina.jedrych@us.edu.pl.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Polityka Open Access
Wszystkie artykuły prezentowane na łamach „Dzieciństwa. Literatury i Kultury” są publikowane w otwartym dostępie na licencji Creative Commons – Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Oznacza to, że:
- mogą być udostępniane i cytowane pod warunkiem jednoznacznego i klarownego wskazania autora/autorki/autorów/autorek przywoływanego tekstu;
- nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczałyby innych w wykorzystywaniu tekstu na warunkach określonych w licencji.
Więcej informacji: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl
