Adolescencja jako permanentny kryzys. Filmoterapeutyczna analiza serialu Ania, nie Anna
Abstrakt
Ania z Zielonego Wzgórza (1908) autorstwa Lucy Maud Montgomery jest wierną towarzyszką dorastania wielu pokoleń kobiet. Ze względu na umiejscowienie akcji w latach 70. i 80. XIX wieku oraz moment, w którym powieść powstawała (początek XX stulecia), treść utworu może się dzisiaj wydawać anachroniczna. Na przestrzeni lat podejmowano liczne próby przeniesienia tej historii z literackiego oryginału na kinowy i telewizyjny ekran, jednak dopiero serial Moiry Walley-Beckett Ania, nie Anna (2017– ), wyprodukowany oryginalnie dla kanadyjskiej publicznej stacji telewizyjnej CBC i dystrybuowany szeroko na platformie Netflix, nadał dziełu życia Montgomery współczesny wymiar. W tekście poddano analizie poszczególne elementy serialu pod kątem wykorzystania jego potencjału w terapeutycznej pracy z młodzieżą. Rozważaniom towarzyszą kontekstualne odniesienia do ogólnego modelu rozwoju tożsamości autorstwa Hanny Liberskiej oraz teorii filmoterapeutycznej Małgorzaty Kozubek.
Słowa kluczowe
adaptacja; Ania, nie Anna; Ania z Zielonego Wzgórza; dorastanie; filmoterapia; Lucy Maud Montgomery; Moira Walley-Beckett; powieść dla dziewcząt; serial młodzieżowy; upodmiotowienie
Bibliografia
Cart, M. (2017). Young adult literature: From romance to realism. Chicago, IL: American Library Association. (wyd. oryg. 1996).
CBC. (2016). Anne of Green Gables set for new life on CBC-TV. Pobrane z: https://www.cbc.ca/news/entertainment/anne-of-green-gables-cbc-tv-1.3394073.
DeVito, D., Shamberg, M. (prod.), Stiller, B. (reż.). (2015). Reality bites [Orbitowanie bez cukru] [film]. USA: Universal Pictures.
Duffer, M., Duffer, R. (prod.). (2016– ). Stranger things [serial telewizyjny]. Los Gatos, CA: Netflix.
Edwards, S. (scen. i reż.), Tapping, A. (reż.). (2018). Struggling against the perception of facts [Odmawiać dostrzegania faktów] [odcinek serialu telewizyjnego]. W: M. Walley-Beckett, Anne with an E [Ania, nie Anna]. Ottawa, Los Gatos, CA: CBC, Netflix.
Fahey A. (scen. i reż.), Bailey, N. (reż.). (2018). The determining acts of her life [Decydujące w jej życiu postepki] [odcinek serialu telewizyjnego]. W: M. Walley-Beckett, Anne with an E [Ania, nie Anna]. Ottawa, Los Gatos, CA: CBC, Netflix.
Has-Tokarz, A. (2006/2007). Między słowem a obrazem. Afiliacje literatury i filmu (perspektywa komparatystyczna). Folia Bibliologica, 48–49, 87–113.
Houston, W., Chase, D. M. (prod.), Marshall, G. (reż.). (2004). The princess diaries 2: Royal engagement [Pamiętnik księżniczki 2. Królewskie zaręczyny] [film]. USA: Buena Vista Pictures.
Houston, W., Chase, D. M., Iscovich, M. (prod.), Marshall, G. (reż). (2001). The princess diaries [Pamiętnik księżniczki] [film]. USA: Buena Vista Pictures.
Kozubek, M. (2016). Filmoterapia. Teoria i praktyka. Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria.
Lazar, A. (prod.), Junger, G. (reż.). (1999). 10 things I hate about you [Zakochana złośnica] [film]. USA: Buena Vista Pictures.
Liberska, H. (2008). Tożsamość młodzieży i jej orientacja temporalna – ogólny model rozwoju. W: B. Zimoń-Dubowik, M. Gamian-Wilk (red.), Oblicza tożsamości. Perspektywa interdyscyplinarna (s. 47–61). Wrocław: WN DSW.
McDougall, I., Sullivan, K. (prod.). (1985). Anne of Green Gables [Ania z Zielonego Wzgórza] [serial telewizyjny]. Ottawa: CBC.
Montgomery, L. M. (2014). Ania z Zielonego Wzgórza (wyd. 2. popr., P. Beręsewicz, tłum.). Kraków: Skrzat. (wyd. oryg. 1908).
Montgomery, L. M. (2015). Emilka ze Srebrnego Nowiu (R. Grzybowska, tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Literackie. (wyd. oryg. 1923).
Oczko, P. (2013). Anna z domu o zielonym dachu. O cyklu powieściowym Lucy Maud Montgomery. Teksty Drugie, 5, 42–61.
Oczko, P., Nastulczyk, T., Powieśnik, D. (2018). Na szwedzkim tropie Ani z Zielonego Wzgórza. O przekładzie Rozalii Bernsteinowej. Ruch Literacki, 3(348), 261–280. https://www.doi.org/10.24425/122705.
Sikorska, I. (2014). Dziecięca trauma – psychologiczne konsekwencje dla dalszego rozwoju. Sztuka Leczenia, 3–4, 55–70.
Walley-Beckett, M. (prod.). (2017– ). Anne with an E [Ania, nie Anna] [serial telewizyjny]. Ottawa, Los Gatos, CA: CBC, Netflix.
Walley-Beckett, M. (scen.), Caro, N. (reż.). (2017). Your will shall decide your destiny [Niech twoja wola decyduje o twoim losie] [odcinek serialu telewizyjnego]. W: M. Walley-Beckett, Anne with an E [Ania, nie Anna]. Ottawa, Los Gatos, CA: CBC, Netflix.
Walley-Beckett, M. (scen.), Evans, D. (reż.). (2017). An inward treasure is born [Skarb w głębi duszy] [odcinek serialu telewizyjnego]. W: M. Walley-Beckett, Anne with an E [Ania, nie Anna]. Ottawa, Los Gatos, CA: CBC, Netflix.
Walley-Beckett, M. (scen.), Fox, P. (reż.). (2017). Remorse is the poison of life [Wyrzuty sumienia to trucizna życia] [odcinek serialu telewizyjnego]. W: M. Walley-Beckett, Anne with an E [Ania, nie Anna]. Ottawa, Los Gatos, CA: CBC, Netflix.
Walley-Beckett, M. (scen.), Fox, P. (reż.). (2018). What we have been makes us what we are [Bo dzisiaj tym jesteśmy, czym byliśmy wczoraj] [odcinek serialu telewizyjnego]. W: M. Walley-Beckett, Anne with an E [Ania, nie Anna]. Ottawa, Los Gatos, CA: CBC, Netflix.
Walley-Beckett, M. (scen.), Goldbacher, S. (reż.). (2017). But what is so headstrong as youth? [Cóż jest bardziej uparte od młodości?] [odcinek serialu telewizyjnego]. W: M. Walley-Beckett, Anne with an E [Ania, nie Anna]. Ottawa, Los Gatos, CA: CBC, Netflix.
Walley-Beckett, M. (scen.), Rozema, P. (reż.). (2017). Tightly knotted to a similar string [Nierozerwalny węzeł przyjaźni] [odcinek serialu telewizyjnego]. W: M. Walley-Beckett, Anne with an E [Ania, nie Anna]. Ottawa, Los Gatos, CA: CBC, Netflix.
Walley-Beckett, M. (scen.), Shaver, H. (reż.). (2017). I am no bird, and no net ensnares me [Nie jestem ptakiem i żadna sieć mnie nie więzi] [odcinek serialu telewizyjnego]. W: M. Walley-Beckett, Anne with an E [Ania, nie Anna]. Ottawa, Los Gatos, CA: CBC, Netflix.
Yorkey, B., Son, D. (prod.). (2017– ). 13 reasons why [13 powodów] [serial telewizyjny]. Los Gatos, CA: Netflix.
Yuko, E. (2017, 22 maja). Why it matters that Anne With an E has a period episode. Pacific Standard. Pobrane z: https://psmag.com/social-justice/half-the-population-suffers-through-it.
Uniwersytet Wrocławski Polska
https://orcid.org/0000-0002-1497-5576
Karolina Gierszewska – przygotowuje pracę licencjacką w Instytucie Kulturoznawstwa na Wydziale Nauk Historycznych i Pedagogicznych Uniwersytetu Wrocławskiego dotyczącą wizerunku czarnoskórych kobiet w serialach Shondy Rhimes. Kontakt: karolina.agata.gierszewska@gmail.com.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Polityka Open Access
Wszystkie artykuły prezentowane na łamach „Dzieciństwa. Literatury i Kultury” są publikowane w otwartym dostępie na licencji Creative Commons – Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Oznacza to, że:
- mogą być udostępniane i cytowane pod warunkiem jednoznacznego i klarownego wskazania autora/autorki/autorów/autorek przywoływanego tekstu;
- nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczałyby innych w wykorzystywaniu tekstu na warunkach określonych w licencji.
Więcej informacji: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl
